#Dezeweek | Zwalkende doventolken

In een overvol stadion in Johannesburg tekende een man met zijn handen figuurtjes in de lucht. Een leek zou die figuurtjes niet herkennen, maar wellicht zou het hem troosten dat ook een ingewijdene ze niet begreep. “Verbinden” klonk het door de speakers, en de man sloot zonder aarzelen zijn eigen handen in elkander. Zo ver kwam hij nog, in het spreken van een taal die hij niet kende.

Een dag na de Mandela-memorial was immers niet de handdruk tussen Obama en Castro, niet het uitfluiten van Zuma het nieuws van de dag, maar een zwalkende doventolk. De man stond dan wel druk te gebaren, maar het was Zuid-Afrikaans en bovendien wees doof parlementslid Wilma Newhoudt er via Twitter op dat de man ‘gewoon maar wat gebaren aan het verzinnen was’. Toen naar buiten werd gebracht dat de man inderdaad een ‘neptolk’ was, ontstond er enige commotie. Onterecht naar mijn idee, want door ‘maar wat gebaren te verzinnen’ deed hij niets anders dan veel anderen deze week.

Gisteren nog, toen AC Milan spelers voor de wedstrijd nog een shirt met ‘Mandela’ omhoog hielden, en poseerden achter een groot spandoek ter ere van hem. Om zich vervolgens negentig minuten lang te misdragen, en met onsportief spel Ajax uit het toernooi te knikkeren. Het deed denken aan de beschamende kwartminuut stilte bij de WK-loting eerder deze week. Waar ze wel graag de naam Mandela noemden om zijn grootsheid op zich te laten afstralen, maar waar ze hem ook net zo snel weer vergeten als hen dat uitkomt. Dat zijn nog eens gebaren die niets betekenen.

Of wat te denken van de politiek, die al jaren eigen gebaren aan het verzinnen is. In de Tweede Kamer gaat er geen dag voorbij of er is alweer een nieuw woord zonder betekenis bedacht. Het meest recente wapenfeit: de participatiesamenleving. De afgelopen maanden is in ieder geval duidelijk geworden dat we allemaal geen flauw idee hebben wat dat woord betekent, de bedenkers van het woord incluis. De zwalkende doventolk bracht zelf in het nieuws dat hij zou lijden aan schizofrenie, misschien moeten we Mark Rutte daar ook eens op nakijken.

Gelukkig is er dan nog Kees van Kooten, op zijn oude dag nog met gemak de grappigste man van Nederland. Na het Boekenweekgeschenk zal hij zich nu gaan buigen over het Nationaal Dictee van volgende week. Waarin hij zich, naar eigen zeggen, niet alleen zal richten op de correcte spelling van woorden, maar ook op de correcte betekenis. Kees van Kooten brengt de betekenis terug in de taal. En betekenis, dat kunnen we in deze wereld van zwalkende doventolken goed gebruiken.