OPINIE - Het klonk zo mooi bij de presentatie van het regeerakkoord: Het onderwijs is de enige sector waarop niet bezuinigd wordt, maar waarin zal worden geïnvesteerd. Ook de andere voornemens zijn boterzacht.
Het klinkt mooi: ‘Onderwijs en wetenschap in Nederland zijn van hoog niveau, maar onze ambitie reikt verder: wij willen tot de top vijf van de wereld gaan horen. De kwaliteit van de man of vrouw voor de klas of in de collegezaal is daarbij van doorslaggevende betekenis. En die kwaliteit staat of valt met opleiding en selectie van leraren en van directeuren en bestuurders die hun medewerkers stimuleren, belonen en zo nodig sanctioneren. Dit zijn de mannen en vrouwen van wie we het moeten hebben: in hen willen we investeren.’
Kijken we echter naar de harde feiten, dan komt er een aanzienlijk minder mooi beeld naar voren.
Stille bezuinigingen en nullijn
Wat de nieuwe regering gemakshalve vergeet te vermelden is dat het onderwijs geconfronteerd wordt met allerlei stille bezuinigingen. Een paar voorbeelden: Het niet compenseren voor stijgende pensioenpremies. Materiële kosten die niet worden geïndexeerd. De invoering van de functiemix die niet volledig wordt vergoed. Het kan een school zomaar een strop van bijna 1 miljoen euro opleveren. Geen klein bier dus. Verder staan al sinds 2010 de salarissen in het onderwijs op de nullijn. Goed voor een besparing van 1,47 miljard euro. Een van de gevolgen is dat jonge leraren niet in het onderwijs kunnen blijven.
Betere opleiding van leraren?
De kwaliteit van de leraar is afhankelijk van de opleiding en selectie van de leraren, stelt het regeerakkoord mijns inziens terecht. Maar eisen aanscherpen leidt niet perse direct tot een betere opleiding. Eerder meer tot ’teaching to the test’. Meer opleiden in de praktijk klinkt mooi, maar zal vooral betekenen dat studenten aan de lerarenopleidingen meer stage lopen. Het is goed dat aankomende leraren worden voorbereid op de onderwijspraktijk, maar wanneer werken ze dan aan de broodnodige vakinhoudelijke kennis?
Verbetering huidige leraren
Graag wil het kabinet ‘met het onderwijsveld tot afspraken komen over verbetering van de kwaliteit van leraren en schoolleiders.’ Een prachtige holle frase die we wel eens eerder uit het Haagse hebben vernomen. Met welke concrete maatregelen komt men dan? Versobering van de arbeidsvoorwaarden en rechtspositie van leraren, het verplichten van bijscholing en deelname aan een register. Om de professionalisering van leraren goed vorm te geven is visie, tijd en geld nodig. En met name aan de laatste twee zaken ontbreekt het in het onderwijs.
Het beeld dat rijst is van een harde, kille en inhoudsloze aanpak. Niet de menselijk maat die de regering propageert voor te staan. Het ministerie van OC&W lijkt z’n inspiratie vooral bij de VS te hebben gehaald. Niet echt een schoolvoorbeeld van een goed onderwijssysteem. Na het bepleiten van een meer op feitelijk bewijs gebaseerde aanpak bij justitie, is het ook tijd om bij onderwijs meer te kijken naar maatregelen waarvan bewezen is dat ze werken.
Reacties (5)
ik zag bij Tegenlicht dat ze in Finland het niveau van het onderwijs hebben opgekrikt door simpelweg een universitaire opleiding te eisen van leraren. ook in het basisonderwijs. Daarnaast zijn er academische scholen waar ook opleiding en onderzoek plaatsvindt.
Onderwijsinspectie en hoge salarissen hebben ze niet nodig. Beter hoeft dus niet eens altijd duurder.
Het salarisniveau laat zich via deze kaart vergelijken op Europees niveau:
http://www.trendsinbeeld.minocw.nl/kaarten/kaart_EU_012.php
Nederland steekt dus slecht af. If you pay peanuts… etc., waarmee ik overigens niet wil zeggen dat onze docenten m…s zijn. Betere salariëring lijkt me in elk geval effectiever dan kleinere klassen.
En hoe kom je erbij dat dat niet gebeurt?
Deze discussie gaat altijd over geld en opleiding. Nooit over wat die opleiding moet inhouden.
Wat wordt leraren nu niet geleerd wat ze wel moeten weten?
Wil je beter onderwijs? Zorg dan niet dat er 30 kinderen in een lokaal worden opgesloten met een docent die opgeleid is door een clubje pedagoogelaars. Kleinere klassen en hogere eisen aan de vakkennis van jonge (en oude) docenten. Op de hbo’s en uni’s zijn studenten vooral bezig met allerlei onzinnige groepsopdrachten. Graag dikke boeken, inspirerende colleges en ouderwetse vervelende lange tentamens met een hoog zak-percentage bij eerste poging. Investeer en eis van hbo docenten dat ze meer tentamineren i.p.v. afvinken. Leer de jonge leraren weer leren, dat zijn ze namelijk vergeten op de havo (en vwo). Ben je inhoudelijk sterk als docent, dan volgt het didactische vanzelf. Als u iets door en door wilt leren kennen, onderwijs het dan aan anderen (T. Edwards). Dat Finse model is een mooi voorbeeld, eis een hoger niveau van basisschoolleraren. De rekentoets ( en de resultaten) op pabo’s is een gênant, maar goed voorbeeld van de erbarmelijke staat van het onderwijs.
@2: Op basis van de mening van de leraren die ik ken, denk ik dat de gemiddelde leraar liever kleinere klassen heeft dan een hoger salaris
@3: Ik zeg niet dat geen aandacht wordt gegeven aan de vakinhoudelijk ontwikkeling van leraren, maar dat met meer stages de vakinhoudelijke component van de opleiding verder in het gedrang komt.
@4: Als je inhoudelijk sterk bent, volgt het didactische niet perse vanzelf. Het is wel zo dat je met inhoudelijke kennis een eventueel didactisch tekort kunt camoufleren, andersom is dat een stuk lastiger.