Of de coupplegers in Mali het heft werkelijk in handen hebben, zal de komende dagen moeten blijken, maar één ding is al zeker: de geëscaleerde situatie in het land is een direct gevolg van de omverwerping van het Khadaffi regime in het naburige Libië. Dat zorgde voor een enorme influx aan wapens in het noorden van het land, meegenomen door Touareg milities uit het Khadaffi-getrouwe deel van het Libische leger. Die voegden zich bij de Touareg rebellen in het noorden van Mali, waardoor het Malinese leger terrein verloor. Boze soldaten trokken daarop naar de hoofdstad om een einde te maken aan de regering van president Amadou Touré, die hen van onvoldoende wapens zou voorzien. De gevolgen gaan verder dan Mali zelf.
De eerste observatie moet zijn hoe ontzettend kwetsbaar de democratie in Mali was, dat tot twee dagen geleden als een stabiel land gold (al werd reizen naar het noorden afgeraden vanwege de rebellen en de lokale tak van Al Qaida, die een ontzettende ingewikkelde situatie creëerde). Terwijl in de hoofdstad een machtsstrijd gaande is, rukken de Touareg rebellen in het noorden op. Vanuit het buitenland wordt drukt uitgeoefend om de presidentsverkiezingen van volgende maand door te laten gaan, maar het kan net zo goed op een burgeroorlog uitdraaien.
Tweede observatie: waarom komt dit als een verrassing? Tijdens de Arabische lente passeerden talloze deskundigen de revue, die hun licht over de gevolgen lieten schijnen, waarbij ze voor allerlei speculaties niet terug deinsden. Maar dat de gevolgen door de Sahara zouden heen slaan, voorzag niemand. Ook de westerse regeringen kennelijk niet. In november kwam president Touré nog naar Nederland voor gesprekken over ontwikkelingshulp en in januari maakten de VS zich slechts zorgen om de toestand in het noorden van het land, waar Touareg rebellen een legerbasis uitmoordden die zonder ammunitie was komen te zitten.
Derde observatie, of meer een vraag: als kennelijk niemand in staat is de gevolgen van militair ingrijpen te voorzien, moet je dat dan nog wel doen? Concreter: natuurlijk is het fijn dat Khadaffi weg is, en Libië lijkt langzaam de goede richting uit te gaan, maar als een onvoorzien neveneffect de terugval in Mali is, dan is het netto resultaat van de westerse bommencampagne op zijn zachtst gezegd mager.
Sterker nog, de coup in Mali kan koren op de molen zijn van China en Rusland. Beide landen steunden de veroordeling van de coupplegers in de Veiligheidsraad, maar zullen zich gesterkt voelen in hun bezwaren tegen gewapend ingrijpen. Een paar dagen geleden bracht een Britse denktank al een rapport uit waarin ze constateerde dat de Libische campagne, doordat ze zoveel verder was gegaan dan het mandaat, het moeilijker had gemaakt om on VN-vlag beperkte, humanitaire interventies te plegen. Ook no-fly zones om burgers te beschermen worden onmogelijk, omdat de Russen en Chinezen vrezen dat het westen, eenmaal in de lucht, aanstuurt op regime change. Met de regime change in Mali krijgen ze als extra argument dat ook de wereldwijde verspreiding van democratie met bommen eerder verder weg dan dichterbij gebracht wordt.
Foto: Minister-president Rutte ontvangt de Malinese president Touré
Reacties (9)
Het is wel heel erg gemakzuchtig om het succes van de Touareg-opstand te koppelen aan de bommencampagne in Libië. Zeker temeer al daarvoor er verbanden lagen tussen de Touareg en Ghadaffi, die hen bewapende en inhuurde om in Libië de bevolking onder de knoet te houden. Vroeg of laat waren die huurlingen toch terug gekomen met hun gevechtservaring (en waarschijnlijk met medeneming van wapens). Het enige verschil was geweest dat ze zonder westerse bommencampagne nog wat meer hadden kunnen oefenen op de Libische burgers.
Misschien vroeg, of laat, of niet. Maar waarschijnlijk pas na de verkiezingen. Het is speculatie, maar het lijkt me duidelijk dat de situatie in Libië de situatie in Mali heeft beïnvloed/verergerd. Weet iemand trouwens hoe het is afgelopen met die Nederlander(s) die in nov 2011 in Tombouctou zijn ontvoerd? Na een bericht in dec 2011 dat ze nog in leven zouden zijn heb ik er in de media helemaal niets meer van vernomen.
Misschien vroeg, of laat, of niet. Maar waarschijnlijk pas na de verkiezingen.
Dat zou pas speculatie zijn. Ghadaffi vloog ze half februari 2011 met de duizenden in vanuit Mali, Niger, Tsjaad en andere Afrikaanse landen toen hij onraad rook. Als de opstand door hen neergeslagen was, waren ze met zekerheid na het grote bloedbad ook weer teruggekeerd naar eigen land, dus zeer waarschijnlijk vóór de verkiezingen.
Ik maak net als Bismarck bezwaar tegen het aanwijzen van de militaire steun aan de Libische opstand als dé veroorzaker van de problemen in Mali.
Natuurlijk heeft het conflict in Libië een katalyserende werking op het (al bestaande) conflict in Mali gehad. Maar dat heeft vooral te maken met de rol die Ghadaffi in dat conflict speelde, en niet zozeer met de inzet van de NAVO in Libië. Het is immers Ghadaffi die banden heeft aangeknoopt met de Touareg, en ze voorzien heeft van wapens. Ghadaffi heeft bovendien een behoorlijke staat van dienst als het gaat om zich bemoeien met de oorlogen in andere afrikaanse landen.
Je kan de redenering ook omdraaien. Moet je, omdat er mogelijkerwijs onvoorziene negatieve gevolgen zijn, een acute negatieve situatie zomaar laten passeren? Dat is een recept voor inactiviteit; wat paradoxaal als gevolg wordt gezien van de daadkracht in Libië.
Het is niet de oorzaak van de problemen, wel de oorzaak van de escalatie ervan. Lees vooral de tweede link voor een analyse.
@4: Ik maak net als Bismarck bezwaar tegen het aanwijzen van de militaire steun aan de Libische opstand als dé veroorzaker van de problemen in Mali.
ja, he he jullie waren de grootste cheerleaders van “bommen voor vrede en democratie” op sargasso.
Ik ben dan ook tegen dit neo-koloniale ingrijpen. Wij weten het niet beter dan de mensen daar. Je ziet achteraf altijd dat er ellende van komt.
Totdat we die les geleerd hebben, blijft hij terugkomen.
De Libiërs zelf, a.k.a. ‘de mensen daar’, waren groot voorstander van NAVO hulp bij hun poging Ghadaffi af te zetten. Als je echt naar de mensen daar zou luisteren, in plaats van alleen aannemen wat ze vinden, zou je tot een andere conclusie komen dan je nu doet.
Het maakt in ieder geval duidelijk dat als je wat doet je goed moet weten wat de consequenties zijn. Ghadaffi was zelf overigens ook iemand die zich overal mee bemoeide in Afrika, hij had veel geld en dus veel (destabiliserende) invloed. Dat is een andere overweging. Zo schrijft Time in 2009 in een nog redelijk positief stukje over hem bijvoorbeeld nog:
Gaddafi offered training and financial aid to a plethora of militant groups and figures, some of whom were responsible for headline-grabbing hijackings and other terrorist events, while others, like Liberia’s Charles Taylor and Sierra Leone’s Foday Sankoh, wreaked havoc and mass murder during rampages through West Africa.