Explainer: Afvalscheiding; voor het milieu hoeft het niet

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Deze post is een gevolg van de samenwerking tussen de VPRO en Sargasso. De komende maanden zoekt Onze man in Hilversum naar antwoorden op de vragen die hier kunnen worden ingestuurd. Vorige week vroeg Kalief:” Hoe het zit eigenlijk met de afvalscheiding? Er gingen vroeger verhalen dat het gescheiden afval gewoon weer op 1 hoop wordt gegooid. Hoe staat het daar nu mee?” Nieuwe vragen en tips kunnen hier nog altijd aangemeld worden.

AfvalIn 1994 kreeg iedereen twee nieuwe vuilnisbakken kado van de gemeente, met de boodschap voortaan gft en restafval te scheiden. De bereidheid iets te doen voor het milieu was groot, maar er kwamen ook steeds meer verhalen dat het opgehaalde GFT-afval deels weer bij het restafval gegooid werd omdat het te vervuild was om te composteren. Inmiddels is de storm geluwd, maar ook nu blijkt nog dat de afvalscheiding het milieu niet vooruit helpt.

Doet iedereen braaf aan afvalscheiding?
Nee, niet iedereen. Vooral de grote steden hebben ontheffing voor bepaalde gebieden. Omdat er teveel hoogbouw is, of omdat bepaalde wijken een te laag rendement opleveren. Elke inwoner van Nederland produceert elk jaar 638 kilogram huishoudelijk afval. 84 kilo hiervan is gft. Overigens daalt om onduidelijke redenen de hoeveelheid opgehaald gft-afval de laatste jaren licht.

En wat gebeurt daar dan mee?
Bedrijven vercomposteren de boel, om het vervolgens aan te bieden aan de land- en tuinbouw. Ook voor het zakje potgrond wat u bij het tuincentrum haalt, heeft u eerst zelf de grondstoffen in de biobak gegooid.

Prima, toch?

Ja, al is het voor het milieu niet beter. Vroeger wel. Toen er twintig jaar geleden begonnen werd met de gescheiden inzameling, werd het meeste huishoudelijke afval nog gestort, vooral op plekken waar nu golfterreinen, indoor skibanen of parken zijn te vinden. Maar tegenwoordig wordt bijna al het huishoudelijke restafval verbrand. Volgens Senter Novem, (een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken), maakt het voor het milieu niet uit.

Wat? Waarom stoppen we er dan niet mee? Ben ik eindelijk van die stinkbak af.
Tsja. Voor het milieu maakt het dan niet uit, voor de portemonnee wel. Want in sommige gevallen is het voor gemeentes goedkoper gft-afval gescheiden op te halen.

Maar er is nog een reden waarom de politiek vooralsnog liever niet stopt met het gescheiden ophalen. Ze zijn namelijk bang dat u dan uw glas en papier ook niet meer wegbrengt. Het ministerie van VROM heeft in 2004 onderzoek laten doen naar de ‘communiceerbaarheid van een mogelijke beleidswijziging op het gebied van gft-inzameling.’ Met andere woorden, hoe gaat u reageren als bekend wordt dat het geen fluit uitmaakt dat u ’s zomers tussen de rottende aardappelschillen van de zon moet genieten.

En? Hoe communiceerbaar was het?
Redelijk. Het NIPO concludeerde dat mensen het best zouden begrijpen, als de overheid het maar goed uit zou leggen, en eerlijk en open zou zijn over waarom er gestopt kan worden met gescheiden inzamelen. Interessanter is nog dat de meeste respondenten in het onderzoek aangeven gewoon door te gaan met het apart inzamelen, zolang de gemeente het apart ophaalt. Goed voor het milieu of niet.

Ondanks dat het NIPO concludeerde dat de Nederlandse bevolking het best zou begrijpen, durfde de toenmalige staatssecretaris Van Geel het blijkbaar niet aan. Hij besloot dat gemeentes meer zelf mogen bepalen rond de gescheiden inzameling, maar het idee van gescheiden ophalen blijft gehandhaafd.

Reacties (12)

#1 sjap

Als 7,5% van het totale afval gft-afval is dan hoeft de verbrandingsoven toch ook 7,5% minder brandstoffen te verstoken of mis ik iets?

  • Volgende discussie
#2 Bismarck

In Maastricht maakt GFT scheiden ook voor de eigen portemonee uit. Een vuilniszak kost hier €1,06 (was oorspronkelijk een euro, maar inmiddels om onduidelijke reden opgeschroefd). GFT emmer legen kost niets. Desondanks wordt in ons appartementje niet GFT gescheiden, omdat we geen balkon of buitenplaats hebben om een stinkemmer te stallen en omdat alledrie onze emmers inmiddels gestolen/gevandaliseerd zijn.

Glas, blik, plastic en papier scheiden we wel netjes. Ik neem aan dat mijn twee huisgenoten en ik daarmee de uitzondering op de oncommuniceerbaarheid zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Joris Vechter

Volgens mij stookt zo’n oventje zichzelf. Als je [alles] maar warm genoeg krijgt, tot de spontane ontbrandingstemperatuur, zal [alles] vanzelf opbranden. Dus als plastic op een hogere temperatuur verbrandt neemt het in zijn fik de bananenschillen heus wel mee.
Aangezien de verbrandingsovens ook energie leveren middels biomassa (volgens mij zeg ik nu iets stoms), scheelt het storten van 7,5% banananschillen zijn equivalent aan minerale brandstoffen.

“overigens daalt om onduidelijke redenen de hoeveelheid opgehaald gft-afval de laatste jaren licht.”

Dat komt natuurlijk omdat mensen liever drie gram vezels in een fruitsausje uit een plastic geval drinken dan een kiwi uit te moeten lepelen.

Verbranden we dus veel plastic teveel door.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Peter

Het verhaal wordt natuurlijk anders op het moment dat we GFT massaal gaan inzetten om gas (methaan) uit te winnen en bij te mengen op het aardgasnet. Dan wordt de milieuwinst verdubbeld (bij wijze van spreke).
Nog beter is het natuurlijk als iedereen zelf compost gaat maken en gebruiken. (dan gooien ze er ook niet zoveel zooi meer in, want dat gebeurt erg veel, kan ik je als ex-vuilnisman vertellen)

Overigens zijn er uit de landbouw altijd veel klachten geweest over de kwaliteit van de compost. o.a. door vervuiling met plastic, zware metalen en andere troep.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Rene

Sjonge, van ‘een samenwerking tussen VPRO en Sargasso’ had toch enige diepgang verwacht. Dit artikel is gewoon erg simplistisch toegeschreven naar wat de schrijver graag wilde horen. Ook worden een aantal zaken door elkaar verward.

Het ging er namelijk o.a. om dat als je het gescheiden inzamelen van gft nu zou afschaffen het bijna onmogelijk is om dit later weer in te voeren. Het is nu namelijk nog lang niet onomstotelijk bewezen dat verbranden vanuit milieu-oogpunt gelijkwaardig is aan composteren. De eerste conclusies, namelijk dat ze gelijkwaardig zijn, is laatst al weer bijgesteld. Men bepaalt dit aan de hand van zogenaamde levenscyclusanalyses.Iedereen die hier wel eens van heeft gehoord, weet hoe moeilijk zo’n onderzoek is.

Vanwege deze onzekerheden is het niet verstandig om nu gescheiden inzamelen af te schaffen, terwijl de mogelijkheid bestaat dat je het toch beter maar weer in kunt voeren.

De techniek staat niet stil, en zoals hiervoor al genoemd, kan het zijn dat andere technieken (zoals biovergisting) veel milieuvriendelijker zijn. Als je dan net het gescheiden inzamelen van gft hebt afgeschaft…..

Het gescheiden inzamelen van andere afvalstromen zoals glas en papier blijft zeker zinvol. Oftewel de titel had moeten zijn: Afvalscheiding is zinvol; ook voor het milieu.

Een betere titel vind ik trouwens: Waarom afval produceren als het toch wordt weggegooid?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 prometeus

”Volgens Senter Novem, (een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken), maakt het voor het milieu niet uit.”

Wat is “het”: verbranden of storten? Of ongescheiden ophalen of verbranden? En waarom storten we het dan niet meer? Zat vraag naar golfbanen.

Van mij betreft behoeftigt dit nog wat uitleg, al maakt Rene @5 al een hoop duidelijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 larie

Drie jaar geleden een rondgang bij “AVI” Amsterdam. Blijft bijna niets over..98.5 % (als ik mij het goed herinner) van het afval wordt omgezet in elektriciteit (big bizniz) Het GICA en de inmiddels (drie?) operationele afvalsorteerstations laten rond 10% van het aangeboden afval door naar het AVI.

Ik was onder d indruk, Amsterdam ’s voor een keer in de frontline wat milieu vs afval aangaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 HansR

Voor het milieu maakt het dan niet uit…

En dat vraag ik me werkelijk nog steeds af. OK, er is een hoeveelheid verteerbaar – composteerbaar – materiaal. Ook niet-GFT kan daar onder vallen. Maar blijkbaar wordt tegenwoordig al dat restafval verbrand. Gecremeerd zullen we maar zeggen.

Op die wijze wordt een grote hoeveelheid organisch materiaal aan de kringloop onttrokken. Voedsel voor micro- en macro-organismen wordt verbrand. En wat rest is as. Want gij zijt stof, en gij zult tot stof wederkeren (Gen 3, 19). Maar de opbouw van leven uit stof als voedsel is moeilijker dan opbouw van leven uit organisch materiaal. Het komt lager de kringloop weer binnen zal ik maar zeggen. het is dus maar wat je als stof definieert.

Er dient zo min mogelijk te worden verbrand.
En dat geldt ook voor de menselijke crematies.

Mij mogen ze in het bos leggen. Is goed voor de fauna, groot en klein. Grote lijken van b.v. herten mogen niet meer aangevreten worden, moet meteen weg. Laat maar rotten zou ik zeggen. Of begraven. Of stort maar in de zee. Maar laat het organisch materiaal in de kringloop.

De organische kringloop wordt veronachtzaamt.
In hoge mate.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Xiwel

Hier in Alkmaar is een verbrandingsoven die stookt door het aangeboden vuil. De warmte die vrijkomt verwarmd de bedrijven en kantoren op het omliggende bedrijventerrein. Hoe meer er op die manier verbrand wordt des te meer gas kunnen we in de grond laten.

In die oven is een tijd GFT bijgemengd. De oven was 30 jaar terug ontworpen toen er nog geen sprake was van afvalscheiding. Gevolg was dat een GFT-aandeel noodzakelijk was om tot de juiste verbrandingstemperatuur te komen. Later is de oven aangepast en hoefde het niet meer.

Zelf zet ik hooguit 100kg afval per jaar aan de weg in zakken. Ik woon in een gebied waar de bakkenwagen niet kan komen en mag daarom alles in een grijze zak prakken. Het aandeel GFT daarin is minimaal, behalve als ik de heg van de buurman snoei.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 jb

In ons gebied moeten luiers nu ook in de GFT. Dat is niet bepaald omdat het uiteindelijk toch op 1 hoop in de verbrandingsoven belandt!
Een wat grondiger onderzoek in plaats van dit simplistische verhaal zou wel op zijn plaats zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Kalief

Dus al het gft wat wij gescheiden weggooien wordt daadwerkelijk tot compost verwerkt en niet bij het restafval gegooid voor verbranding? En we vervuilen ons gft niet meer met oncomposteerbaar restafval? Dan hebben we onszelf blijkbaar toch opgevoed.

Dat was wat ik me afvroeg, of – los van het milieunut – het scheiden zelf geen farce was.

Nu biobrandstof meer in de belangstelling komt te staan vraag ik me ook af of oliën en vetten voor dat doel niet door de waterzuivering kan worden afgevangen. Nu wordt dat nog opgegeten door de zuiveringsbacteriën.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Rene

Kalief,
Datgene wat gescheiden wordt ingezameld, wordt ook gescheiden verwerkt. Dit hoeft niet alleen composteren zijn. Er zijn ook initiatieven waarbij het gft bijvoorbeeld wordt verwerkt in biovergistinginstallaties.

Er zit natuurlijk altijd enige vervuiling in het gft. Maar dat is met alles zo. Het is wat dat betreft net veiligheid; 100 % veiligheid bestaat niet.

Olien en vetten kun je beter niet door de zuivering laten afvangen. Het probleem is namelijk dat het er nauwelijks kan komen. Vet blijft in de rioolbuis hangen en zorgt daardoor op den duur voor verstopte riolen. Beter dus om olien en vetten niet door de gootsteen te spoelen.

  • Vorige discussie