De kiezer is niet gek. Nederlandse politici en opiniemakers zouden niet zo cynisch moeten zijn over de Nederlandse kiezer, maar deze serieus moeten nemen, zo impliceren onze bevindingen. Kieskeurige kiezers gedragen zich als geëmancipeerde en betrokken burgers, die trouw zijn aan hun eigen opvattingen, betogen politicologen Tom van der Meer, Rozemarijn Lubbe, Erika van Elsas & Wouter van der Brug in deze gastbijdrage.
Is de Nederlandse kiezer de weg kwijt? Wie naar de verkiezingsuitslagen kijkt, zou denken van wel. De verkiezingsuitslagen zijn nooit zo veranderlijk geweest als in het afgelopen decennium. De Nederlandse verkiezingen zijn de meest grillige en onvoorspelbare van West-Europa. In 2010 veranderde bijna 24% van alle Kamerzetels van partij (zie figuur 1). In tussentijdse opiniepeilingen zijn de verschuivingen zo mogelijk nog groter: partijen schieten omhoog en omlaag in de wekelijkse en maandelijkse polls. En ook de vertrouwenscijfers zijn beweeglijker dan ooit: een regering kan in slechts een paar maanden tijd de helft van haar steun verliezen
figuur 1
Wat is er aan de hand met de Nederlandse kiezer? Wat betekent de toegenomen veranderlijkheid voor de kwaliteit van de Nederlandse democratie?
Als we het (oud-)politici en politiek commentatoren vragen, is de toegenomen veranderlijkheid een groot probleem. Kiezers zouden hun rol niet serieus nemen. Zo stelde Hans van Mierlo in 2009: ‘De kiezers doen maar wat.’ Wim Deetman noemde de kiezers in 2011 ‘emotioneel, irrationeel of intuïtief’. Kees Schuyt kwam in 2003 met de beeldende omschrijving: ‘De Nederlandse kiezers lijken wel stuifzand. Ze waaien, met het geringste zuchtje wind, alle kanten op.’
Maar is dat zo? Ons onderzoek laat zien dat het antwoord op deze vraag ‘nee’ is. Nederlandse kiezers zijn niet wispelturig maar kieskeurig.
Kieskeurige kiezers
De veranderlijkheid in partijvoorkeuren laat vooral zien dat kiezers zijn geëmancipeerd. Kiezers zijn begonnen te doen wat ze behoren te doen, namelijk kiezen. Meer dan de helft (55%) van de Nederlandse kiezers veranderde tussen 2006 en 2010 minstens een keer van partij. Maar hoewel zij van partij veranderen, blijven kiezers in overgrote mate trouw aan een blok van soortgelijke partijen. Er is een links blok (PvdA, GroenLinks, SP) en een rechts blok (VVD, PVV, CDA, TON). Tussen deze partijblokken is nauwelijks uitwisseling. D66 is zowel voor veel linkse als voor veel rechtse kiezers een alternatief; alleen met de PVV heeft D66 erg weinig uitwisseling van kiezers. Diezelfde PVV heeft overigens tussen 2006 en 2010 wel enige aantrekkingskracht op kiezers van de SP, maar eet in die periode vooral TON, de VVD en het CDA leeg.
Hoewel veranderlijkheid van partijvoorkeur onder alle sociale groepen voorkomt, zijn sommige groepen veranderlijker dan andere. Niet de lageropgeleiden maar de middelbaar opgeleiden zijn het meest veranderlijk. Dit wijst eerder op emancipatie dan op wispelturigheid. Kiezers met een middeninkomen zijn veranderlijker dan diegenen met een laag of een hoog inkomen. De meest veranderlijke kiezers zitten ook in het politieke midden, de minst veranderlijke kiezers zijn (radicaal) links of (radicaal)rechts. Het zijn dus de middengroepen die het sterkst veranderen en niet de kiezers in de marge. Ouderen veranderen vaker van voorkeur dan jongeren, hoewel ze bij de uiteindelijke verkiezingen juist de meest trouwe kiezers zijn.
Even opmerkelijk is dat de ontzuiling zover heeft doorgezet, dat een maatschappelijke inbedding in kerk, familie en verenigingsleven niet langer vanzelfsprekend leidt tot een consistente partijvoorkeur. De verschillen tussen groepen krantenlezers zijn relatief klein. Wel zijn lezers van de Telegraaf en de lokale bladen het meest veranderlijk.
De (ir)rationaliteit van vertrouwen in de politiek
Ondanks de mythe van de vertrouwenscrisis, is het vertrouwen dat Nederlanders hebben in de politiek tegenwoordig niet structureel lager dan voorheen. Wel fluctueert het vertrouwen dat we hebben in de regering sinds 2001 veel sterker dan voorheen. Die veranderingen zijn uitstekend te interpreteren als het gevolg van veranderende imago’s van daadkracht en responsiviteit. Het vertrouwen stijgt wanneer de overheid responsief (als tijdens de 100-dagentour van Balkenende IV in 2007) of daadkrachtig is (als na de overname van ABN Amro in 2008), en daalt wanneer het tegendeel wordt beweerd.
De soms forse veranderingen in het vertrouwen komen doordat heel veel kiezers tegelijkertijd een minimale verandering in het vertrouwen doormaken. Onder 52% van de kiezers is het vertrouwen tussen 2006 en 2010 wel eens veranderd. Maar als kiezers veranderen, doet 97% dat met een minimale stap. Ze zijn zich vaak niet eens bewust van die veranderingen. Bovendien zien we nauwelijks verschillen tussen sociale groepen in de mate van veranderlijkheid. Hoewel veranderingen in politiek vertrouwen niet het gevolg lijken te zijn van hele bewuste overwegingen door individuele kiezers, zijn ze op macroniveau wel als dusdanig te interpreteren: veranderingen in vertrouwenscijfers hebben duidelijk aanwijsbare oorzaken. De veranderlijkheid lijkt daarmee in elk geval ten dele een collectieve reactie op een veranderend imago, zelfs wanneer burgers zich daarvan niet van bewust zijn.
Crisis voor de gevestigde partijen, geen crisis van de democratie
Nederlandse politici en opiniemakers zouden niet zo cynisch moeten zijn over de Nederlandse kiezer, maar deze serieus moeten nemen, zo impliceren onze bevindingen. Kieskeurige kiezers gedragen zich als geëmancipeerde en betrokken burgers, die trouw zijn aan hun eigen opvattingen. Zij gedragen zich zoals ze zich in een democratie zouden moeten gedragen: er is geen blind vertrouwen en geen onvoorwaardelijke steun. De toegenomen grilligheid van de verkiezingsuitslagen wijst dan ook geenszins op een crisis van de Nederlandse democratie.
Wel staan de gevestigde partijen voor een grote uitdaging. Zij zien hun vaste aanhang steeds verder slinken en worden één van vele middelgrote partijen. Ze zullen steeds heviger moeten concurreren om de kiezersgunst. Bijna alle partijen komen hierdoor voor strategische uitdagingen te staan. Dit is het meest duidelijk voor het CDA. De verkiezingszege in 2006 (dankzij een anticampagne tegen de PvdA) en de regeringsdeelname in 2010 (in een rechtse coalitie) blijken beide een pyrrusoverwinning. De partij verloor haar imago van betrouwbare bestuurderspartij in het midden. Een linksere koers heropent het electorale midden wellicht, zij het dat linkse kiezers niet makkelijk over de streep te krijgen zullen zijn. Bovendien laten de vele – vooral aan rechts – verloren kiezers zich met een dergelijke linksere koers niet vanzelfsprekend terugwinnen. De andere partijen staan in meer en mindere mate voor soortgelijke dilemma’s.
Het voornaamste risico dat de veranderlijkheid met zich mee brengt, zit evenwel niet in de rol van de kiezer of in de problemen van individuele partijen, maar in de versnippering van het partijstelsel. Wanneer de huidige ontwikkelingen doorzetten en het partijlandschap komt te bestaan uit misschien wel zeven middelgrote partijen, zal het steeds moeilijker worden om werkbare coalities te vormen.
Download het volledige rapport hier: ‘Kieskeurige Kiezers: een onderzoek naar de veranderlijke kiezers in Nederland, 2006-2010
Reacties (31)
werkend linkje
http://home.medewerker.uva.nl/t.w.g.vandermeer/page3.html
Zeer attent!
Ik lees te veel blogs, want toen ik ‘NWO-onderzoek’ zag dacht ik meteen aan samenzweringen.
Meer middelgrote partijen geven kansen voor meerdere coalities die vanuit een tijdelijke meerderheid kunnen opereren.
Niet gangbaar?
De PVDA blijkt de afgelopen tijd ook flink gedoogd te hebben.
Wenselijk is wel dat men er voor uit komt, dat de media hier oog voor hebben.
De kiezers kan dit gedrag al dan niet straffen/belonen.
De SP is het populistische linker broertje van de PVV alleen met een veel slechtere economische agenda. Veel geblaat weinig wol en kwaliteit. Tegenwoordig iets gematigder dan de PVV in hun uitspraken maar ooit minstens even extreem. De SP zit vast in een politiek denkbeeld uit de jaren ’70 dat keer op keer een mislukking is gebleken of erger tot misstanden als in het Oostblok hebben geleid.
Met de SP stevenen we regelrecht op Griekse toestanden af, bedrijven en mensen vanaf modaal zulleen massaal hun geld in buitenland parkeren en hier een schuldencrisis veroorzaken. Nu komt het SP programma nooit door de EU regels dus zo’n vaart zal het niet lopen, maar het is te hopen dat de mensen bij de echte verkiezingen hun verstand gaan gebruiken eerdat er onherstelbare schade wordt aangericht.
LOL – van welke cabaretier heb je dat?
@AntonB: Ik blijf PVV stemmen, maar na het lezen van zulk soort posts krijg ik wel steeds meer zin om SP te stemmen.
Je rampscenario’s zijn totaal niet indrukwekkend. Ik moet een beetje denken aan Balkenende die waarschuwde voor een nieuwe oorlog als we niet voor de grondwet zouden stemmen.
Tja, de rollen worden nu omgekeerd nietwaar?
Hoe meer Wilders en anderen gaan mekkeren op de SP,
hoe meer mensen op die partij zullen gaan stemmen.
Waan.
Binnenkort weer Griekenland gelazer.
Heeft Wilders zijn momentum.
@Harm: Hoe de mechanismen precies werken weet ik niet.
De PVV heeft altijd ook veel “gemekkerd” op de PvdA, de PvdA er daar ook niet echt beter van geworden.
Om je de waarheid te zeggen: ik ook niet. Maar het heeft iets met het “momentum” te maken: als je in de lift zit -naar boven wel te verstaan- dan helpt het. Gaat die lift naar beneden, dan zit iedereen te wachten op de vrije val.
De beurs schijnt ook zo te werken.
Allemaal illusie natuurlijk: op de beurs dat je er uiteindelijk beter van wordt en in de politiek dat het om een democratie gaat waar jouw stem telt.
@Harm: Momentum is belangrijk, maar je moet ook het momentum kunnen vasthouden, en dat is nog geen sinecure.
Volgens mij draait het om potentieel. Met de immigratie de laatste 50jr was er potentieel voor LPF/PVV achtige partijen. En dat de inkomensongelijkheid de laatste 25jr. is toegenomen, creëert potentieel voor partijen als de SP.
Wat de beurs betreft: daar draait het ook om potentieel.
http://google.nl/search?q=buffet+petrochina+youtube
http://www.youtube.com/watch?v=sLXNn-im4ec
Cool! het maakt niet uit wat je stemt,als je maar weet waarop,en vooral waarom. het punt is momenteel niet de kiezer die de weg kwijt zou zijn.
(integendeel,steeds meer mensen,raken politiek betrokken,i.p.v blindelings/niet stemmen..en door al het gedoe;gaan ze voor het eerst eens kijken;waar wie nu hoe voor staat..en aan dat laatste schort het behoorlijk,en valt geen peil meer op te trekken….)
De politieker partijen; die geen enkle visie, lijn,programma hebben..
En geen mens meer van weet waar aan toe te zijn; zoals cda en pvda;
weg ermee; tot ze, weer weten wat ze willen van ons,en met ons land.
het kan niet zo zijn dat je programma,idealen,waarden en normen, wissellen als het weer; en de visvijvers der kiezers….
Dat is hier aan de hand!
En sommige partijen,zijn wel duidelijk….en pas na volledige informatie,en voorlichting; kan er sprake van keuze zijn.
En wat die ook is….wel handig dat die dan enigszins strookt,met de partij….die dat zogenaamd zegt te vertegenwoordigen.
WEL m.i valt de pvv daar niet onder; afhankelijk waar voor de kiezer het zwaartepunt ligt ( zorg, en kwaliteit,en capaciteit; veiligheid,en kwaliteit en capaciteit; BEIDEN kaalslag op gepleegd!
Aversie,tegen corruptie opportunisme oude kamertjes politiek; pvv,meer dan welke partij dan ook ooit, beleid. Binding s fictief “gemeenschappelijke vijand s creatie” Blijkt, PVV zelf de agressor en het gevaar;die precies doet ,als wat hij ” de vermeende vijand/zijn eigen spiegel’ projecteert; Komt uit zijn eigen inborst….
zoals de waard zelf is; duidt hij zijn gasten../gewaande opponenten.”
Hypotheek rente kluis beheer….fixatie.
WW naar normale proprties terugbrengen; ontslag recht en pensieon leeftijd;die omhoog MOET,en WW aangepast…
Etc…..Anyway ;zolang mensen wel de moed en het lef hebben;zelf te blijven denken/afwegen. I.P.V blindelings een fuhrer verheerlijken.
En ook nog in staat zijn,in gesprek te blijven met andersdenkende,
komt het wel goed met ons holland.
Heb gister wel genoten,van oprechte ex pvv stemmers; Die diep teleurgesteld waren; en terecht.Vooral de pvv man stemmer; die
stelde over zijn grote onaantastbare leider; ” hij zegt wel over Cohen bedrijfspeodel,maar hij is het zelf! Hij knikt ja en amen,bij al die,
associale afbraak destructie maatregelen”
Ik schaam me bijna te zeggen; dat ik puur leedvermaak voelde.
Want deze was; wel raak…macht behoefte BOVEN alles,geldt ook pvv/wilders; ten koste van datgene ; mensen op hem stemmen..
en kiezers…niet meer als stemvee;zo hij ze behandeld.
Al heb ik vanaf, aanvang toen JOB nog burgemeester was een bloedhekel aan die ,zelfgenoegzame, regenten man.
En diens hele verbale,en non verbale performances.De theemuts!
En aan de pvda,van de afgelopen 12 jaar nog meer.
En dat zal voor deze bedrijfspoedel ex pvv er niet anders zijn.
Dus het zegt nogal dat, een pvv er dit zegt ,precies in de rake roos.
Anyway….als de partijen zich nu eens helder,uit kristaliseren; en enige inhoud ,visie,lijn,prgramma, en idee ,over waar ze hoe heen willen;en
met welke grondwaarden ze voorstaan….
Is de probleem stelling van topic; ook weer verleden tijd..
Maar dat kan wel zomaar effe 2 jaar duren. want momenteel..
is daar, bij de big/LITTLE 3; geen chokolade meer van te maken.
En van mij mogen deze 3 cda, pvda, pvv;dan ook verdwijnen;
danwel….hen partij; tot op het fundament afbreken ;opnieuw vorm geven. Want, aan lege fata morganaas en zwabbers zonder ander doel dan kiezers,macht en pluche hebben we als land geen REET.
ng naast we, politici noch regeringen,serieus moeten nemen; of ook mar iets van verwachten;Om te beginnen is het meer dan tijd;we het weer zelf gaan doen,EN verantwoording nemen.Al is het maar om af te kicken van de ziekelijke afhankelijke wieg graf mentaliteit; en het uitbesteden van alles ons lief aan overheden.Tot en met onze ouders en kinderen toe.
pas dan kan de politiek weer, een plaats op afstand innemen;
NIET om ons leven te (mis) leiden. Zoals nu.
Er is meer dan politiek…..een samenleving diens kwaliteit te geven.
Hoe dan ook deze vraagstelling ligt nu eens niet bij de kiezer.
maar absoluut,en volledig bij de rampen partijen.
geen politiek,geen regering,betekent; de economie weer kan bloeien,onderwijs weer kwaliteit kan krijgen; de woningmarkt weer doorstroomt, etc
Welke juist overheden, regeringen en politiek saboteren en laten stagneren.
Hoewel wij peperduur hen ” werk” betalen. Voegen ze niets toe; INTEGENDEEL. Dus zijn we ZONDER beter af;en goedkoper uit; de beste constructiefste bezuiniging;momenteel; DEN haag negeren en verwijderen…uit onze samenleving; dan komt het wel weer goed.
Klaar met het gegijzel van een samenleving,en de destructie daarvan;op elk gebied.
Het is echt beter; net als in Belgie, 1 tot 2 jaar…tijd te nemen;een solide regering te vormen.In die tijd, de partijen zich eens gaan bezinnen;I>P>V dat korte termijn destructie gesuck.
De politiek,en partijen zijn hier de weg,en zelfs het land kwijt.
En elke menswaardigheid,en menselijke maat.
Waar het over gaat weet geen mens/partij meer.
Zet een aaantal pc s neer in den haag,alles wat je erin stopt, aan beleid rekent dat zelf uit; en sodemieter de rest; Den haag uit; TOT ze weten wat ze echt wilen;i.p.v stemvee kiezers,macht en pluche.
waarom zouden wij ons laten leiden door politiek,overheden en regering?
Er is , wel meer dan die 0,000001 procent, politiek; in het geheel inneemt;en het draait zeker niet om overheden regering en politiek;!
Het zou andersom moeten zijn;en tot die tijd; NEGEREN van politiek en partijen;ze zijn de energie en het vertrouwen niet waard.
Wij zijn PRIMA in staat als volk; onderhand onszelf eens te gaan vertegenwoordigen!
Daar is geen politiek/partij voor nodig;De wereld en ons leven draait toch wel door; zonder deze tering sector; der politieke belangen.
En zeker niet zo; zij vertegenwoordigen niets anders dan hen eigen individuele behoeften.Dus waarom,en waar zouden we op moeten stemmen? Wat valt er te kiezen? en waar tussen?
Goed, alle gekheid op een stokje, de kiezer is niet gek; eigenlijk ben ik ook die mening toegedaan. Nou kan ik dat niet peilen, maar mijn intuitie zegt me dat de Nederlandse kiezer doodziek is van de situatie.
Het roept een beetje hetzelfde gevoel op als wanneer je voor de rechtbank moet verschijnen en je ziet daar dat jouw advokaat gezellig staat te keuvelen met de officier van justitie en de rechter; ouwe jongens krentenbrood onder elkaar. Onwillekeurig denk je dan toch, dat jij in feite de werkgever bent van alle drie, en dat ze dat onvoldoende waarderen. Maar goede raad is duur: hoe kan je nou greep krijgen op een situatie waar je bijvoorbaat in de slachtofferrol zit: vrijspraak is tenslotte het maximaal haalbare.
Kortom, weg met de grote visies en de beloftes:
genaaid wordt je toch, het gaat er om de schade te beperken.
@Harm: “….. maar mijn intuïtie zegt me dat de Nederlandse kiezer doodziek is van de situatie.”
Het lichaam beschermt zichzelf tegen de gevaarlijke ziekte en gaat geloven in een feel-good-illusie. De politicus met de beste illusie die wint.
En terecht.
Veel zieke mensen daar hebben we niks aan.
De politicus met de beste illusie die wint.
en toen kwam de muur, onderschat/beschimp je kiezer niet
@DJ: Nee ik vind van niet. Stemmen wordt vaak gezien als een mentaal proces, maar eigenlijk is het veel fysieker dan de meeste mensen beseffen.
Het cognitieve wordt veel meer gebruikt om de gemaakte keuze van argumenten te voorzien.
Ik dacht dat het onderhand wel bekend was
dat je met illusies geen ziektes geneest.
don’t get me started on the placebo effect ;)
@Harm: Jij zegt zelf dat mensen ziek worden van wat er via de media over hen heen komt. Infeite is totale censuur jouw illusie waarvan jij denkt dat mensen dan zullen genezen.
Je fantasie gaat weer eens met je op de loop: ik heb het met geen woord over de media gehad.
“During the 1970s I filmed secretly in Czechoslovakia, then a Stalinist dictatorship. I interviewed members of the dissident group Charter 77, including the novelist Zdener Urbanek, and this is what he told me: ‘In dictatorships we are more fortunate than you in the West in one respect. We believe nothing of what we read in the newspapers and nothing of what we watch on television, because we know it’s propaganda and lies, unlike you in the West. We’ve learned to look behind the propaganda and to read between the lines, and unlike you, we know that the real truth is always subversive.’
Vandana Shiva has called this subjugated knowledge.”
(John Pilger – The invisible Government)
Het is de waarheid die je hebt leren zien ondanks de media.
@Harm: verreweg het meeste wat we van de politiek weten komt tot ons via de media. Voor mij geldt dat wel!. Ik heb Wilders nog nooit in levende lijve gezien. En jij schijnt in het buitenland te zitten dus voor jou geldt dat ook in hoge mate.
Ik ben 1x in het 2de kamer gebouw geweest en wat mij toen opviel was hoeveel het de zaal leek op een theater. Er waren echte coulissen, ik was helemaal verbijsterd toen ik wat ik gezien had op me in liet werken.
“All the world’s a stage” zei Shakespeare ooit en het lijkt erop dat ze dat ze dat in Den Haag wel heel erg enthousiast hebben omarmd.
@027 Dat vind je ook bij operatiezalen, collegezalen, rooms-katholieke kerken. En ook in militaire operaties spreken Amerikanen bijvoorbeeld van “theatre of operations”.
Coulissen zijn prima. Het is heel normaal dat een handeling wordt voorbereid, anders zou een chirurg vuil zijn, een professor een slechte les geven.
De zaal is gebouwd op een manier om veel mensen uitzicht te geven op en aandacht te schenken aan dezelfde persoon of handeling. Jouw verbijstering geldt kennelijk de handeling, maar je kunt ook verheugd zijn om de 150 stoelen erom heen. Die de PVV met alle plezier wil terug brengen tot 75 stoelen, en waarschijnlijk zal afschaffen als hij aan de macht komt, ondemocratisch als hij nu al is. Voor de PVV is een kamertje voor 1 persoon genoeg.
Ik begrijp dat jij het om redenen die mij niet duidelijk zijn over de media wilt hebben. Maar ik niet en dus is dit geen reactie.
WOW @ 16
Daar zou ik toch niet zo heel zeker van zijn!
In de medische wereld,en niet alleen in placebo-land;
Is toch veelvuldig aangetoond;wel degelijk!
Dat begint al,bij een goede huisarts…maar ook de klik tussen bv therapeut,en client; voor 90 procent het resultaat bepaald.
Het placebo effect; IS zelfs bij werkzame medicijnen,meer doorslaggevend,als de werkzame stoffen zelf. ETC
Visualiseren= ook wat TOP sporters automatisch non stop doen;
En is de indicator…van de,doorslaggevende resultaten,daarop volgen.
Illusie is mogelijk, wel de meest krachtige bron; op de meeste termijnen,voor doelen en resultaten. ZEKER en juist ook bij “genezing”
OOk somatisch…..echter…soms geen enkle illusie,meer helpt/werkt.
dan is het einde verhaal.
En dat heeft zijn goede en kwade kanten; dit gegeven, van illusie,kan net zo gevaarlijk zijn als nuttig.Maar onderschat de kracht,en werking van ILLUSIE niet…het is, een ” lichaamseigen” stof, niet meetbaar.
Maar wel hetgeen het reilen en zeilen van de gehele mensheid vanaf bestaan op drijft…….
De grondslag zelfs van heel het wereld gebeuren,tot en met de oorlogen toe..allemaal voortkomend uit..
een ILUSSIE.
Zonder daar een waarde oordeel over te geven..
OF dat zo zou moeten zijn….zullen we het hier voorlopig toch mee moeten doen…En ,ook degene,die elke illusie doorprikken;Lopen daar dus keihard tegen aan; de wereld draait erop;
Of we dat nu leuk vinden of niet. O.T. …….politiek is daar geen uitzondering op.
En politici verkopen illusies…..(SOMS)
” termijnen” = terreinen….
Ps voor de duidelijkheid; Dit is absoluut geen pleidooi, voor charlatans als jomanda en dat soort tuig..want neen ; dan is keiharde chemische destructie nodig erop of eronder; zowel de rode als de witte en goede cellen……maar net wat dan overleven kan.
Denk ook dat, je deze richting uitdacht…met je opmerking@16.
En in die enge zin, ….heb je gelijk.
Zelfs, de grootste uitvindingen,innovatie, ETC beginnen met illusie;
…..en heel veel fantasie…te komen tot…..
De illusie, staat aan het begin van elke ontwikkeling….
zo dat was het weer met mijn ,fora uurtje…anders verdwaal ik weer,..
in allen voer voor de geest…en schieten mijn gedachten weer allen kanten op
en het het al zo razenddruk…
leuke discussie;dat wel;
En vredig en harmonieus; das mooi!
laten we de regie en het heft weer in eigen handen nemen;en niet overlaten aan de politiek….(en hen ilussies over ons kiezers; we weten wel beter….en zelfs de a politieken/tegenstemmers; gaan nu pas kijken wat er in godsnaam aan de hand is met ons land;En welke rol politiek daarin neemt; politiek bewustzijn….
liever, besteedt ik mijn energie en aandacht aan al het andere dan politiek;
WARE HET NIET DAT HELAAS POLITIEK ONS LEVEN WERK ETC BEPAALD…
ECHTER DAAR ZIJN GRENZEN AAN; EN DE POLITIEK DOET ALSOF WIJ MENSEN;EN DE WERELD OM HEN DRAAIT ( WAAR DAT ANDERRSON MOET ZIJN)
;EN SLOKKEN
ZELFS RADIO TV…EN EEN HEEL LEVEN OP…
De illusie om te willen,en kunnen vliegen bv…Ging vooraf,
aan de fokker.
En is de reden, we nu een enkeltje Ecuador kunnen nemen.
Zonder illusie…zelfs dat een illusie zou blijven/zijn.
De illusie dat de aarde plat was; liet ons…naar het einde varen…
En ondekte we; hij rond was; en hoezeer je best ook doet;
er niet af kan vallen….zelfs met de beste wil en ilussie ter wereld niet.
De ilussie dat je producten 3 d, zou kunnen uitprinten….
etc etc etc..zonder illusie;
leefde we nog in een grotje,trokken,als nomaden, hadden geen vuur;alleen zonlicht..En zelfs liepen we dan nog op 4 poten..
Niet dat dit slechter is dan nu…./beter; wel makkelijker en overzichtelijk…. ha ha; liever dan, elk lampje je nodig hebt;
geconfronteerd te worden; met miljard,lampjes die je aanstaren;
vanaf de meterslange etlage kasten. ..
Dan denk ik wel eens, ik wil een hut;een stuk natuur;
De zon die op en onder gaat, en verder helemaal NIETS meer.
De rest is te complex en vermoeiend. En leid af.
Maar ja een weg terug is er niet meer,wel verder,en dan nog daar bij uit kunnen komen; uit keuze…..
Daar waar 1 potje jam is; en geen miljard; omdat je hem zelf maakt.
Jajajaja…tja, “de kiezer is niet dom”. Ik weet het zo net nog niet ik heb zo soms best wel twijfels met jullie “de kiezer is niet dom”. Misschien moet je het anders zeggen. Kijk, een beginnend schaker die 10 x in de Herdersmat trapt hoeft niet perse dom te zijn. Ja, op het gebied van schaken issie een beetje dom. De Politiek (-ici) zegt altijd op de júiste plaats op het júiste moment wat de kiezer WIL horen. Als onderdeel van het spel, het schuiven van de pionnen. “Hoe doe je dat nou”? Nou, en als je nou cónstant van het bord wordt geveegd hoe noem je dat dan? Je wil maar niet van opgeven weten…
Of het realistisch is of niet van hetgeen te berde gebracht wordt, laat staan uitvoerbaar: Emile staat nu met een wit vertrokken bekkie van het succes voor de camera: Jaaa…dat was nou oók weer niet de bedoeling, U denkt toch zeker niet dat ik in een crisis alles waar “we” voor staan waar gaan maken ook!
Resultaat: de Kiezer wederom in een staat van bittere Teleurstelling & Ontevredenheid en men zet de stukken weer op het bord voor een nieuw spel…
Zowel Politicus als Kiezer soort van Eeuwig Schaak.
Nou, als u het begreep tot zover begreep ik het ook. Wat warrig betoog nietwaar maar ik hoop wel van ganser harte dat u er wat mee kut.
kunt, dat u er wat mee KUNT.