De sharia heeft in Nederland niet meer juridische status dan het huishoudelijk reglement van de voetbalbond. De Nederlandse politiek geeft dan ook geen goed signaal af door beslissingen van vermeende shariarechtbanken in Nederland hoog op te nemen. Die rechtbanken horen voor de Nederlandse wet namelijk evenveel status te hebben als de tuchtcommissie van de KNVB. Een formeel onderzoek maakt ze belangrijker dan ze horen te zijn.
Neem het afsluiten van islamitische huwelijken zonder dat daar een burgerlijk huwelijk aan ten grondslag ligt. Daar kun je je druk om maken, maar je kunt ook vaststellen dat een islamitisch huwelijk geen status heeft, dus dat de betreffende partners zonder enige vorm van contract samenwonen, zoals ook talloze andere Nederlanders. Hetzelfde geldt voor andere shariazaken, zoals scheidingen en erfenissen. Uitspraken hierover hebben geen status, horen die ook niet te hebben, en kunnen slechts door sociale druk worden afgedwongen. Maar sociale druk bestaat ook buiten de sharia om, zowel in allochtone als in autochtone kringen. Hoeveel Nederlandse erfeniskwesties worden niet informeel beslist in het voordeel van het kind met de grootste bek?
Het werkelijke probleem is de achterblijvende emancipatie van moslimvrouwen. Dat probleem is veel breder dan de groep die wellicht informeel onderworpen is aan een shariarechtbank. Er bestaan namelijk veel meer tradities en gewoonterecht. Vrouwen bewust maken dat ze zich daartegen kunnen verzetten als ze systematisch in hun nadeel zijn, is veel belangrijker dan een onderzoek naar de mannen die een shariarechtbank runnen.
Het bevorderen van emancipatie is ook veel effectiever dan het bestrijden van sharia-instanties, waar ongetwijfeld om geroepen zal worden als uit het onderzoek blijkt dat ze bestaan. Met het ontmantelen van een shariarechtbank verdwijnt namelijk niet de sociale structuur waaruit deze is voortgekomen (waarin overigens niet alleen de islam maar ook de sociaal-economische omstandigheden een voorname rol spelen).
Nu kan een zelfbewuste moslimvrouw natuurlijk nog steeds ervoor kiezen zich aan een shariarechtbank te onderwerpen. Dat is dan haar zaak, net zo goed als voetballers aanvaarden dat de KNVB zich uitspreekt over de straf voor de man die hen een doodschop heeft gegeven. Ook voetballers stappen pas sinds een jaar of wat naar de rechter als ze ontevreden zijn over een uitspraak van de tuchtcommissie. Wanneer moslims bewuster raken van die optie is veel meer gewonnen dan bij een potje shariabashen.
Reacties (2)
Ach, als ze dan toch gaan bashen, neem dan de kerkelijke rechtbanken mee in dat onderzoek. Ik ken plaatsen waar de kerkeraad, de ouderlingen, zich nog steeds stevig bemoeien met huwelijkse perikelen, zwangerschappen (en zeker daar waar iemand die af wenst te breken) of het zondagse kerkbezoek.
Mij lijkt elke religieuze raad die ook maar engizins de vrom van een rechtbank lijkt te hebben, er een teveel. Geschillen binnen een geloofsgemeenschap zijn natuurlijk altijd zaken waar tevens een conflict met de relgieuze regelgeving is. Ook die geschillen zouden zo onafhankelijk mogelijk beoordeeld moeten worden.
Geldt trouwens ook voor de KNVB. Als ikgetackeld wordt op straat kan ik aangifte bij de politie doen en indien nodig volgt er een rechtszaak. Als ik op het voetbalveld getackeld wordt, zou ik ook aangifte doen….
En niet bij de KNVB, want die is belanghebbende.
Familierecht valt onder het burgerlijk recht. In het burgerlijk recht (en het bestuursrecht) propageert de overheid al jaren mediation en andere vormen van alternatieve geschillenbeslechting. In Nederland bestaat ook een grote contractsvrijheid. In de reisbranche is bijvoorbeeld de geschillencommissie reizen bevoegd om bindende uitspraken te doen als je ruzie met je touroperator hebt. Twee partijen die samen een overeenkomst sluiten mogen daarbij ook afspreken dat een kerk- of moskeebestuur bij ruzie een bindende uitspraak mag doen. De staat maakt op dat punt geen onderscheid. Daar ben ik blij mee. Wel bestaat de mogelijkheid de uitspraak van de geschillencommissie aan de ‘gewone’ rechter voor te leggen die kan oordelen of de uitspraak niet in strijd is enige bepaling van het Nederlands recht of een afgeleide daarvan (een CAO bijvoorbeeld). Het is wel een van de partijen die dat moet doen. De overheid grijpt in beginsel niet in in de gekozen rechtsverhouding tussen twee volwassenen. Als he lid wordt van een voetbalvereniging sluit je je aan bij de KNVB. Daarmee accepteer je hun algemene voorwaarden. Een onsportieve tackle is een overtreding van de spelregels en die maken deel uit van die algemene voorwaarden. In de Bosman-zaak zag je hoe de overheid soms wel ingrijpt in de verhouding tussen partijen. Niets houdt je overigens tegen om aangifte te doen van een strafbaar feit als dat op het veld plaatsvindt. Of de officier de tackle als mishandelijk ziet betwijfel ik. Maar dat is strafrecht en daar zal de sharia nooit een rol spelen in Nederland.