COLUMN - De oorlog komt ineens dichtbij wanneer dr. Lucien van Liere (Religiewetenschappen, UU) een IS-film kijkt. Zijn wraakgevoelens van strijders zo beter te begrijpen? Tijdens het Science Café over wraak sprak hij een column uit.
YouTube heeft er wijs aan gedaan om de IS-film Flames of War van haar site te verwijderen. De film stond er maar een paar minuten op. Vanwege mijn lugubere expertise zie ik mijn vingers de titel van de IS-video intikken. Een lichte vorm van vreemde blijdschap komt in mij op wanneer ik de film toch in haar geheel blijk te kunnen bekijken. Met dank aan GeenStijl.
Bijna een uur lang ben ik getuige van combat scenes waarbij IS-strijders onder het aanroepen van Allah hun mortieren op vermeende vijanden afvuren. Een hoop geknal en geschreeuw van mannen en jongens waarvan sommigen de pubertijd niet eens zijn ontstegen. Een kalme stem vertelt mij dat dit een jihad is, een rechtvaardige strijd tegen secularisten en kafirs. Tegen het einde van de film ‘geeft’, zo vermeldt de mij inmiddels vertrouwde stem, Allah de strijders een basis van de vijand in handen. De basis wordt overrompeld. Er wordt geslagen en geschoten, tegen lijken geschopt. Een doodsbange soldaat van amper zestien jaar, zo lijkt het, ligt op een matras zijn lot af te wachten. Als een stel hyena’s dringen de strijders om hem heen. De jongen staart voor zich uit en is duidelijk in shock. Een IS strijder richt zijn pistool en schiet de jongen door zijn hoofd. Maar voordat hij dit doet scheldt hij hem uit: ‘hond!’ roept hij.
In het volgende fragment laat de video totaal onbeschaamd het dode lichaam van de jongen zien. Een hond doden is makkelijker dan een mens doden. Kennelijk moet de dader zich eerst desidentificeren met zijn slachtoffer en de humaniteit van deze jongen ontkennen om tot een executie van zo dichtbij over te kunnen gaan. Laten we er even van uitgaan dat wat getoond wordt niet in scene is gezet. Op dat moment ontploft mijn doorgaans zo noodzakelijke distantie. Is die jongen, dat vermoorde kind, niet amper ouder dan mijn oudste zoon? Tijd en ruimte verschuiven; even ben ik in Syrië en zie geen IS-strijder meer maar een grote klootzak zijn wapen op mijn zoon richten. Woede ontvlamt en in mijn fantasie ben ik, met een pistool in mijn hand, dapper levens van tieners aan het redden in Syrië.
Maar dan ben ik eensklaps weer terug op het puntje van mijn stoel in Utrecht. Wie was ik zojuist? Wie ben ik nu? Gaandeweg bekruipt me het benauwende gevoel dat ik zojuist het conflict in Syrië en Irak intenser heb gemaakt. Mijn wilde fantasie dirigeerde mij in de richting van blinde vergelding. Blind, juist omdat de schietende strijder in dezelfde cyclus van gewelddadige wraak gevangen zit als waarin ik mezelf zojuist zo krachtig situeerde. Een wraak die persoonlijke motieven en trauma’s totaal uit het oog verliest, die zich desidentificeert met die andere dader en categorisch naar vergelding zoekt, naar genoegdoening.
Bij thuiskomst zit mijn 15-jarige zoon op zijn kamer Assassin’s Creed te spelen. Alles lijkt vredig…
Reacties (12)
Dehumanificatie van de vijand is de basis van elk leger doctrine, pre-wo2 waren de oefendoelen veel levensechter, daardoor schoten veel soldaten expres niet op de vijand omdat ze wisten dat het mensen waren waar ze op schoten, na WO2 ontdekten wetenschappers dat als men de de doelen op een schietbaan minder details gaven de soldaten dan veel minder moeite hadden om op de vijand te schieten.
Duidelijk niet genoeg geknuffeld toen ze jong waren.
Iemand nog een kopje thee? Met een koekje erbij?
Oorlog dichtbij? Herinner me nog een interview met een man, met wat indrukwekkende afkortingen voor zijn naam, dat werd uitgezonden na de val van de muur. Zijn commentaar was dat de islam nu de vijand gaat worden. De islam wordt bewapend door het westen, zonder Europa of Amerika zouden ze nog met een speer rondlopen en dan ons laten geloven dat de islam gevaarlijk is? Nee het is een groot spel van de financiële maffia en de inlichtingendiensten van het westen.
De christen die zichzelf op afstand zet en de strijd tussen islamieten analyseert. Hoe schofferend wil je het hebben. Hoe vervreemdend?
Kennelijk moet de dader zich eerst desidentificeren met zijn slachtoffer en de humaniteit van deze jongen ontkennen om tot een executie van zo dichtbij over te kunnen gaan.
Dat een christen dit zegt!
Christenen hebben door de eeuwen heen zichzelf gedesïdentificeerd (wat een woord trouwens) en geïdentificeerd met hun god, engelen en waarheid om – wat dan heet – ketters te doden middels gerecht, kruistocht en verdedigers van het geloof (herinnert u zich de slag bij Lepanto?). Wat hen niet aanstond werd ketter en was daarmee legaal te bejagen.
Er is niets dat er op wijst dat dat anders geworden is.
Je kunt tegen oorlog zijn. Dat is legitiem. Maar ga niet de technieken die gebruikt worden om soldaten psychologisch klaar te maken voor de moord verwijzen als kwaadaardig islamitisch (want dat is wat hij impliciet doet).
Nee: de christen – Lucien van Liere dus – is de gewetensvolle, goede mens die nooit een vlieg kwaad zou doen en vanuit zijn studiestoel dit goed ziet. Het Hollandse vingertje, de dominee (s)preekt.
Fuck de moordenaars.
Fuck de christenen.
Fuck van Liere.
En als hij dit als niet geïdentificeerd individu had uitgesproken dan had het nog gekund. Maar hij spreekt als religiewetenschapper aan de UU.
Hij is christen, hij staat op de kansel.
Het is niet anders, hij staat er boven, hij is beter, hij is verlicht.
Hem zal het niet overkomen. Of toch?
Zijn zoon speelt. Is hij de nieuwe Abraham?
Goh, de ware aard van de islam begint door te dringen tot de naïevelingen van de academische wereld. Mosterd na de maaltijd. Hoe gaan wij de vijfde Colonne van hyena’s -treffend gekarakteriseerd trouwens- uitschakelen, dit is de vraag waar het nu om draait.
“Laten we er even van uitgaan dat wat getoond wordt niet in scene is gezet.”
Doel bereikt.
Effect van propaganda.
Maar gelukkig kan Assassin’s Creed gespeeld worden.
Gaap.
@4: Jij leest het stuk heel anders dan ik. Als je op zijn profiel leest zie je dat hij ook onderzoek heeft gedaan naar o.a. Hannah Arendt. Dat inzicht spreekt ook uit het bovenstaande stuk, dat hij bij het zien van dat filmpje bij zichzelf een zelfde neiging tot fanatisme bemerkt. Dat kwaad banaal is.
Waarom reduceer je hem tot christen? Doe je daarmee niet hetzelfde als waar je hem van verwijt?
@6: Assassin’s creed, een mooi voorbeeld hoe een hoogontwikkelde, beschaafde samenleving het overtollige testosteron van adolecenten en jong volwassenen kanaliseert in een bruut ogend maar verder onschuldig spelletje.
Vergelijk dat eens me ’the real thing’ in achterlijkistan.
@8
Pong is nog te complex voor jou.
@4: we leven nu, niet een eeuw geleden.
@1: je zegt het precies verkeerd om. Tegenwoordig worden juist silhouetten van mensen gebruikt. Pre-ww2 werden juist gewoon schietschijven gebruikt. In het veld waren veel soldaten onwillig om raak te schieten omdat het zo anders was dan hun training. Tegenwoordig worden soldaten dus geconditioneerd om op mensen te schieten.
Lees “on killing” maar.
Now I shall go ballistic; bullets from the hearts of men
Shape them to my liking, teach them how to kill again
Names were writ in blood upon them, melt together, they form one
Shining red like Martian metal, gauntlet of Leviathan
Suck it up, cannibalistic; put your faith in me
I want your death, your final breath, to rattle on inside my ears
Stories from beyond the border live in me and give me orders
All the million souls inside of me are crying out (to be avenged)
Bron: The gauntlet – Phil’s Neighbours