Energie | De drie dimensies van de toekomst

Aan het eind van het jaar is het traditie om een blik vooruit te werpen. Daarom wil ik zo vlak voor de jaarwisseling aandacht vragen voor de drie belangrijkste dimensies van een nieuwe energietoekomst. De olie is net weer spotgoedkoop geworden, maar de lobby voor kernenergie of voor enige andere vorm van gecentraliseerde en makkelijk te beheersen vorm van energieopwekking danst al weer met rode laarsjes rond de politieke elite. Kernenergie, kernfusie (wat nooit zal werken), zonnecentrales in Noord-Afrika, noem maar op, als het maar grote en controleerbare investeringen vergt. Maar dat is niet de weg die we moeten gaan. Zo hebben we het al decennia gedaan met de gevolgen van dien. Het is hoog tijd voor een andere aanpak. Die andere aanpak kent drie dimensies, die alle drie met een D beginnen, makkelijk te onthouden.

De eerste dimensie is Duurzaam. Een open deur van heb ik jou daar, inderdaad. Maar wel één waar iedereen doorheen kan. Als alle natuurlijke bronnen voor energieopwekking opdrogen dan moeten we iets zoeken met eeuwigheidswaarde. En dan blijkt er heel wat te koop in de wereld. Windenergie kennen we natuurlijk allemaal. Een schier onuitputtelijke bron en op onze breedte meer dan 345 dagen per jaar aanwezig, wat wil je nog meer. Over het jaar gerekend moet het mogelijk zijn tenminste 90% van onze energiebehoefte uit windenergie te halen. Dat getal komt mooi uit, want het kleine broertje van windenergie, zonne-energie, levert maximaal maar 10% van onze behoefte (op onze breedte).

Die 10% moeten we overigens wel met een korreltje zout nemen. Als we namelijk zonnecellen combineren met zonnecollectoren om water te verwarmen dan is het rendement van zonne-energie veel hoger (15%?). En die combinatie komt nog eens heel goed uit ook. Want hoogrendement zonnecellen kunnen zo verdomde heet worden dat het nodig is ze te koelen. Naast zonne-energie zijn er nog een aantal kleine, maar niet te verwaarlozen kruimelaars, namelijk getijdenenergie, golfslagenergie, aardwarmte-energie, energie uit het potentiaalverschil tussen zout en zoet water, energie uit vergassing van afval en vacuümenergie (nee, die laatste is een geintje hoor). Allemaal kleine druppels op de gloeiende plaat van onze energiebehoefte, die niet interessant zijn voor de grote ondernemingen met hun diefachtige directies, maar wel interessant voor de samenleving.

De tweede dimensie is daarmee eigenlijk al besproken, namelijk Divers. Tot nu toe hebben we alles op het paard van fossiele brandstoffen gezet. Maar met uitzondering van kolen zullen die snel opraken. En bij de huidige winnings- en verbrandingswijze is er helaas niets positiefs te vertellen over kolen. Ze vervuilen enorm, stoten CO2 uit en worden onder weinig menserende omstandigheden gewonnen. Fossiele brandstoffen hebben echter als voordeel dat zij eenvoudig te beheersen zijn, ze vertegenwoordigen een bron van macht. Daarom lukt het niet alternatieve bronnen het licht te laten zien, die zijn een bedreiging voor die macht. Al die kleine bronnen kunnen immers ingezet worden door lokale gemeenschappen, los van de grote investeerders, een gruwel. Toch is het de enige oplossing omdat slechts de optelsom van alle bronnen bij elkaar ons de garantie biedt om ook in de verre toekomst over voldoende energie te blijven beschikken zonder het milieu en de samenleving te zwaar te belasten.

Een ander aspect van de kleinschalige alternatieve vormen van energieopwekking is dat zij niet meer centraal beheerd worden, maar veeleer vlakbij en door de afnemers opgericht kunnen worden. Met andere woorden: deze energieopwekking is Decentraal. En dat is de derde dimensie van onze energietoekomst. Geen peperdure transportwegen van Noord-Afrika naar ons, maar een beetje aardwarmte hier, een beetje golfslagenergie daar, hybride zonnecellen waar mogelijk en grootschalige opwekking van windenergie als basis van de energielevering. Zo ziet onze toekomst eruit. Als de overheid deze richting uitwijst en met bijbehorende investeringsmaatregelen komt is dat binnen 20 jaar realiseerbaar en beleven we bovendien een economische boom van jewelste. Maar dan moeten we ons niet bibberend blijven vastklampen aan de bekende weg. Ik blijf hopen dat de overheid deze nieuwe weg zal inslaan. Binnen de drie dimensies van de toekomst: Duurzaam, Divers, Decentraal.