Met het oog op de Europese verkiezingen volgende week, heb ik me nog eens verdiept in de argumenten van van het Comité Ander Europa, dat in 2005 met succes campagne heeft gevoerd voor afwijzing van de Europese Grondwet.
Aanleiding voor deze ‘verdieping’ was het debat GroenLinks en D66 over Europa: “Wij zijn voor! Wie is tegen?”, gisterenavond in Amsterdam. Ook de SP, in de persoon van Jasper van Dijk en de voorzitter van het Comité Ander Europa, Willem Bos, namen deel aan het debat.
Voor mij is (wederom) een belangrijke constatering: Europa (EU) heeft iedereen wat te bieden: iedereen kan Europa gebruiken en misbruiken. En dat laatste doet ook het Comité Ander Europa.
Het zijn namelijk niet alleen politici die handig verwijzen naar ‘Europa’ als het ingewikkeld wordt (en Europa is te vaak, te ingewikkeld en te ondemocratisch) of de consequenties van impopulaire maatregelen moeten worden afgeschud. Het Comite Ander Europa blijkt namelijk ook handig gebruik te maken van dit mechanisme om haar argumenten kracht bij te zetten: de huidige financiële en economische crisis is de schuld van Europa, werd mij gisteren voorgehouden, dat volgens het Comite eenzijdig het neoliberalisme bevordert en een halt moet worden toegeroepen.
In het pamflet “Een ander Europa is mogelijk. Ideeën voor een nieuw Europa” doet Willem Bos een poging dit soort redenaties te onderbouwen. Maar helaas dat lukt hier ook niet. Het pamflet bevat een weinig consistent verhaal. Bos begint met vast te stellen dat “de politieke macht in dit Europa ligt bij de regeringen van de lidstaten”. Hij signaleert het spel dat politici spelen: “Als het om een negatieve boodschap gaat dan is het: helaas dat moet van Brussel”. Bij een positieve boodschap is het omgekeerde het geval. Het frappante is dat Bos exact hetzelfde doet. Europa en dan vooral het “Europa van en voor de markt” met als winnaars van de “neoliberale orde” de grote bedrijven, heeft nl. veel slechts opgeleverd en over ons afgeroepen. Bos gaat hier voorbij aan het gegeven dat het Europa “van en voor de markt” ons, naast stabiliteit, vooral welvaart heeft gebracht. Juist doordat de lidstaten in Europees verband een open markt hebben gecreëerd, waardoor onder andere diensten en goederen eenvoudig kunnen worden uitgewisseld en schaalvoordelen worden gerealiseerd. In Europees (EU) en Euro-verband zijn wij veel beter in staat om adequaat te reageren op financiële en economische crises die, tot zekere hoogte, inherent zijn aan ons kapitalistische systeem. Overigens daarmee praat ik niet de misstanden goed die het gevolg zijn van blind vertrouwen op de markt en gebrek aan regulering. Dat had anders gemoeten en moet worden aangepakt. Maar voor alle duidelijkheid, zoals Bos (voor alle duidelijkheid Willem niet Wouter Bios) terecht constateert: de politieke macht ligt bij de regeringen van de lidstaten, dus ook de verantwoordelijkheid voor een uit de bocht geschoten markt, en niet bij Europa. Het is dezelfde open markt die nu (re)nationalisatie voorkomt, zoals we in de jaren dertig van de vorige eeuw in Europa – met desastreuze gevolgen – aan den lijve hebben ondervonden.
Reacties (7)
Je maakt dezelfde ‘fout’ als dat Comité met uitspraken als deze:
In Europees (EU) en Euro-verband zijn wij veel beter in staat om adequaat te reageren op financiële en economische crises
Namelijk blijven hangen in platitudes.
Het wordt wel veel gezegd dat we door ‘Europa’ de crisis beter het hoofd hebben kunnen bieden. Net zoals het wel wordt gezegd door de andere kant dat de crisis de schuld is van het ‘neoliberalisme’. Tsja.. kan beide waar of onwaar zijn.
Daarbij lijkt het mij nogal voorbarig om zo’n conclusie te trekken. We zitten immers nog midden in de crisis. Niall Ferguson betoogt hier dat Ierland, Italië, België en zelfs de VK nog steeds risico lopen bankroet te gaan.
Beetje dun stukje van Piepers. De tweede link in het stuk gaat ook niet goed. Hier vind je een pdf van de jongste uitgave van Ander Europa om mensen te informeren aan de vooravond van de verkiezingen: http://andereuropa.org/joomla/images/stories/HoezoEuropaKrant09.pdf
De club doet als een van de weinigen zijn best om mensen in klare taal te informeren over de tekortkomingen van het Europese bouwwerk. Dat is hard nodig. Ben zelf bezig met een campagne rond ‘Global Europe’, het buitenlandse handelsbeleid van de EU (zie: http://www.voorwie.eu) Dat schrijft voor welk beleid de EU en de lidstaten dient te volgen als het om handel en investeringen gaat. Dat is een dermate troebel terrein dat zelfs onze eigen staatssekretaris (voor Buitenlandse handel) nog nooit van het bestaan gehoord bleek te hebben. En doe moet het nog wel uitvoeren. Geen wonder dat geen hond meer gaat stemmen.
Tegenwoordig is het ‘bon ton’ om tegen europa te zijn. Wil je jezelf politiek buitenspel zetten, dan moet je vooral voor europa zijn. (*)
Dit is eigenaardig, zo niet ronduit dom.
Ja, er zijn een aantal dingen erg niet goed in EP / EU etc.
ja, sommige dingen zijn ronduit schandalig en corrupt.
Ja, doordat we europa hebben, zijn we met z’n allen stukken beter af dan eerst.
Dus laten we niet de kip met de gouden eieren in de oven stoppen om als galgenmaal te dienen, alleen omdat we de kok wel hebben horen fluiten toen die niet wist waar de lepel hing.
(*) Zelfs de internationale socialisten zijn tegen europa. Welja! Zouden dan de nationale socialisten dan voor europa zijn?
Nee, de financiële en economische crisis is niet de schuld van Europa. En dat heb ik dan ook niet gezegd. Zo dom ben ik nu ook weer niet dat ik Europa aanwijs als de schuldige voor een crisis die in de hele wereld woedt en in de VS is begonnen. Wat ik wel heb gezegd is dat de neoliberale politiek die de afgelopen decennia in Europees verband is doorgevoerd het doorwerken van deze crisis enorm heeft versterkt. Let wel in Europees verband, want de macht in Europa ligt nog steeds bij de afzonderlijke regeringen, maar die regelen zaken (achter gesloten deuren) in Europees verband. En kortweg wordt dan wel eens gezegd dat Europa dat geregeld of besloten heeft.
Als Piepers zich voor zijn kritiek op het Comité Ander Europa niet beperkt had tot de brochure van drie jaar geleden dus lang voor de crisis, maar ook de recente publicatie zoals het krantje Hoezo? Europa had gelezen had hij misschien iets van de nuance meegekregen. Dat krantje lag voor het debat op alle stoelen, dus zogezegd onder handbereik.
Als hij zich dan ook nog een beetje verdiept had in de economische geschiedenis van Europa van de afgelopen decennia zou hij ook niet zo iets doms schrijven als: “Bos gaat hier voorbij aan het gegeven dat het Europa “van en voor de markt” ons, naast stabiliteit, vooral welvaart heeft gebracht. Juist doordat de lidstaten in Europees verband een open markt hebben gecreëerd, waardoor onder andere diensten en goederen eenvoudig kunnen worden uitgewisseld en schaalvoordelen worden gerealiseerd.”
Als je de groeicijfers van de Europese landen in de periode voor het neoliberalisme vergelijkt met die van de laatste 25 jaar dan zie je dat voor dat het neoliberalisme had huisgehouden, in de jaren 50 en 60 de groeicijfers aanmerkelijk hoger waren dan de afgelopen periode.
“Het is dezelfde open markt die nu (re)nationalisatie voorkomt, zoals we in de jaren dertig van de vorige eeuw in Europa – met desastreuze gevolgen – aan den lijve hebben ondervonden,” is Piepers laatste zin. Wat een wartaal. Piepers verward nationalisatie: het door de overheid in handen nemen van bedrijven met nationalisme. Dat kan samengaan maar hoeft niet. In Hitler Duitsland (waar daar zal hij naar verwijzen als hij het over de jaren dertig heeft) werd er helemaal niets genationaliseerd maar kregen de grote bedrijven juist alle ruimt, terwijl het nationalisme er welig tierde. Kortom Piepers heeft veel klokken horen luiden, maar geen idee waar welke klepel hangt. Met vriendelijke groet. Willem Bos.
De groeicijfers van de jaren 50 en 60? Nogal wiedes dat die in de wederopbouwjaren na WOII hoog zijn geweest, van niets tot iets is een reuze stap. Het is te kort door de bocht om die zonder enige nuance met de cijfers van de afgelopen periode te vergelijken.
De kern van de discussie lijkt mij niet welke politieke wind er waait in Europa. De kern is dat het democratisch proces zelf niet lijkt te werken op Europese schaal en dat is zorgwekkend.
Een democratie met teveel lagen gaat niet werken, dat leidt tot te veel afstand, de burger weet niet meer waar hij voor stemt.
De aanname dat het bestuurproces zelf te ingewikkeld is voor de gewone man, is niet meer van deze tijd. Het grote manko van een aantal partijen in de huidige politiek is dat ze niet in staat zijn helder uit te leggen welke belangen ze vertegenwoordigen en hoe ze deze vertalen naar beleid als ze aan de macht zijn. Partijen die dat wel kunnen, zullen het beter doen.
Vuile handen maken als je de macht hebt, hoort erbij en het zal op langere duur in een democratie altijd leiden tot een wisseling van de macht, en daarmee wordt op langere termijn gewaarborcht dat de macht ook daadwerkelijk gedeeld wordt.