ACHTERGROND - Seksisme is de antithese van zelfbeschikking.
Onlangs verscheen een interessant interview in het webzine Salon met socioloog en auteur David Jacobson. Laatstgenoemde beargumenteert in een binnenkort te verschijnen boek dat ideeën omtrent vrouwelijke seksualiteit een belangrijke rol spelen in allerlei hevige sociale conflicten. Dankzij een almaar voortschrijdende globalisering ontstaan op steeds meer plekken onoplosbare spanningen tussen de vertegenwoordigers van traditionele, patriarchale samenlevingen en diegenen die zelfbeschikking – ook voor vrouwen – belangrijker achten dan traditie. Zowel de recente protesten tegen verkrachting in India en de hoogoplopende spanningen tussen Moslimbroederschap en seculiere oppositie in Egypte passen volgens Jacobson in dit patroon.
Hoewel Jacobson een boeiende these presenteert, werd ik vooral getroffen door een veel algemenere observatie:
On the patriarchal side, there’s this idea of the [female] body belonging to the community. Virginity is an interesting example of this because the woman is seen as a marker of family boundaries, a symbol of the community. She’s viewed as both the source of the literal, as well as, in the more figurative sense, the source of the continuity of the community. That sounds like a privileged status, but in fact what evolves from that is the notion that she needs to be under the control of men — of fathers, of husbands, of brothers. The stress on virginity reflects the imperatives of the larger society: promising society’s continuity through marriage and children. So the woman’s consent is irrelevant, since her purpose transcends herself. […] [I]n highly patriarchal, traditional contexts, rape is really a subset of adultery. The rape is the violation not of the woman but of another man’s ownership of that woman. […] There is this atrocious notion that a woman who’s raped is a) dishonored and b) that she can to some extent save her honor by marrying the rapist.
Bovenstaande passage biedt namelijk nog steeds(!) inzicht in sommige hoogoplopende conflicten in moderne Westerse samenlevingen. Zo bestaat er in de VS een grote groep conservatieve politici en religieuze leiders die er geen been in ziet verkrachte vrouwen (emotioneel) te bestraffen en die daders het liefst zo min mogelijk in de weg legt. Ook veel maatregelen om abortus te ontmoedigen zijn primair bedoeld om vrouwen te straffen en hebben werkelijk niets uit te staan met ‘de bescherming van het ongeboren leven.’ Zelfs anticonceptie wordt door prominente conservatieven gezien als moreel verwerpelijk en aanzettend tot slettengdrag. Republikeinen vinden dan ook dat werkgevers met ‘morele bezwaren’ het recht zouden moeten hebben om anticonceptie uit te mogen sluiten van de door hen aangeboden ziektekostenverzekeringen.
Uit bovenstaande voorbeelden blijkt dat er stevige spanningen bestaan tussen voorstanders van het idee dat vrouwen zelf mogen weten of, en hoe, ze hun seksualiteit in de praktijk brengen en hun tegenstanders, die boven alles menen dat vrouwelijke seksualiteit uitsluitend in dienst mag staan van keurige voortplanting binnen een door de maatschappij gesanctioneerd huwelijk.
Ook de afkeer van met name mannelijke homoseksualiteit valt zo verklaren. Afgezien van de ick factor, is het gevolg van een homoseksuele identiteit dat mannen zich aan de hun toebehorende rol in de samenleving onttrekken. Mogelijkerwijs verklaart dit inzicht ook waarom onder conservatieven de afkeer van vrouwelijke homoseksualiteit doorgaans veel minder hevig wordt beleden. Weliswaar onttrekken ook lesbiënnes zich aan hun traditioneel voorgeschreven rol, maar met een beetje uithuwelijking of verkrachting is dat probleem natuurlijk snel opgelost.
Het conflict tussen zelfbeschikking en patriarchaat is zodoende onderdeel van een veel bredere strijd tussen individu en collectief. Specifiek: een collectief dat onder strakke leiding staat van een exclusieve groep oude conservatieve mannen. In de VS zijn dat allereerst de Republikeinen. In Nederland de mannenbroeders van de SGP en de paus. Alhoewel? In de donkere krochten van het internet zijn bijvoorbeeld ook voldoende gamers te vinden die het niet kunnen hebben dat vrouwen niet als vanzelf klaarstaan om op commando kinderen te baren en het huis aan kant te maken. Zelfbeschikking is immers alleen leuk als het voor jezelf geldt.
Afbeelding: Eduard Lebiedzki, Urteil des Paris, c. 1906 (Wikipedia)
Reacties (25)
Raar eigenlijk; door middel van polygamie zou je dit compleet af moeten kunnen vangen. Sterker nog; dat zou het makkelijker maken voor de heteroseksuele mannen om hun genetisch materiaal te verspreiden. Ik zie het probleem niet.
Een vrouw zit qua menselijkheid ergens tussen een kind en man in. Het is een meewerkend huisdier, een soort vee dus.
Een man die zijn kind, huisdier, vee of vrouw niet eens de baas is kan natuurlijk in zijn dorp geen verantwoordelijke positie opeisen.
Een behoorlijke prestatie om een dergelijk stuk te schrijven en de relatie met sociale conflicten door multiculturalisme en bepaalde groepen immigranten in Westerse landen niet te belichten.
Ik denk toch wel dat je (@0) de plank een beetje misslaat in dat stukje over gamers. Ik denk niet dat de debielen die die blogster bedreigden serieus problemen hebben met vrouwen die “niet als vanzelf klaarstaan om op commando kinderen te baren en het huis aan kant te maken“. Integendeel, dit soort mafkezen zien bijvoorbeeld Lara Croft toch ook als ideaalbeeld en die doet in de spellen waarin ze de hoofdrol speelt toch wel andere dingen dan strijken en muffins bakken. Het is een groep die zich in hun speelvrijheid juist bedreigd voelt door patriarchale christelijk-conservatief groepen die hameren op verbanden tussen geweld en gewelddadigheid in games, of die zich in het kader van kindvriendelijkheid verzetten tegen te seksueel getinte afbeeldingen van vrouwen. Die activisten (voor zover ze die titel waardig zijn) vallen die blogster niet aan omdat ze haar zien als afwijkend van hun patriarchale ideaalbeeld, maar omdat ze haar zien als exponent van de kruistocht tegen de games die ze leuk vinden. Verscholen achter hun anonimiteit op het internet gaan ze dan gewoon schelden en bedreigen op de manier waarvan ze hopen dat het maximaal shock-effect sorteert. Niet dat dat op enige manier afdoet aan hun schuld of hufterigheid, maar in de context van dit artikel is dat toch, denk ik, relevant. Niet alles is een conflict tussen zelfbeschikking en patriarchaat, i.i.g. niet op de manier zoals jij het uitlegt.
@4:
Over die gamers:
Een reactie op de onderzoekster als deze (aangehaald in het gelinkte artikel):
klinkt toch niet echt als afkomstig van iemand die zich bedreigd voelt door patriarchale christelijk-conservatieve groepen.
Uiteindelijk willen die figuren – net als de reli-seksisten – dat vrouwen doen wat ze verteld krijgen, niet dat vrouwen doen waar ze zelf zin in hebben. En dat is toch ook patriarchaal en seksistisch (zij het niet per se christelijk), lijkt me.
Theo Maassen’s Engels is dus ook al niet best.
@5: Zoals ik eerder zei, het klinkt mij als afkomstig van iemand die maximaal shock-effect wilt sorteren. Dat ze nadruk leggen op haar Joodse afkomst komt ook niet omdat het overtuigde antisemieten zijn à la Julius Streicher, maar gewoon omdat ze weten dat Joden het over het algemeen niet leuk vinden als hun afkomst op negatieve manier naar voren wordt gebracht.
@7:
Op mij komt het meer over als oprechte woede dan als een semi-ironische, opzettelijk puberale provocatie. Maar goed, YMMV.
Vrouwen zijn het slachtoffer van hun eigen vrijheid. Dat vrouwen ‘alles kunnen’ wil niet zeggen dat wat in onze hoofden zitten gelijk opgaat met onze lichamen. Ook in traditionelere maatschappijen speelt dit een rol.
Vrouwen hebben nog steeds ‘haast’ en mannen zijn nog steeds ‘overgevoelig voor stimulans’. Vrouwen verdienen tegenwoordig hun eigen geld, hebben geen man nodig & zoeken zelf plezier. Mannen daarentegen leggen het steeds vaker af, vooral op sociaal-economisch gebied.
De discrepantie tussen willen & kunnen ontstaat praktisch gezien zo rond de 30 want dan begint de ‘haast’. Ironisch genoeg wordt het lijstje eisen steeds groter terwijl de ‘marktwaarde’ van vrouwen (in de relatiemarkt) steeds kleiner. Het zou omgekeerd evenredig moeten zijn. Bij mannen stijgt de waarde alleen maar (althans, historisch gezien).
Resultaat (bezoek een willekeurig cafe in een grote stad): leuke, vrijgezelle vrouwen van rond de 30 die niet aan de man kunnen komen, en mannen van dezelfde leeftijd die zich richten op 25-jarigen, want waarom zou je je beperken?
Het heeft niet alleen met kortzichtige mannen te maken maar ook met het totale gebrek aan realisme.
Ooit een man het woord ‘downdaten’ horen gebruiken?
Zoeken naar seksisme in het gaming wereldje is als zoeken naar brood in een bakkerij. Pas als vrouwen leren programmeren en gamen kan het gaming wereldje een beetje vervrouwelijken en kan er enige balans ontstaan in het wederzijds seksisme. Want dat kan nooit verdwijnen omdat stereotypering noodzakelijk is voor profilering (karakterisering dan wel karikaturisering) van de personages.
Stukje wordt zeker als ‘seksistisch’ gezien, terwijl het omgekeerde waar is.
Beetje maakbaarheidziek hier.
@3: Ah, dus het feit dat conservatieve christenen tegen homofilie en abortus zijn, wordt veroorzaakt door multiculturalisme en bepaalde groepen immigranten in Westerse landen?
Je bent niet goed snik.
@8: O, het is woede, maar hun reflex is om te gaan schelden en je maakt volgens mij een fout door te zoeken naar ideologische consistentie binnen dat gescheld. Had iemand als Tim Kuik zo’n videoserie geprobeerd te maken, dan hadden ze hem ook uitgescholden en dan was misschien zijn kapsel ter sprake gekomen. Dat komt dan niet omdat die gamers een zeer patriarchale, restrictieve visie op de mannelijke haardracht hebben. Dat komt gewoon omdat het een stel horken zijn wiens gescheld hun enige machtsmiddel is.
In reactie op Kalief (2): Eens. De gedachte aan vee kwam al eens eerder bij me op. Zie omgang met vrouwen in Afghanistan, zie eerwraak, zie gemeenschapsdenken in Islamculturen en ontbreken van ik-besef van wie dan ook binnen deze culturen, veelal stammenculturen.
De theorie van Jacobson vond ik een mooie eye-opener!
@ Jeroen Laemers: Dank je wel voor dit inzichtelijke en goed geschreven stuk.
Ik vind de these van jacobson toch interessanter. Hoewel het idee dat de vrouw dienstbaar aan de gemeenschap moet zijn (door kinderen te baren) hier bij bepaalde groepen ook nog steeds leeft, is het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen op wereldschaal inderdaad een goede indicator voor zich ontwikkelende beschavingen. Dat mannen daardoor minder te zeggen krijgen, is op bepaalde vlakken alleen maar als positief te bestempelen.
Wat een handig trucje, zeg: je pakt een paar opvallende mafkezen uit een willekeurige groep (in dit geval gamers) en doet dan net of die representatief zijn voor de hele groep. “Kijk, zo seksistisch en vrouwonvriendelijk zijn gamers nu”.
@17:
Ik denk dat je in onderstaande zin een paar woorden over het hoofd hebt gezien:
@14: “De gedachte aan vee kwam al eens eerder bij me op. Zie omgang met vrouwen in Afghanistan, zie eerwraak, zie gemeenschapsdenken in Islamculturen en ontbreken van ik-besef van wie dan ook binnen deze culturen, veelal stammenculturen”
De stammencultuur van de oerconservatieve christenen in de VS, bedoel je? De SGP? De donkere krochten op internet? Of heb je het alleen maar over de islam, en wil je de realiteit van de rest van het artikel niet onder ogen zien?
@19
In het artikel staat dat er een globaal strijdveld is, die gaat over de aard van het vrouwelijke ‘zelf’ tov de patriachale macht en de voortplantende behoefte van een gemeenschap.
Toch is juist in Nederland die strijd al zeer in het voordeel van de vrouw en haar eigen ik gestreden. De patriachale macht en de voortplantende behoefte van de Nederlandse gemeenschap is tanende. Goed voor de vrouw, maar niet goed voor genoeg bevolkingsaanwas. Dat is een keuze. Die dus aan de vrouw is en die zij maakt. Als er in Nederland nu nog een spanningsveld is, dan is die voornamelijk in de bible-belt gaande, en tussen de waarden van patriachale immigrantengemeenschappen en vrijgevochten meisjes in de stad. Vooral die laatste strijd en spanning is in Nederland opvallend heftig en hardnekkig: http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2012/Dichter_bij_elkaar
@20: dat is geen antwoord op mijn vraag, maar zo lang je geen fixatie toont om het probleem bij immigrantengemeenschappen niet aan een bepaalde religie of ras probeert te koppelen, kan gerust vast worden gesteld, dat in sommige, vaak economisch zeer voortvarende gebieden, de positie van de vrouw een stuk beter is dan in andere gebieden. We kunnen ook zeggen, dat in communistische landen de situatie van de vrouwen beter is, dan in vergelijkbare kapitalistische landen.
Het waarde oordeel, dat die strijd in Nederland opvallend heftig en hevig is, deel ik niet. En het rapport waar je naar verwijst geeft ook niet aan, dat die situatie in Nederland erger is dan in met Nederland vergelijkbare landen. Ik maak me overigens net zo veel zorgen over onze bible belt dan over de immigrantengemeenschappen. Die laatsten zijn bezig zich aan te passen, op een klein groepje na, dat weigert zich aan te passen, terwijl ons eigen groepje weigeraars ook maar voort blijft bestaan. Als de immigrantengemeenschap uit Zuid Italianen zou bestaan, zou dezelfde strijd gaande zijn. En als we het aan onze rechtse landgenoten vragen, is vaak het enige recht van de vrouw nog steeds het aanrecht (denk maar aan Pim).
Er moet gewoon meer geketst worden.
Dat verschil heeft een reeks oorzaken: de afhankelijke verblijfsvergunning (een vrouw kan pas drie jaar na aankomst in Nederland zelfstandig een verblijfsvergunning krijgen), financiële afhankelijkheid van de partner, maatschappelijk isolement, onbekendheid met de Nederlandse wetten die vrouwenmishandeling verbieden en gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal. http://www.seksueelmisdrijf.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=168&Itemid=209&showall=1
Maar wat ook meespeelt, is dat veel migranten uit patriachale samenlevingen komen. Patriachaler dan het Nederlands gemiddelde in ieder geval.
Ik vind het voorbeeld van de Repiblukeinen sterk gevonden. Vrouwenondrukking is inderdaad typisch Amerikaans.
Policor tot in het absurde.
Braak!
@24: heb je de andere voorbeelden niet gelezen?
BTW: als iemand jouw stropop op had geschreven, zou je dat policor tot in het absurde kunnen noemen, maar jij bent de eerste die dat opschrijft. Je beschuldigt jezelf hier dus policor tot in het absurde te zijn. Ik snap dat je daarvan moet braken, maar ik denk dat de meeste anderen hier alleen maar om kunnen lachen.