‘Wanneer men van allen die zich inschryven als behoorden behoorende tot een der tallooze christelyke gezindheden, aftrok de velen die zich gereformeerd lutersch, katholiek noemen, of: omdat ze nu eenmaal tot die gemeente behooren, of: omdat men toch iets wezen moet, of: om ’t voorbeeld voor de kinderen, of: uit mensenvrees dan voorzeker zouden er weinigen overblyven.’ – Multatuli (1872)
Op dit moment zien we eigenlijk twee soorten geloofsbelevingen in Nederland op de voorgrond treden; enerzijds kennen we nog het orthodoxe strenge geloof zoals dat tot uiting komt in de zwarte kousen gemeenschappen van de SGP die nog vroom op zondag de was niet buiten hangen, de televisie uit laten en beledigd zijn wanneer Madonna in ons land verschijnt en zich aan een kruis laat ophangen, terwijl de enige waarde die je daar aan mee moet geven, de iconische is. Aan de andere kant heb je de geloofscultuur zoals die naar voren komt tijdens de EO-jongerendagen waarbij het prijzen van de heer ineens hip geworden is en jongeren in merkkleding (die je vroeger nooit zag in de Galgenwaard) in extase raken bij het gezang van een moderne profeet.
Het bovengeschetste is natuurlijk enigszins gechargeerd, maar feit is wel dat de christelijke geloofsbeleving de afgelopen decennia veranderd is. In de jaren negentig kenden we nog een opkomst van de new age stromingen, terwijl het er nu op lijkt dat er weer een revival van het christelijke geloof in gang is gezet. Weliswaar lopen de kerken leeg; acht jaar geleden rekende de helft van de bevolking zich nog tot een kerkgenootschap, nu is dat 33 procent, maar de invulling van het geloof is aan het veranderen. De mens heeft nu eenmaal behoefte aan samenkomst en aan een symboliek die de onzekerheden in het leven kan reduceren. Hoe deze beleving er heden ten dage uit ziet, is goed te zien op de fototentoonstelling De God van Nederland in het Catharijneconvent in Utrecht.
De tentoonstelling is onder te verdelen in twee delen; enerzijds geeft het de verzameling artikelen die onder dezelfde noemer van februari 2005 t/m januari 2006 wekelijks in de bijlage de Verdieping van dagblad Trouw zijn verschenen. De artikelen tonen het geloof in de breedste zin van het woord; bijvoorbeeld het sacramentsritueel bij de zieken, de vrijwilligersorganisaties die aan de kerk verbonden zijn, maar ook de refojongerenavonden die eigenlijk stiekem ook als
datingmarkt gelden. Op de Website van Trouw zijn de uitgebreide artikelen nog terug te lezen.
Anderzijds heeft het museum aan vier jonge vooraanstaande fotografen gevraagd thema’s zoals christelijke symbolen en attributen, geloofsgemeenschappen, plaatsen voor geloofsbeoefening en gezagsdragers en voorgangers in beeld te brengen. Gertjan Kocken laat ons zien hoe de kerken vanaf de jaren ’60 langzaam aan zijn veranderd door ze te plaatsen tegenover de uitbundige katholieke St. Nicolaaskerk en de sobere protestantse Westerkerk in Amsterdam. De gezagsdragers (zie foto van predikant Wiersma met echtgenote van de gereformeerde kerk in Spakenburg-Noord) van Anuschka Blommers en Niels Schumm zijn opvallend direct geportretteerd hetgeen een confronterende uitwerking heeft. Prominente gefotografeerden zijn André Rouvoet van de Christen Unie en Majoor Bosshardt van het Leger des Heils. Maar wellicht de bekendste foto’s zijn de series onder de titel Exactitudes van het duo Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek waarbij een twaalftal foto’s een aantal mensen met een bepaalde levensstijl of overtuiging laten zien. Uiteraard gaat het hier om juffers, wereldheren of relirockers, maar eerder zijn deze veel uitgebreidere series verschenen in NRC Handelsblad en getoond in Foam.
De God van Nederland biedt een interessante inkijk in de geloofsbeleving in Nederland en is zeker ook de moeite waard voor ongelovigen. De tentoonstelling is nog te zien t/m 1 oktober.
Reacties (51)
André Rouvoet van de SGP ?
André Rouvoet van de Christen Unie en Bas van der Vlies van de SGP (site nu sober vanwege zondagsrust) toch ?
Okee als we foutjes gaan vissen: EO-jongerendag is al jaren in Gelredome, niet in Galgenwaard, predikant Wiersma is van de gereformeerde kerk vrijgemaakt, ook wel de vrijgemaakt gereformeerde kerk.
De constatering dat er blijkbaar alleen nog evangelische dan wel reformatische stromingen zijn berust op ongekende kortzichtigheid.
De mededeling “de mens heeft nu eenmaal behoefte aan samenkomst en aan een symboliek die de onzekerheden in het leven kan reduceren” lijkt me aanvechtbaar – ikzelf heb daar geen last van.
De woordjes “uiteraard” en “maar” in “Uiteraard gaat het hier om juffers, wereldheren of relirockers, maar eerder zijn deze veel uitgebreidere series verschenen in NRC Handelsblad en getoond in Foam” zijn onbegrijpelijk.
Tenslotte is het prettig te weten dat Jorn precies weet hoe je op Madonna moet reageren: “…. beledigd zijn wanneer Madonna in ons land verschijnt en zich aan een kruis laat ophangen, terwijl de enige waarde die je daar aan mee moet geven, de iconische is.”
Volgens mij is er nog een derde geloofdbeleving die toeneemt in Nederland: het boeddhisme. Weliswaar wil deze traditie geen geloof genoemd worden, maar ze gaat wel over het streven naar beschaving en naar positieve reïncarnatie door interne, geestelijke ordening.
Ik vind trouwens jammer en begrijp niet dat humanistische stromingen geen diensten van bezinning en contemplatie houden (anders dan new age). Ze zouden tegengas kunnen geven aan alle fragmentatie/versnippering/commercialisering van het moderne leven. Hoewel… alles wat geïnstitutionaliseerd wordt lijkt uiteindelijk door machtstrijdjes verminkt te worden.
Het is wel geweest hoor, @Maria. De nieuwe mens, socialistisch, humanistisch, vegetarisch, fervente wandelaars en natuurliefhebbers. En veel liedjes zingen natuurlijk, je mag wel spreken van aktieve louteringsbijeenkomsten. Dat was de Rooie Club, de AJC van laten we zeggen 1910 tot 1930. Één van de zuilen naast Protestanten en Katholieken. De crisis raakte hen hard.
Maar goed. Dan nog dit. Ik geloof niet dat een beweging zonder “massaal” beleefde rituelen heel veel versterkende effecten uitoefent op de (papieren) aanhangers ervan. Dus ik hou wel mijn twijfels over b.v. de (Zen-)boeddhisten hier te lande. Mensen die geloven dat ze iets geloven…
Ach ja mesc, de Nieuwe Mens, beetje in je blote togus om de meiboom huppelen, grasetende Wandelvogel, those were the days.
De hoogbejaarden van nu vertellen daar nog over met schitterende ogen. Meermalen meegemaakt.
Dat gehops louterde als een gek, ja toch ?
Die schittering in de ogen, dat is fanatisme. Vergis je niet. Heb je wijlen Marinus van der Goes van Naters weleens gehoord, de rode jonker? Een gevaarlijke man!
Geintje natuurlijk, heerlijke gek was het. Geluidsfragment:
http://geschiedenis.vpro.nl/dossiers/24969604/
Interview in de Groene:
http://www.groene.nl/2000/0021/rhpv_vandergoes.html
@Q: foutje, hersteld inmiddels.
@Willem Bever: kun je nagaan, als ze nu ook al naar de Geldredome verkast zijn…
Nou Jorn, jouw redenering volgend (aan de locatie van de EO-jongerendag lees je af hoe het met het Nederlandse christendom staat) zijn ze dus op hun retour. Van ’99 tot ’01 kwamen ze samen in de Amsterdam Arena (capaciteit ruim 50 000), sindsdien in het 35 000 stoeltjes tellende Gelredome.
http://nl.wikipedia.org/wiki/EO-Jongerendag
Mooi spul @Bever.
VdGoes in De Groene. Haha.
Dank je wel Jorn, kga kijken.
Het gewone christendom van mainline protestanten en katholieken is ook nog niet echt uitgestorven met een paar miljoen regelmatige kerkgangers per week.
Maar God in Nederland: leuke serie
Het was inderdaad wel een leuke tentoonstelling. Maar juist deze tentoonstelling laat de diversiteit van de religie in NL zien…!
Godzijdank hebben we ook nog Jan Peter Balkenende die het een schande vindt dat Lowlands wél en het Flevofestival het journaal niét haalt. Terwijl op het laatste men het geloof toch zo fijn met gelijkgezinden kan beleven. Ik had graag dat die man zich als minister president wat neutraler opstelde in geloofskwesties. Hopelijk na 22/11 geen Balkenende IV. Deo Volente
@Maria(3): en wat te denken van de Islam. Zal niet binnen het bereik van de tentoonstelling vallen waarschijnlijk maar als je het over opkomende geloven hebt in Nederland zal de Islam waarschijnlijk ook erg in opkomst zijn denk ik?
Ik ben zelf niet religieus maar soms vind ik dat bijna jammer.
@CiNNeR: ja, dat vond ik ook jammer. ‘De’ God van Nederland is blijkbaar alleen Christelijk; voor andere gods-diensten was geen plek. Misschien iets voor een volgende tentoonstelling.
@Willem Bever #2: ookal heb jij er misschien geen behoefte aan, het feit dat de overgrote meerderheid van de mensen op Aarde op de een of andere manier een geloof aanhangen dat je als religieus kan bestempelen (en dan laat ik for the sake of the argument zelfs even mijn stokpaardje varen dat Atheisten ook gelovigen zijn). Het verdere feit dat de mensheid dit al sinds het begin van ‘recorded history’ in overgrote meerderheid doet. Dat alles geeft wel aan dat mensen in overgrote meerderheid wel degelijk behoefte hebben aan samenkomst en symboliek die de onzekerheid in het leven reduceert.
‘Het feit dat de overgrote meerderheid van de mensen op Aarde op de een of andere manier een geloof aanhangen dat je als religieus kan bestempelen (…) geeft wel aan dat mensen in overgrote meerderheid wel degelijk behoefte hebben aan samenkomst en symboliek die de onzekerheid in het leven reduceert.’
Met die uitspraak van Jan des Bouvrie ben ik het helemaal eens @ Willem Bever. Zelf zie ik niet zo’n verschil tussen ietsisme en atheïsme. Dat beslaat trouwens de rest van de Nederlandse bevolking, naast de islam en andere godsdiensten. Ik blijf het jammer vinden dat er voor de ietsisten niets is voor samenkomst en symboliek (maar dan in een modern jasje). Niet alleen uit een positieve behoefte, maar ook uit vrees dat we naar een Amerikaanse en Arabische samenleving toegaan waarin je alleen meetelt als je je bij een godsdienst hebt aangesloten.
@CinneR, ik heb de tentoonstelling nog niet gezien, maar ik vind het ook jammer dat de islam, maar ook het ietsisme niet aan de orde komen. Het zou een mooie brug kunnen slaan naar de huidige samenleving.
Dat religie de ‘onzekerheid in het leven reduceert’, betwijfel ik. Je kunt nog steeds onder de bus komen, kanker krijgen, je relatie kan mislopen, je huis kan geraakt worden door de bliksem enz. enz….
Een religieus mens, gaat, net als ieder ander, alleen op een specifieke manier om met deze onzekerheden. Dat religieus geloof alle mogelijke twijfel zou wegnemen is, volgens mij, onzin.
Natuurlijk heb je bepaalde gelovigen die denken dat je het lot kunt beinvloeden door tot God te bidden. Ik denk dat dit een nogal primitieve benadering van God laat zien: als een soort Sinterklaas die je dingen geeft als je erom vraagt.
God maakt het leven bepaald niet gemakkelijker…
@21: Ik denk dat het meer om de echte onzekerheden gaat: Wat is er na de dood, hoe komt het dat ik besta, waarom zijn wij hier op aard, waar komt de bliksem vandaan en waarom ben ik niet de baas? Sommige van die vragen zijn inmiddels misschien ook op andere wijze te beantwoorden, maar door de geschiedenis heen heeft religie ze allemaal beantwoord.
Maria: ”Zelf zie ik niet zo’n verschil tussen ietsisme en atheïsme”
Als ik een Venn-diagram zou maken zou ik Ietsisten en Christenen scharen onder Zij die Geloven in Leven na de Dood en Atheïsten in een apart cirkeltje duwen, Zij die Geloven in Geen Leven na de Dood, Hooguit Organische Recycling.
Een Atheïstiche Fundamentalisten-tentoonstelling zou me ovrigens knap saai lijken.
sche verigens
Er zullen zeker mensen zijn die groepen zoeken om onzekerheden te vermijden, of om netwerkjes op te bouwen, enz. Daar is niet zoveel mis mee, maar dat heeft volgens mij niets met religie te maken, eerder met gebruikmaking van instituten. Misschien geeft het wel aan waarom er zoveel mensen van kerk naar individueel ietsisme zijn overgestapt en andersoortige netwerken opbouwen. Dat brengt me ook bij mijn eigen vrees voor institutionalisering.
Toch denk ik dat er kerken en andere vormen van bijeenkomsten zijn die niet uitgaan van zekerheden, maar zich eerder concentreren op het omgaan met enige zingeving (zelfs Nietsche geloofde daarin, nadat hij de instituten had afgekraakt). Dat – bij wijze van spreken – mensen niet alsmaar weekendjes nodig hebben om andere steden te bezoeken om de dagelijke irritaties kwijt te raken.
Nietsje was later gewoon Één Grote Boeddhist.
@Gezellig: niemand zegt ook dat religie de onzekerheden wegneemt. Wel is het voor een gelovig mens gemakkelijker te accepteren dat er in het leven zulke onzekerheden zijn. Als je gelooft dat dingen een doel hebben en/of verband, en als je ook nog eens gelooft dat de dood niet het einde is, dan helpt dat enorm om met de onzekerheden van het leven om te gaan. Je mening dat God het leven niet gemakkelijker maakt deel ik dan ook niet.
Om verder zoals jij doet uit te gaan van een vaste, deterministische lotsbestemming vind ik juist primitief. In het tijdperk van de kwantummechanica komen er juist steeds meer aanwijzingen dat de werkelijkheid beinvloed wordt door degenen die hem waarnemen. En gelukkig maar, want anders zou de vrije wil niets waard zijn en kun je net zo goed de rest van je leven in je bed blijven liggen. Dan was het immers kennelijk jouw voorbestemde lot om na een discussie op Sargasso tot de conclusie te komen dat het geen zin heeft om nog iets anders te doen. En aan je lotsbestemming kun je niets veranderen.
Wat het bidden betreft: je zou kunnen redeneren dat een alwetende God precies weet wat je nodig hebt en dat het niet uitmaakt of je het aan Hem vraagt of niet. Maar ik geloof daar niet in. Ik denk dat als God bestaat, Hij ook een interactie wil met de wezens die hij gemaakt heeft. Als dat niet de bedoeling was, waarom dan wezens met (de illusie van) vrije wil maken? Waarom dan niet gewoon robots creeren? Er vanuit gaande dat God inderdaad een interactie wil met de mensen, is het ook niet gek dat vragen om steun, hulp, etc. een onderdeel van die interactie is.
Verder observeer ik dat in de grote wereldreligies zoals Christendom en Islam, het gebed een integraal onderdeel van de hele geloofsstructuur vormt. En dat daarnaast zelfs mensen die niet geloven, uitspraken doen die je als bidden zouden kunnen worden geinterpreteerd. Bijv.: “Oh als die trein nou maar op tijd is, anders mis ik mijn sollicitatie gesprek”. Ik denk dan ook dat jouw uitspraak dat slechts bepaalde gelovigen denken dat bidden zin heeft niet waar is. Ik denk dat heel veel mensen, gelovig en zelfs niet-gelovig, denken dat dat zin heeft.
@Maria: dat traditionele religie in georganiseerd, Kerkelijk verband in West-Europa flink terugloopt ben ik helemaal met je eens. Evenals dat er andere netwerken ontstaan en dat geloven door steeds meer mensen als een individuele aangelegenheid wordt beschouwd. Dat past ook allemaal perfect in de tijdsgeest: de oude instituten zijn allang niet meer vanzelfsprekend, de samenleving wordt steeds individualistischer en netwerken worden, niet in de laatste plaats door de ‘information age’ steeds vluchtiger.
Dat geldt allemaal overigens niet alleen voor religie. Kijk bijvoorbeeld naar politiek: het lidmaatschap van politieke partijen neemt sterk af en de politieke discussie wordt steeds minder in de traditionele rokerige zaaltjes in den lande gevoerd, maar steeds meer via nieuwe fora zoals bijvoorbeeld weblogs.
@Gezellig (21): de reden dat ik het soms bijna betreur dat ik niet gelovig kan zijn (in de zin van religieus) is eigenlijk juist omdat ik het idee heb dat gelovigen met sommige onderwerpen makkelijker om gaan dan ik zelf. Toen mijn moeder met 47 overleed heb ik bijvoorbeeld veel gesprekken gehad met een moslim die net zijn vader had verloren. Hij was zo overtuigd dat zijn vader in een betere wereld verder leefde dat hij op een of andere manier beter met het verlies leek te kunnen omgaan (zijn constatering overigens). Dat heb ik bij meer gelovigen gezien, het geeft ze ook een houwvast over onzekerheden als dood, ziekte en andere dingen. daar waar ik zelf ovetuigd ben dat we maar een stel zoogdieren zijn en anders niets, waar ik tegelijk met mijn brein niet bij kan. (Klinkt dat nog zinnig of lijk ik wartaal uit te slaan?)
@JdB:
“dan helpt dat enorm om met de onzekerheden van het leven om te gaan. Je mening dat God het leven niet gemakkelijker maakt deel ik dan ook niet. ”
ok: er is een verschil of religie werkelijk onzekerheden wegneemt, of dat mensen dat gewoon zo ervaren. Je zegt eigenlijk precies wat ik bedoel te zeggen: God neemt onzekerheden niet weg, maar ‘is er’ voor ons om te helpen, deze onzekerheden niet uit de weg te gaan, maar om er mee om te gaan.
“Om verder zoals jij doet uit te gaan van een vaste, deterministische lotsbestemming vind ik juist primitief.”
oh, ehh, doe ik dat? Ik ben me nergens van bewust ;) Zonder hier verder op in te gaan (kwantummechanica, vrije wil etc. is weer een hele andere discussie die heel lang kan duren – maar wel interessant overigens): ik zelf geloof zeker wel in een vrije wil. En ik denk dat een God deze niet aantast.
Wat je opmerkingen over bidden betreft, daar kan ik een heel eind in mee gaan. Je punt over interactie is goed: het gaat natuurlijk om een relatie die je aangaat, en net als bij een liefdesrelatie gaat het daarbij om het vertrouwen dat de ander jou begrijpt en er voor je is. Maar, net als bij een liefdesrelatie, kan een God de problemen niet voor je oplossen, en een liefdesrelatie is ook geen spel, van “als ik nu dit doe, doe jij dat voor mij, ok?” – om even een platitude te gebruiken: liefde dwingt niet en laat zich niet dwingen: alleen in vrijheid kan je elkaar liefhebben. Anders kom je inderdaad, zoals je al suggereert in een soort mechanische robotrelatie.
Oh ja, en dat bidden geen zin heeft bedoel ik ook zeker niet! Ik heb alleen zo mijn bedenkingen bij bidden ter voorkoming van zaken waar we (volgens mij tenminste) geen invloed op hebben, zoals natuurrampen e.d.
@CiNNeR: klinkt heel zinnig, en ook herkenbaar. Ik heb het idee dat ook dat te maken heeft met het gevoel of je uiteindelijk (‘at the heart of it all’) volkomen alleen bent, of niet. En dan is het wel duidelijk wat voor een mens de voorkeur heeft natuurlijk… wat was de grootste angst van de mens ook weer?
@Gezellig: Waarschijnlijk dat het leven geen zin heeft :)
Dat, en spinnen … en moslims.
@ Arduenn. ‘zou ik Ietsisten en Christenen scharen onder Zij die Geloven in Leven na de Dood en Atheïsten in een apart cirkeltje duwen, Zij die Geloven in Geen Leven na de Dood (…).’
Misschien passen daar de ietsisten tussen die zeggen het niet te weten of en wat er komt na de dood. En die met die onzekerheid kunnen/moeten leven.
@Jan de Bouvrie ‘(…) de oude instituten zijn allang niet meer vanzelfsprekend, de samenleving wordt steeds individualistischer…’
Dat klopt. Maar ik begrijp dat bijv. inmiddels in de VS de kerk steeds dominanter wordt en dat je bij een kerkgenootschap moet horen, wil je maatschappelijk kunnen meedraaien. Er zouden voortekenen zijn dat dit in Europa ook zou kunnen gebeuren.
Als dat waar is dan ziet het er voor de ietsisten en atheïsten slecht uit. Dat zou om tegenwicht vragen. Maar ook als positieve keuze lijkt het me verrijkend als er samenkomsten zijn over zingeving (incl. rituelen) vanuit humanistische inspiraties. Bezinnen via internet, concertbezoek etc. vind ik zelf wat magertjes.
@ CiNNeR Ik ben op een leeftijd dat ik verschillende familieleden en geliefden heb verloren. In mijn omgeving wordt er niet veel geloofd in hiernamaals. Maar zingeving en gemeenschapsleven was wel troostrijk. Ik vraag me dus af of het niet eerder met gemeenschappelijke, zingegeven rituelen te maken heeft dan met geloof.
@ Maria
Even nieuwsgierig: Wat voor voortekenen bedoel je, en waar zie je die? Ik ben (in west-Europa) eerder geneigd het tegengestelde te zien.
Jep, behalve als je – net zoals ongeveer de helft van de Amerikanen – aan een van de kusten woont. Maar goed, zelfs als je nooit verder dan een Franse camping bent geweest ben je tegenwoordig een Amerika-expert.
@Maria
Dat zal ook een grote rol spelen denk ik. Maar dan gaat het om de rouwverwerking denk ik terwijl ik daarnaast merk dat gelovigen een soort van zingeving aan de dood zelf konden geven. Misschien een beetje stom voorbeeld maar die mensen kunnen het idee hebben dat degene die is weggevallen feitelijk niet weggevallen is maar overgegaan is naar een ander soort leven. Waar ik het idee heb dat weg weg is en er niets meer overblijft. De kloof tussen graag willen dat er nog iets moois of leuks zou zijn maar het niet kunnen geloven zeg maar.
Hmmm, hoe moeilijk het ook is te accepteren dat je dood gaat en je er straks niet meer bent – persoonlijk ben ik niet speciaal geinteresseerd in wat er na de dood met mij gebeurt: of er een hemel is of niet houdt mij niet zo bezig.
Wat mij wel bezig houdt is of mijn handelingen hier op aarde er toe doen of niet; dat het er toe doet of ik goed of slecht doe. En dan, overigens, niet op een manier dat ik graag beloond wil worden voor goede daden – het geloof in een hemel draait hier vaak op uit vrees ik.
@Gezellig: ik geloof niet dat er een hemel is maar wat betreft anderen om mij heen zou ik het een aangenaam idee vinden.
@Gezellig #38: ik zou juist denken dat je goede dingen doet omdat je zelf vindt dat dat zo hoort, omdat je graag zelf ook zo door anderen behandeld wil worden, etc. Niet omdat je bang bent dat er na de dood mogelijke repressailles volgen.
Om overigens nog even op het hele bidden verhaal terug te komen. Ik denk dat we i.d.d. aardig op 1 lijn zitten. Ook ik geloof niet dat alles wat je vraagt zomaar uitkomt. Dan zou er niet zoveel ellende op Aarde zijn.
Toen Jezus in mijn hart en leven kwam ,kreeg ik de zekerheid dat ik eeuwig leven zou hebben, en dat alles op aarde maar tijdelijk is, dit is niet alleen voor mij maar voor iedereen, de bijbel zegt al wie de naam des Heren aanroept zal behouden worden!
Ook staat er: want alzo lief had God de wereld, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft,opdat een ieder die in Hem gelooft niet verloren zal gaan,maar eeuwig leven zal hebben!
Het staat er zwart op wit,al die jaren.
Sjaco
Zalig zijn de eenvoudigen van geest, dat staat ook al jaren zwart op wit. TRUE!
Ja, Sjaco, als je alles gaat geloven wat er zwart op wit staat…
Overigens lijkt er bij jou geen sprake van geloven, je zegt immers zelf dat je zekerheid hebt over het eeuwig leven. Dat is iets anders.
Ik heb ergens zwart op wit staan dat het allemaal niet waar is.
@ Stijn en JSK (35 en 36)
Frans Verhagen bespreekt op zijn website
http://www.amerika.nl/politiek/html/boekbesprekingen/samenleving/geloof.htm een boek van Reinder Bruinsma: Geloven in Amerika, Kerken, geschiedenis en geloof van christenen in de Verenigde Staten
Hij stelt dat het geloof in de VS een belangrijk deel is van het dagelijks leven, ook voor mensen die niet geloven. Eén van de kenmerken zou zijn: Amerikaans individualisme en ondernemingsgeest in de geloofsbeleving. Iedereen die de behoefte voelt kan een eigen groepering beginnen, gaan preken, volgelingen werven, en die vervolgens verleiden tot financiële steun.
Over de kerk als sociaal gebeuren schrijft hij dat: ‘geloofsbeleving ook in andere opzichten deel is van de samenleving. Wie in Amerika verhuist, en dat doen Amerikanen vaak, wil nieuwe mensen leren kennen. Dat doet hij door een kerk te zoeken die hem bevalt. Niet alleen moet de predikant bevallen, ook de leden van de groep moeten gelijkgestemd zijn, de voorzieningen zoals kinderopvang, zondagsschool, sport, scholen en andere zaken die de kerk zou kunnen exploiteren moeten in orde zijn. De naam van de geloofsgroepering doet er minder toe.’ Het boek zegt dat veel gelovigen in hun leven 3 keer of meer van groepering wisselen. ‘Lid zijn van een kerk is ook een sociaal gebeuren en dat is niet onbelangrijk in een land met zo weinig sociale structuur als de VS.’
Fukuyama schrijft ook over dat thema (interview in De Groene ’95). In de VS zou sprake zijn van een high-trust society waarbij de protestantse sekten van oudsher de ruggegraat vormen van het Amerikaanse zakenleven. De basis is de ethiek van persoonlijke verantwoordelijkheid en talloze initiatieven, bijdragend aan maatschappelijk vertrouwen en hechte civil society met sterke vakbonden, talloze politieke bewegingen en een bloeiend verenigingsleven.
De godsdienstsocioloog Peter L. Berger schrijft over Amerika als land van verenigingen, van wijkvereniging tot rotaryclub. De kerken ziet hij ook als verenigingen, waarbij je makkelijk kunt overstappen van de ene naar de andere kerk. Dat geldt zelfs voor de Amerikaanse katholieke kerk.
Of de kerk in Nederland toeneemt?
Ik had iets gelezen over een dergelijke suggestie. Het was kennelijk zo overtuigend dat het als mening bij me postvatte. Maar dat moet ik nu corrigeren. Ik ben het betreffende artikel kwijtgeraakt, vermoedelijk na een pc-crash. Al googelend lees ik eerder het tegendeel: kerkbezoek in Nederland is afgenomen en blijft de laatste jaren stabiel. Wel haalt Sander Voormolen in de NRC van 26-8 Taede Smedes aan. Smedes beweert dat de kerken in Nederland de laatste tijd steeds vaker een ruk naar de evangelische bewegingen maken. Die zouden heel Amerikaans zijn van opzet, gericht op de ervaring van het geloof.
Op mondiaal niveau groeit godsdienst in elk geval wel. Godsdienstsocioloog Peter L. Berger schrijft over een revival van godsdienst sinds 11 september. Hij haalt Max Weber aan die een eeuw na zijn werk: ‘Protestante ethiek’ weer actueel is. (Volgens mij ging dat over de eigenschappen van de protestanten (hun voorwaarden voor het goede leven) die overeenkomen met de heersende arbeidsethos van toen.) En op 12-8 staat in de NRC een stuk van Timothy Samuel Shah en Monica Duffy Toft over de revival van de 4 wereldgodsdiensten (protestantisme, katholicisme, islam, hindoeïsme) dat juist door modernisering, democratisering en mondialisering een feit is. Terwijl vaak gedacht is dat godsdiensten juist dan zouden afnemen. Daarbij speelt ook mee dat verbreiding van democratie het bereik van profetische politieke bewegingen vergroten. (Na 3e democratiseringsgolf tussen 1970 – 1990 en nog latere kleine vrijheidsgolven.) Mensen zouden ook ‘vromer’ worden. Volgens onderzoeken van het Times Mirror Center en het Pew Research Center zou minsten 10 % meer ondervraagde Amerikanen overtuigd zijn van Gods bestaan. Ze geloven dat ze zich moeten verantwoorden voor hun zonden en ze geloven in wonderen.
@JdB #40:
“ik zou juist denken dat je goede dingen doet omdat je zelf vindt dat dat zo hoort, omdat je graag zelf ook zo door anderen behandeld wil worden, etc. Niet omdat je bang bent dat er na de dood mogelijke repressailles volgen.”
exact, helemaal mee eens. Misschien druk ik me af en toe niet helemaal helder uit? Ik heb het idee dat we ook hier wel op één lijn zitten…
Ik ben echter benieuwd naar waaróm wij vinden dat dingen zus en zo ‘horen’, dat dingen zus en zo ‘goed zijn’. Op zich is de benadering, dat je zo handelt als je zelf behandeld zou willen worden, wel ok natuurlijk – vooralsnog doe ik dat volgens mij ook wel, maar ik heb niet helemaal helder of hier de vraag nu echt mee beantwoord is…
oh ja, @Maria #45: vanochtend in de krant uitgebreid verhaal over massala kerkleegloop:
http://www.trouw.nl/deverdieping/overigeartikelen/article471604.ece/Een_land_van_lege_kerken
enne, @mescaline #42:o)
Gelukkig valt het kerkverlaten wel mee 14% gaat nog steeds naar de kerk,maar dat wil nog niet zeggen dat je een christen ben.
Een leuk verhaal een kip gaat elke dag in een vliegtuig hangar zitten,na een tijdje vragen de andere kippen wat doe je daar elke dag wel ik ben een vliegtuig!
zo is het ook met een mens elke dag in de kerk maak je nog geen christen!
Het instituut kerk hebben wij gemaakt, wel vindt ik voor brood ga je naar de bakker(aards voedsel )en voor geestelijk voedsel ga je naar de kerk of daar waar Gods woord gepredikt wordt.
Sjaco
@s,aalbersberg: ik denk dat het niet aan ons is te bepalen wie al dan niet werkelijk een Christen is. Die beslissing kan alleen God nemen. Ik zie mijzelf als Christen. Veel orthodoxere/strengere gelovigen zien mij niet als Christen.
Dat mensen echt zeker weten dat God bestaat vind ik verwonderlijk. Uit oprechte interesse: hoe kom je aan die zekerheid?
@gezellig (46): ja dat is inderdaad een heel interessante vraag. Waar komen onze definities van Goed en Kwaad vandaan? Zijn er universele zaken waarvan we allemaal vinden dat het goed of juist slecht is? En is dat dan een stukje Goddelijke sturing, of is het gewoon evolutie: we vinden bepaalde dingen goed en bepaalde dingen slecht, omdat dat de enige manier is om een samenleving te laten overleven. Alle samenlevingen die dat soort universele waarden niet hadden zijn daarom uitgestorven.
Inderdaad,Jan uiteindelijk komen we allemaal eens voor God te staan om rekenschap af te leggen over onze daden en ik hoop dat Hij dan zegt , :goed gedaan,gij getrouwe dienstknecht, en ik denk ook dat christenen voor het eerst in de bijbel zo genoemd worden, het is natuurlijk afgeleid van Christus volgen en inderdaad dat is erg breed, maar toch heb ik op een dag die zekerheid gekregen toen ik mijn eigen leven overgaf aan Hem.
22 januari 1989 zondag na 12 uur kreeg ik die zekerheid en wist ik ben gered en bevrijd en dat is nooit meer weg gegaan!
lees mijn getuigenis op onze site(het zijn wel 25 delen maar rond deel 10 en 11 is de overgang van het leven zonder en daarna met de Heer en die zekerheid,) diep in mijn hart is die er w.s. altijd al geweest,alleen moest ik eerst heel diep vallen om tot dat besef te komen
groeten Sjaco