De wegwerppoliticus

Stel, je bent een partij die de afgelopen decennia bijna constant aan de macht is geweest. Maar daarbij zijn een aantal dingen op z’n zachtst gezegd niet helemaal lekker gegaan, en mede daardoor zitten we nu in een huizencrisis, een stikstofcrisis, een klimaatcrisis, jeugdzorgcrisis, de GGZ-crisis, vertrouwenscrisis, ik noem maar wat. Grote kans dat je op die gebieden in verlegenheid gebracht gaat worden als je geconfronteerd wordt met de gevolgen van je eigen beleid, maar je zal er toch af en toe iets over moeten zeggen.

Tegelijk wil je natuurlijk niet dat de opkomende talenten in de problemen komen, en ook andere prominenten houd je graag uit de wind. Dus wat doe je dan?

Het lijkt lastig, maar is het niet. Je zet een bij voorkeur niet heel snugger persoon waarvan je zeker weet dat deze nooit belangrijk zal worden in de partij op een verkiesbare plek, en vervolgens kan je deze inzetten op de hoofdpijndossiers. Een wegwerppoliticus, zo gezegd.

Je herkent hem aan uitspraken als “bouw de badkamer aan de kant van de vliegroute” als het gaat om geluidsoverlast van vliegverkeer, simplistische slogans als ‘rijden rijden rijden’ of ‘bouwen bouwen bouwen’ of aan een slechte maidenspeech over een gevoelig onderwerp waar je niet op mag interrumperen.

Ondertussen kan je de echte talenten elders, op minder risicovolle dossiers inzetten. En met een beetje geluk snijdt het mes aan twee kanten en trekt de wegwerppoliticus dermate de aandacht dat kleine uitglijdertjes van andere politici die er wel toe doen erbij verbleken en daardoor minder de aandacht trekken. Of trollt hij de oppositie dermate dat het uiteindelijk niet meer over het daadwerkelijke onderwerp gaat, maar over de wegwerppoliticus.

En de partij zelf? Die lijkt soms compleet los te staan van zo’n kamerlid. Zolang het maar enigszins de partijlijn is mag hij roepen wat hij wil, de partij zelf houdt zich zoveel mogelijk op de vlakte en doet voorstellen alsof de wegwerppoliticus met het dossier niet bestaat. Mocht hij het te bont maken is hij makkelijk te slachtofferen en is het te framen als ‘individuele actie’ van een ‘onervaren’ kamerlid of iets dergelijks.

Het bestaan van de wegwerppoliticus legt bloot hoe dit soort partijen politiek bedrijven. Het gaat niet over de inhoud, maar juist over hoe je van de inhoud kan afleiden. Voor de overige politieke partijen is deze politicus vergelijkbaar met een internet-trol, die zijn tegenstanders onvermoeibaar uitput en zelf nooit iets anders toevoegt dan ruis.