Suzanne Kroger van Greenpeace zit momenteel in Indonesië. Ze reist veel in de verschillende bosgebieden en volgt de ontwikkelingen in de Indonesische industrie en politiek. Dit is haar tweede gastbijdrage.
Wat is een bos? Deze schijnbaar simpele vraag is het onderwerp van heftig politiek debat geworden, zowel in Indonesië als binnen de EU. En met het juiste antwoord is veel geld gemoeid. Vraag een kind van zes een bos te tekenen, en je krijgt een tekening van een paar bomen, wellicht met een hertje of een tijger erin. Maar volgens een net uitgelekt document van de Europese commissie is een monotone plantage met oliepalmen ook een bos.
Waarom? Omdat dan de grootschalige kap van bossen voor palmolie plantages, als duurzaam bestempeld kan worden. De EU wil graag goedkope palmolie importeren om als biobrandstof te gebruiken. Onder druk van de milieubeweging moet die biobrandstof wel aan bepaalde duurzaamheidseisen voldoen: zo mag er geen bos voor gekapt zijn. Dan valt praktisch alle palmolie af, concludeerde de Indonesische en Maleisische palmolie industrie.
Dus werd een stevige lobby ingezet, en het resultaat mag er zijn: ook palmolie plantages worden nu als bos gerekend. Wie een tropisch regenwoud, vol met leven, omzet in een doodse plantage mag mee doen op de (binnenkort gesubsidieerde) Europese biobrandstof markt.
Maar niet alleen de EU probeert de grenzen van wat een bos is, flink op te rekken. Ook het Indonesische Ministerie van Bos maakte recentelijk bekend dat het plantages tot bossen wil gaan rekenen. Zo kan alle belasting – officieel of wellicht onder de toonbank- naar de kas van het Ministerie van Bos vloeien, in plaats van naar het Ministerie van Landbouw. Bovendien wil de internationale gemeenschap graag betalen voor het behoud van bossen. Als plantages ook bossen zijn, kan je dubbel geld vangen: één keer voor het verlenen van kapvergunningen, en één keer voor het ‘behoud’ van de bossen doordat er plantages worden aangelegd. Opeens is het wel heel er makkelijk om ontbossing te stoppen!
Ondertussen wordt de vraag wat een bos is, niet voorgelegd aan de echte experts: de miljoenen Indonesiërs afhankelijk van de bossen voor hun levensonderhoud. Die worden nog steeds van hun land verdreven, zodat de bossen plaats kunnen maken voor plantages. Soms komen dorpen in verzet, en trotseren ze de intimidatie door bedrijven en lokale overheid. Zoals in Teluk Meranti, een klein dorp in midden Sumatra, waar de bevolking samen met Greenpeace vecht tegen de bulldozers in een uniek veenbos. Maar zolang in Jakarta of Brussel bossen op papier worden omgezet in plantages, is er nog een lange weg te gaan.
Reacties (14)
Hmm dat is leuk, en ik ben uit principe overwegingen het wel met de strekking eens dat een plantage geen bos is. Maar uitgebreide plantages als dit helpen wel mee met de CO2 regulering en het in standhouden van de verdampingscyclus wat woestijnvorming e.d. (elders) tegengaat. Wellicht niet gewenst in een perfecte wereld en zeker niet subsidie waardig maar tot er een goed alternatief is voor de grote vraag naar palmolie (prakisch dus niet ideologisch) sta ik er toch achter.
Maar waarom “in godsnaam” die focus op bos?! Natuur moeten we hebben. Lappen grond waar we met onze tengels (zoveel mogelijk) vanaf blijven. Of het bos heet zou irrelevant moeten zijn.
@omepas, #1 Wellicht niet gewenst in een perfecte wereld en zeker niet subsidie waardig maar tot er een goed alternatief is voor de grote vraag naar palmolie (prakisch dus niet ideologisch) sta ik er toch achter.
Uh. Wat te denken van …. aardolie? Of denk ik nou te modern?
Biobrandstof is een wassen neus – een manier waarop we onze dieselmotoren en pompen kunnen behouden, maar die niet houdbaar is: de olie raakt ooit echt op en de aarde kan niet *en* voldoende voedsel voor iedereen produceren, *en* voldoende biobrandstof. Ga voor electrische auto’s en power ze met kernenergie of zonne-, wind- of wat dan ook voor energie, maar dit gaat nergens over, en nergens heen.
@1: Pas op, zo’n plantage houdt niet veel koolstof vast. Bovendien nemen ze (iig in Indonesië) veelal de plaats in van veenbossen, die daarvoor eerst drooggelegd moeten worden (en die juist bijzonder veel koolstof binden). Tenslotte wordt de vraag naar palmolie nogal kunstmatig opgeschroefd doordat het gesubsidieerd wordt als biobrandstof.
Dat even los van het feit dat er nog wel meer milieuconsideraties zijn buiten CO2 (biodiversiteit bv. of verstedelijking).
@3 een alternatief voor palmolie, wat in zichzelf al een alternatief is dus niet teruggaan naar het orginele probleem.
@5 Het hele idee is dat zo’n plantage zo min mogelijk co2 vasthoud, het moet deze doorgeven aan de palmolie. Ik zou wel benieuwd zijn naar de relatieve effectiviteit van palmolie in vergelijking tot andere gewassen. (CO2 conversie/ha of zoiets)
Waar ik een beetje heen wil is, ik maak me meer zorgen om de druk die dit soort plantages heeft op voedselvoorziening dan op de bossen zelf
@omepas, #6 Kop in het zand. Als het alternatief erger is dan het originele probleem, is de enige reden om niet (tijdelijk) terug te willen naar het originele probleem dogmatische koppigheid. Daar pleit u voor?
De vraag is meer politiek dan wetenschappelijk.
Het antwoord dus ook.
En daar ligt ook de kern van het probleem van de moderne wereld: doen alsof een vraag die inherent politiek is door wetenschap kan worden beantwoord. Politiek en wetenschap zijn elkaar uitsluitend.
Macht kent geen wetenschappelijke waarheid.
Geld ook niet.
[Bosbouw kent wel degelijk definities voor bos. De vraag stellen is heel veel wetenschappelijk onderzoek ontkennen]
@6: “Waar ik een beetje heen wil is, ik maak me meer zorgen om de druk die dit soort plantages heeft op voedselvoorziening dan op de bossen zelf”
Als die palmolieplantages in plaats van bossen komen, dan gaan ze de voedselvoorziening niet onder druk zetten. Dus het is een beetje de vraag waar je heen wil. Waar ik je op wil wijzen, is dat er meer problemen aan palmolieplantages zijn, waaronder eentje waarvan gedaan wordt alsof de plantages het antwoord erop zijn (CO2 uitstoot).
Dus we hebben middels belastingen/subsidies welvaart opgeofferd en met dat geld de unieke natuur uit het oorspronkelijke regenwoud vernietigd. En dat alles dan weer om een niet bestaand CO2 probleem te bestrijden.
Als het niet echt waar zou zijn zou ik er hartelijk om kunnen lachen.
Wij hebben natuurlijk wel lekker makkelijk praten. Wij hebben ons oerbos al eeuwen geleden opgeofferd en nu mogen ontwikkelingslanden, die miljoenen monden te voeden en te onderhouden hebben dat niet doen? Stel dat Indonesie zou eisen dat wij eenzelfde percentage “echt” bos aanleggen als zij hebben, dan zou de wereld te klein zijn.
Zo lang de weeldbevolking groeit zal er natuur moeten wijken voor voedselproduktie en woonruimte, heel jammer maar het is niet anders. Het recht om ons daar mee te bemoeien hebben wij al lang geleden verspeeld.
En zo is het maar net, Anton.
@11: het gaat hier om voedselproductie noch woonruimte.
Het overgrote deel van de palmolie productie wordt nog steeds gebruikt in voedsel en cosmetica. ‘Ready made meals’ is een groeimarkt voor de palmolie industrie, maar ook allerlei schoonheidsproducten. Palmolie wordt in Azie ook gebruikt als gewone olie om mee te koken.
Daarnaast wordt de vraag naar palmolie aangedreven door de biobrandstof industrie. Door de (gesubsidieerde) biobrandstofmarkt dreigt de prijs van palmolie voor keukengebruik flink te stijgen. En daar zijn arme Indonesiers vooral de dupe van.