COLUMN - Dit jaar wordt het jaar van de vrijwilligers. En 2014 en 2015 ook. Wat zegt u? De Europese Unie had 2011 toch tot jaar van de vrijwilliger gebombardeerd? Jazeker, en dat symbolische “jaar van…” mag een klaterend succes worden genoemd. De vrijwilliger wordt onze redder uit de crisis.
Dat mensen in de bijstand tegenprestaties moeten leveren mag ondertussen een algemeen aanvaard principe heten. De ‘tegenprestatie’ wordt geïnnoveerd. In Rotterdam moeten mensen in de bijstand als vrijwilliger in de thuiszorg werken. Tegelijkertijd dreigen er 900 banen te verdwijnen in de thuiszorg.
Dat je als werkloze totaal ander werk moet doen dan je voorheen deed, is bekend. Schoffelen en straatvegen is mateloos populair. Dat nu ook de mogelijkheid bestaat hetzelfde werk te doen, is een baanbrekende noviteit. Wie vreest dat thuiszorgmedewerkers in de bijstand belanden, moet zich geen zorgen maken. Dankzij de Rotterdamse aanpak kunnen ze vrijwillig hun werk voortzetten. Dat is geen concurrentievervalsing, maar behoud van competenties en vaardigheden.
De Rotterdamse case bewijst dat overheden hun uiterste en creatieve best doen het enige juiste antwoord op de crisis stapje voor stapje te implementeren.
Huh? Wat? Enige juiste antwoord? Watbedoellu???
Graaicultuur
Toen de crisis begon riepen vrij snel wat mensen dat de economie drastisch hervormd diende te worden. Vooral de “graaicultuur” lag zwaar onder vuur. In discussies werd die kritiek gepareerd door te verwijzen naar de hebzucht van mensen in het algemeen. Een verwarrende, maar begrijpelijke discussie, want het is lastig uit te leggen dat een Spanjaard wiens spijkerbroeken wij kopen, een vermogen heeft dat ruim genoeg is om de steun aan Spanje te financieren.
De crisis zou dé gelegenheid zijn om waarden en normen te herijken. Na de jarenlange Balkenendecampagne, die een integere, zelfverantwoordelijke, pro-actieve burger eiste, gaan Rutte cum suis de voorwaarden hard maken, die de burger zullen dwingen de helpende hand van Vadertje Staat los te laten.
Het moet weer normaal worden dat we zelf voor onze demente ouders zorgen of zelf in de gaten houden dat ze in het tehuis niet worden mishandeld. En is het niet mooi te sterven in vrijwillige handen? Het moet weer vanzelfsprekend zijn dat we de politie een handje helpen. Natuurbeheer kan, tegen een billijke prijs, uitstekend worden verzorgd door vrijwilligers. Musea kunnen niet zonder.
Vrijwilligerseconomie
Je kan het zo gek niet bedenken of er zijn wel activiteiten die door vrijwilligers worden gedaan. Bijna de helft van alle Nederlanders (nu rond de 45%) doet vrijwilligerswerk, De overheid ondersteunt dat niet alleen met complimenten, maar ook met geld.
Jawel, de huidige economie gaat op de schop. We moeten naar een vrijwilligerseconomie. Dat lijkt het briljante antwoord op die vermaledijde crisis te worden. Werkloze handen worden tot vrijwillige hand- en spandiensten gedwongen. Daarmee zal het aantal vrijwilligers al met drie procent stijgen.
Maar waar nu in kleine kringen al jaren mee wordt geëxperimenteerd, zou een alledaagse gewoonte voor iedereen kunnen worden. Het ruilen van diensten, zonder dat er geld aan te pas komt. Ik repareer uw auto, u repareert mijn oma. Ik maai uw gazonnetje, u knipt mijn vaders haren. U kookt vandaag mijn eten, dan kan ik een paar uurtjes bij de Voedselbank werken.
Vrijwilligerscrisis
De vraag is of er genoeg vrijwillige handen zijn om niet alleen noodzakelijke karweitjes in zorg, onderwijs en veiligheid op te knappen, maar ook voor de broodnodige ontspanning. Oranjeverenigingen en sportclubs kampen met een tekort aan vrijwilligers. Moeten we iedereen werkloos maken om aan alle behoeften te kunnen voldoen?
Jazeker, want geld maakt niet gelukkig, dus wat heb je aan een inkomen? Vrijwilligerswerk doet niet alleen een beroep op onze nobele inborst en kan dus bijdragen aan het terugdringen van de verhuftering van de samenleving, het is ook dé weg uit de crisis.
Reacties (13)
Even een taalkundige toevoeging: werk dat gedaan wordt omdat je anders je (met premies en belasting betaalde) uitkering kwijt raakt kun je zelfs met een heel rijke fantasie geen ‘vrijwilligers’werk meer noemen. Dat heet, om taalkundig en anderszins wat correcter te zijn gewoon dwangarbeid.
@1 Werklozen kunnen verplicht worden hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten door bijvoorbeeld vrijwilligerswerk te doen. Als die werklozen niet zelf een vrijwilligersbaantje vinden weet de gemeente er wel een: in de zorg. Maar als een werkloze ander vrijwilligerswerk vind dan is dat ook goed. *) En dan wordt die werkloze vrijwilliger niet gedwongen overgeplaatst naar de zorg. Daarom is er geen sprake van dwangarbeid. Ook om een andere reden is de term dwangarbeid zwaar overdreven: als de werkloze een gewone baan vindt kan hijzij het vrijwilligerswerk gewoon opzeggen; bij dwangarbeid zou dat natuurlijk nooit kunnen.
*) De FNV is zo slim om dit te verzwijgen en de gemeente is zo dom om dit niet te vermelden.
PJC, aardig artikel maar er zijn zoveel verschillende mensen met evenzoveel verschillende achtergronden, ik kan me zo voorstellen dat mensen met een langdurig lopende uitkering hiervoor iets terug moeten doen. Maar ik vind het een waanzinnig idee dat terwijl er aan de bovenkant van de samenleving dikke salarissen en grote bonussen verstrekt worden men van mensen vrijwilligerswerk verlangt. Voor niets gaat de zon op en degenen die het graag willen doen wil ik graag zeggen: hulde voor uw inzet en uw naïviteit.
@2: hangt dat niet van de gemeente af? Volgens mij mogen die beslissen dat vrijwilligerswerk X niet ‘de kansen op betaald werk vergroot’, en hun eigenbedachte baantje toevallig wel. Wie gaat de mensen beschermen tegen de willekeur?
@1:
“Even een taalkundige toevoeging: werk dat gedaan wordt omdat je anders je (met premies en belasting betaalde) uitkering kwijt raakt kun je zelfs met een heel rijke fantasie geen ‘vrijwilligers’werk meer noemen. Dat heet, om taalkundig en anderszins wat correcter te zijn gewoon dwangarbeid”
Nog een taalkundige toevoeging : premies is in Nederland gewoon een ander woord voor belastingen.
Ik dacht dat we in Nederland een soort van afspraak hadden dat vrijwilligers geen betaalde arbeid mogen verdringen. Dat je voor arbeid gewoon minimumloon moet dokken en zo omdat we (in ieder geval ik) vinden dat als je werkt je daarvan moet kunnen leven. Is de vakbeweging nu zo hard zichzelf de tent aan het uitvechten om op te letten en ertegen in te gaan of ben ik de enige die dat niet normaal vindt?
Ik ben overigens wel benieuwd waar in de zorg vrijwilligers worden ingezet. Want in met name de thuiszorg zijn foutjes met desastreuze consequenties snel gemaakt. Al helemaal als je er niet voor bent opgeleid. Zal ook wel aan mij liggen dat ik dat niet normaal vindt.
Weg met overheids banen, zoek maar een andere oplossing.
Geen hufters aan mijn bed!
Eens met @1 en @6 . Vrijwillig als je anders geen inkomen meer hebt omdat je volksverzekering weigert te betalen is niet vrijwillig meer. En het morele verbod op verdringing is al lang weg. Sinds thuiszorghulpen ontslagen werden en dan opnieuw worden ingehuurd als ZZP-ers of Alfahulpen tegen de helft van het loon ongeveer.
Vroeger was gemeentebeheerder ( groenbeheer, of hoe je het wil noemen ) een volwaardig beroep tegen minimumloon. Nu doen bijstanders het. En zo nog wel meer. Dat heeft niets te maken met mensen activeren maar goedkoop ergens dumpen.
@4 Wie gaat de mensen beschermen tegen de willekeur?
Welke willekeur? Mensen wonen maar in éen gemeente tegelijk. En gemeentebeleid gaat via de gemeentepolitiek. Daarop is invloed mogelijk via contact met politici, inspraak en verkiezingen. Is democratie opeens willekeur als de uitkomst je toevallig niet aanstaat?
Hangt dat niet van de gemeente af? Volgens mij mogen die beslissen dat vrijwilligerswerk X niet ‘de kansen op betaald werk vergroot’, en hun eigenbedachte baantje toevallig wel.
Een eigenbedacht baantje is een hobby, geen vrijwilligerswerk. En als er sprake is van beleid is er niks toevalligs aan. En als gedwongen vrijwilligerswerk X de kans op een betaalde baan groter maakt dan vrijwillig vrijwilligerswerk Y, welke rechtvaardiging is er dan nog voor Y?
@10: democratie heeft ook een basis nodg in de rechtszekerheid. Die ontbreekt mi hier nogal. En aangezien je zeker met een bijstandsuitkering niet zomaar kunt verhuizen (zelfs als het in theorie kan, dan is de praktijk verdomd lastig vanwege de krapte op de woningmarkt, juist in de sociale huur) ben je toch overgeleverd aan de vrij opportune invulling die de gemeente er op dat moment aan geeft. Democratie is niet slechts bedoeld als zwak excuus om er een potje van te maken, en dan te zeggen dat ‘men’ er toch zelf op heeft gestemd.
Daarnaast: wie bepaalt of baantje X of baantje Y beter is? De gemeente? Dezelfde gemeente die ’toevallig’ zit met een tekort in de thuiszorg, of verantwoordelijk is het voor het schoonhouden van de straten?
(Je zou wat dat betreft zelfs kunnen betogen dat het werken in de thuiszorg of de gemeentereiniging juist niet leidt tot kwaliteiten die je kans op betaald werk vergroten, omdat je alleen maar ervaring opdoet in een sector waar alleen maar betaalde banen verdwijnen, niet ontstaan.)
@11: Tja, dan moet men maar het beste doen om niet in die categorie te gaan vallen he? Niet schrikken maar in de tuinbouw en productiesector is doorgaans genoeg te vinden, ook parttime
@12: Ja, maar ook het liefst vrijwillig of tegen een vrijwilligersvergoedinkje. Je herinnert je ook vast wel de mislukte poging werklozen in de tuinbouw aan een baan te helpen.
En in de produktiesector? Welk deel? Ik dacht dat ze daar mensen tekort komen, dus daar zouden dan ‘goed’ betaalde banen vacant zijn en voorlopig geen behoefte aan vrijwillgers.