GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Ditmaal voor Arnoud de Jong, die het stuk eerder plaatste op zijn eigen blog.
Hoogleraar Frans Leeuw hield afgelopen vrijdag een oratie aan de Universiteit van Maastricht. Daarin vertelde hij dat Nederland op rijksniveau 1785 wetten, 2489 maatregelen van bestuur en Koninklijke Besluiten en 6402 ministeriële regelingen heeft. Dit aantal neemt jaarlijks met 2,2 procent toe.
Doel van die wetten en regels is uiteraard het beïnvloeden en sturen van gedrag van burgers. Dit instrumentarium wordt samenvattend ‘interventie’ genoemd.
Het is nog niet zo eenvoudig om het gedrag van burgers via ‘interventie’ in het juiste spoor te krijgen, want de officiële regels moeten concurreren met wat wordt genoemd ‘eerder gedrag’. Dat ‘eerdere gedrag’ is bepaald door hersenen, hormonen, instincten, culturele patronen e.d. Dat ram je er niet een-twee-drie uit. Maar goed, als de boetes en straffen maar hoog genoeg zijn lukt het kennelijk grotendeels wel.
Achtereenvolgende regeringen proberen al tientallen jaren om het aantal wetten en regels te beperken. Dat komt nog niet echt lekker op gang. Wie de oratie van Van Leeuwen leest begrijpt waarom: het is een bijna onmogelijke opgave. Er zijn zoveel niveaus en geledingen die allemaal hun eigen regels uitbraken dat het lastig is om een compleet overzicht te krijgen.
Want er zijn niet alleen wetten en regels op rijksniveau, daaronder zit ook nog eens een gigantische laag aan lagere overheden, instanties en private regelgeving. En die hele zooi moet ook nog eens gehandhaafd worden. Niet alleen door politie en justitie, maar tevens door inspecties (bijvoorbeeld onderwijs), commissariaten (bijvoorbeeld voor de media) en autoriteiten (bijvoorbeeld voor de financiële markten).
Op lokaal niveau is de regelgeving dikwijls nog knellender en moeilijker te verteren. Schildert u uw huis maar een roze en wacht af wat er dan gebeurt.
Bij de handhaving komt een enorm palet aan sancties om de hoek kijken, zoals gevangenisstraf, boete, taakstraf, halt-maatregel, tbs, pluk-ze en ga zo maar door. En ook dáárop moet allemaal toezicht worden gehouden.
Het is zeer de moeite waard om deze oratie van Frans Leeuw eens te lezen. Je moet er even voor gaan zitten, maar dan heb je ook wat. Bijvoorbeeld het inzicht in wat voor regeldictatuur wij eigenlijk leven. Niet zijn woorden uiteraard, maar een rebelse conclusie mijnerzijds. Je kijkt meteen ook heel anders tegen de aankondigingen van nieuwe wetten en maatregelen aan. Zijn ze wel nodig? Welke vrijheden worden er nu weer ingeperkt? Zijn ze wel te handhaven?
Wie zich realiseert dat elke Nederlander wordt geacht de wet te kennen, krijgt het klamme zweet op het voorhoofd. Ga dáár maar eens aanstaan. Misschien is het tóch een goed idee om in de Nederland de sharia in te voeren. Die is waarschijnlijk een stuk overzichtelijker. Ikzelf overweeg zoals gewoonlijk de makkelijkste weg. Ik word AIO: Anarchist In Opleiding.