De Bandung Conferentie (April 1955) maakte een officieel einde aan een periode van honderden jaren kolonisatie door het Westen, een politiek die naar het aantal slachtoffers gemeten vele malen erger was dan de Shoah. Geschiedenis wordt echter geschreven door de heersende macht en in het Westen staan we dan ook niet graag stil bij zwarte pagina’s in de eigen geschiedenis. Een slaven monument komt er maar met moeite op een afgelegen pleintje ergens in een verloren Amsterdamse buurt, een kort en simpel ‘het spijt ons’ komt er al helemaal niet aan te pas als het over de zogeheten politionele acties gaat.
Veel liever spreken we schande over de gebrekkige morele verwerking van gruweldaden door Japan, of spreken we over de Abu-Graib martelingen door Amerikaanse soldaten. Maar hoe zit het eigenlijk met het eigen verleden en het zelf-bewustzijn, zit dat wel goed? Hoe kan het dat Nederland direct bij bijna elke recente productie van massa-vernietigingswapens betrokken is, of het nu over de verspreiding van kernwapens via Pakistan gaat of over levering van chemische wapens aan Irak. Hoe kan het toch dat er altijd weer een Nederlander een prominente rol speelt? Toeval of misschien een gebrek aan historisch en ethisch bewustzijn van de Nederlander? Waarom waren de Nazis zo efficient in de vernietiging van Joden in Nederland? Was de slavenhandel of Apartheid mogelijk geweest zonder de Nederlanders? Was de Dertig-Jarige oorlog ooit uitgebroken zonder de heimelijke steun van de Oranjes aan de Electoraat van Heidelberg? Waarom was Nederland haantje de voorste in de Iraakse oorlog? En waarom is er nergens in Europa zo’n openlijke vijandigheid tegen de aanwezigheid van buitenlanders als in Nederland? Wat is er mis met het Nederlandse ethische bewustzijn?
Ook de herdenkingen van de Conferentie van Bandung, destijds 1 jaar na de Vrede van Geneve in 1954 (einde aan Frans Indochine), 2 jaar na de dood van Stalin en 5 jaar na het einde van politionele acties in Indonesie, krijgen in Nederland niet tot nauwelijks enige aandacht. Toch markeerde deze Conferentie van 50 jaar geleden een historisch keerpunt in de wereldgeschiedenis: een einde aan honderden jaren koloniale heerschappij en de emancipatie van de gekleurde mens. De Conferentie van Bandung zal in Nederland ook 50 jaar na dato wel niet veel aandacht krijgen, immers zelf-reflectie vereist van een natie veel meer durf en kracht dan van een individu en publieke gedeelde schuld wordt al snel een gedeeld negeren, zo werkt ook het collectieve bewustzijn.
Links:
Wikipedia – Bandung Conference
AllAfrica.com – Conférence de Bandung, 50 ans après : une vaste kermesse qui fut une foire aux illusions
Le Monde-Diplomatique (Avril) – Bandung ou la fin de l’ère coloniale
Volkskrant – Azië en Afrika zoeken elkaar weer op
Reacties (26)
Hoeveel doden hebben de politionele acties eigenlijk gekost?
Het debat over de politionele acties wordt in Nederland nog steeds geblokkeerd door de oud-strijders. Ik heb mij er altijd over verwonderd hoe een groep van oude seniele mannen, die opzich geen invloedrijke maatschappelijke posities bekleden, zoveel macht kunnen uitoefenen?
“Een politiek die naar het aantal slachtoffers gemeten vele malen erger was dan de Shoah.”
De shoah betekende de industrialisering van een volkerenmoord, compleet met fabrieken en een ‘productieplanning’. Dat is een politiek die je niet met andere politiek mag en kunt vergelijken op basis van het aantal slachtoffers. We hebben het niet over een voetbalwedstrijd.
Hoe erg de slavernij en kolonisatie ook was, ik heb er altijd erg veel moeite mee wanneer termen uit de huidige tijd op dergelijke gebeurtenissen wordt geplakt. Het bederft elke discussie die je erover wilt voeren. Laat staan dat de jodenvernietiging hiermee in verhouding staat. Met de bewoordingen die zijn gekozen om de Holocaust te omschrijven moet je erg uitkijken. Voor je het weet noemen we doodgewone abbatoirs van voor pak-em-beet 1980 ineens “massavernietigingskampen”.
Sorry, maar het moment waarop een verse bruid haar ouderlijk huis verlaat is alleen op dat nulmoment interessant. 50 jaar na dato wil ik het best hebben over wat daarvoor gebeurde en wat daarna, maar niet dit.
@mescaline: ik begrijp dat je voor een erg korte verjaringstermijn bent, het enige gespreksonderwerp dat ik nog met je bespreken kan is de seniliteit van dat uitgangspunt dan?
@MMaas (en alle andere ontkenners van de planmatigheid van het kolonialisme): je loopt alleen het ernstige gevaar dat je doet alsof het kolonialisme iets normaals was in zijn tijd, terwijl de holocaust een gruwelijke uitzondering was. Het tegendeel lijkt me waar: het kolonialisme werd ook in de eigen tijd door mensen met een hoger moreel besef al aangeklaagd, terwijl de holocaust/anti-semitisme in zijn tijd veel gewoner was dan we nu volgens de schoolboekjes moeten geloven, waarin de holocaust als een Duits fenomeen wordt afgedaan.
De discussie over Algerije in Frankrijk lijkt me typerend, zoals de politionele acties dat in Nederland zijn: er is altijd wel een argument om het er niet over te hebben en de eigen schuldvraag te ontlopen. Slaap zacht, Nederland, maar klaag dan ook niet over anderen.
Caprio: Niemand zegt dat je het niet over misdadig kolonialisme mag hebben. Maar je maakt het onderwerp stuk door er op een onhandige manier iets bij te slepen dat er niets mee te maken heeft. En door met gradaties van erg te schermen. De holocaust is nooit gewoon geweest en moet dat ook nooit worden. Waarom wil je daar toch steeds afbreuk aan doen? Gaat het je nou om kolonialisme of wil je liever de holocaust relativeren?
Wat een beschaafd stukje, Caprio, ik zeg het liever iets anders: de Nederlanders waren al in de VOC-tijd; lomp, ruw, intolerant, stonken een uur in de wind en de lucht werd met een rokende goudse pijp verdreven, en waren vechtjassen die goed met hun Korte Jan ( klein zwaard speciaal om op schepen te vechten) overweg konden. En de kooplieden, us ben zuunig, werden er rijk van. De dominee’s gaven een sociaal tintje aan al dat roven en plunderen. Zodat wij een grote mond konden hebben tegenover andere europese landen m.b.t. de schuldvraag. En daardoor een zeer zelfvoldaan en godsvrezend volkje.
Dus er is weinig verandert in 300 jaar hier. Nederlanders weten altijd precies wat een ander verkeerd doet, maar nooit wat ze zelf verkeerd doen. Het bekende vingertje zie je nog steeds regelmatig op de tv/krant/computer verschijnen, maar ondertussen….?
@FvJ: De holocaust was een stuk gewoner dan jij misschien denkt. Pogroms waren aan de orde van de dag door de geschiedenis heen en anti-semitische maatregelen waren geinstitutionaliseerd, niks geen spontane volksrellen, maar door kerk en zwaard geautoriseerde genocides. Ik denk dat relatief de holocaust overgedramatiseerd is inderdaad, aangezien alle overige genocides 0,1promillage aandacht krijgen in de media, Rwanda, Armenie, Algerije,etc., maar ja het gaat dan ook over zwarte mensen en niet-judea-christenen (wat die moderne popu-nationale term ook moge betekenen) natuurlijk. Krijg maar eens een flinke Sarajevo discussie aan de gang hier in Nederland, 5,000 moslims uitgeleverd aan de ‘briljante militaire strateeg’ Mladic. Marokko heet tegenwoordig een voorbeeldig bondgenoot. etc. Maar zodra het 4-8 mei wordt, BOEM, NOOIT MEER, daar komen de holle phrases. Ja, relativeer maar, zeg ik dan, de grote gelijkschakeling, laat maar komen. Dan moet ik er weer bij lopen vertellen dat relatie in mijn ogen vooral een opwaardering van de overige genocides moet betreffen, anders krijg je weer een horde burgerlulletjes over je heen, waar je ziek van wordt.
Ha lekker een stukje ouderwets Nederland bashen met caprio, gezellig. Natuurlijk dient er aandacht te komen voor ons koloniaal verleden en de misstanden die daar absoluut hebben plaatsgevonden, maar alle vragen die je in je tweede alinea stelt zouden goed zijn voor een interessant stuk schrijfsel, alleen gebruik je ze om iets te illustreren wat uit de laatste vraag blijkt: “Wat is er mis met het Nederlandse ethische bewustzijn?”
Een interessante vraag, maar je artikel werpt er geen licht op.
Terecht wordt er door FvJ opgemerkt dat de Holocaust de eerste echte industrialisering van een volkerenmoord was. Maar Caprio heeft ook een punt met dat institutionalisering (en automatisering) van geweld tegen volkeren al veel ouder is.
De slavenhandel was uitermate goed geregeld, in de berekeningen van de transporten werd rekening gehouden met een verlies aan honger/uitputting en ziekten. Mensen werden volgens een strak schema gekeurd en ingedeeld. Alleen had de slavenhandel niet het doel de mensen te vermoorden.
Het wegen van menselijk leed lijkt mij echter niet mogelijk. Je vervalt al snel in onsmakelijke koehandel. Je kan wellicht wel kijken naar de historische context waarin het gebeurde. Ten tijde van de slavenhandel was het heel normaal dat het ene volk het andere onderwierp en onderdrukte. De wereld was achterlijk en als de indianen eerder het buskruit hadden uitgevonden hadden ze ons uitgeroeid.
Afgezien van het feit dat de volkerenmoorden in de twingtigste eeuw het meest recent zijn was de maatschappelijke context waarin ze plaatsvonden ook veranderd. Na de Verlichting werden de rechten van het individu meer erkend, er bestond inmiddels al een Volkerenbond en door moderne communicatie-middelen verdween de onwetendheid.
Mijn opa heeft het altijd onbegrijpelijk gevonden dat de nederlanders vlak na de WOII, nadat ze zelf waren onderdrukt, met politionele acties de indonesiers hetzelfde aandeden. Ikzelf kon de moord op 40.000 moslim-mannen in Srebrenica praktisch live op de televisie volgen. Beiden gruwelijkheden vonden plaats terwijl het maatschappelijk bewustzijn van Nederlanders inmiddels voldoende was ontwikkeld om zich hier tegen te verzetten. Maar zeker in het geval van de politionele acties, waarbij de moorden direct door Nederlanders werden gepleegd is er nog nooit een serieus maatschappelijk debat gevoerd. Duitsers daarentegen hebben dit debat wel gevoerd en het is dan opvallend om te zien hoe terughoudend duitsers over het algemeen zijn over het gebruiken van militair geweld.
Dankzij de V.O.C. heb ik nu goedkoop internet.
En waarschijnelijk een leuke collectie goudse pijpen, Dreknek? Voor het historisch perspektief.
Caprio heeft helemaal gelijk.
Zoals ik al jaren zeg: we moeten die balk eens uit ons eigen oog halen.
Tijdens mijn 6 jaren middelbare school zijn de politionele acties stelselmatig verzwegen. De zogenaamd objectieve publieke omroep heb ik ook nauwelijks op een weerwoord kunnen betrappen.
De Duitsers zijn er idd stukken verder in dan wij. Herinnert iemand zich de affaire rond Poncke Princen nog?
“en alle andere ontkenners van de planmatigheid van het kolonialisme”
Ziedaar het niveau waarop de discussie kennelijk gevoerd moet worden. Heb ik dit gezegd?
Het valt niet te ontkennen dat het kolonialisme een zekere planmatigheid had. Maar het allereerste doel van kolonialisme was het verdienen van geld. Nooit het vernietingen van inheemse bevolkingsgroepen. Het doel van de gaskamers was het uitroeien van de joodse bevolking. Zelfs de etnische zuiveringen in voorm. Joegoslavië, de Armeense slachtingen en de gruwelijke genocide in Rwanda zijn niet te vergelijken met de industriële planmatigheid van de jodenmoord.
Ik herinner me in mijn Belgische schooltijd een niet aflatend schuldbelijden omtrent “De Congo”. Voortdurend werden wij in de lagere school (5-12) geconfronteerd met Leopold II’s wandaden. En in een school die niet bepaald als libertair bekend stond.
Tegn de middelbare tijd was iedereen murw, maar men versaagde niet.
Onlangs was er een oudere Nederlandse man, op een werkplek waar ik was, die giechelend vertelde hoe hij, als jonge matroos, de Indonesiers hun wapens zag komen inleveren, vanwege een wapenbestand.
Toen hun kanootjes terugvoeren werden die zonder uitzondering met een scheepskanon tot zinken gebracht.
Of heette dat “ontdrijvende actie” in het betreffende jargon?
Zijn er op dit weblog nog oud-strijders die iets hebben op te biechten?
Dan kan dat nu:
De ver van mijn bed show, beter het niet te weten dan een dag minder lekker eten.
@6 Ik bedoel, het moment van Bandung interesseert me an sich niet. Maar wel, -OK- of ‘we’ de nieuwe staten a. met een redelijke (politieke) infrastructuur achterlieten en b. ze toen en direkt daarna niet achter een economisch ijzeren gordijn opsloten. Seniel of niet, dat was niet jouw insteek zo te zien.
“Even after the passage of six decades, it remains almost impossible to comprehend the magnitude of the violence and suffering caused by the war. The total number of human beings who were killed during World War II may be as high as 70 million, or perhaps even higher. No one knows for certain. We do know that the Nazi regime and its accomplices murdered 6 million European Jews. Another 3 million non-Jewish Poles were killed. Approximately 25 million Soviet soldiers and civilians were killed. Fifteen million Chinese lost their lives. Six million Germans and as many Japanese were killed. Another 2 million Yugoslavs perished.”
Bron citaat:[url= http://www.wsws.org/articles/2005/may2005/may1-m02.shtml%5D%5B/url%5D%5BiWorld Socialist Web Site[/i]- over 1 Mei Vieringen, eerste van 2 artikelen.
Onze nootmuskaat en foelie komt vaak nog altijd uit Banda, een eilandengroep waar een typisch andere dialect/taal wordt gesproken dan de rest van de Molukken. Gedurende de VOC tijd (1621) namelijk in z’n geheel uitgemoord en opnieuw volgeplempt met immigranten uit alle uithoeken van Indie.
Ik attendeer Caprio ook even op de buitengemeen bloederige “Hongi tochten” die de VOC ondernam. Dit alles is (mede) bedacht door de bloederigste psychopaten uit de vaderlandse geschiedenis: Jan Pieterzn Coen.
@Crachat, 1
Hoeveel doden hebben de politionele acties eigenlijk gekost?
Dit stuk is uitgebreid en ziet er goed gedocumenteerd uit:
De schattingen van de militaire verliezen aan Nederlandse zijde over de hele periode vanaf de bersiap-periode variëren, maar het zullen er ettelijke duizenden zijn geweest. De Jong noemt een schatting voor de verliezen van de TNI (het republikeinse leger) in de periode 1945-1949 van 100.000 betrouwbaar. [34] In de bersiap-tijd zijn er onder de Nederlands(-indische) bevolking vele duizenden slachtoffers gevallen. Onder de Indonesische burgerbevolking moeten het er in de periode 1945-1949 tienduizenden zijn geweest, het zij herhaald niet alleen door militair optreden maar ook als gevolg van een gewelddadige revolutionaire situatie. [35] Voorts zijn er door Nederlandse Bijzondere Krijgsraden tegen gevangen genomen “terroristen” en TNI soldaten een onbekend aantal doodvonnissen gewezen. [36]”
http://www.ivir.nl/publicaties/dommering/boomsma.html
Cijfers over slavenhandel heb ik ooit eens naar gegoogled en toen kwam ik uit “op een totaal van 10 a 12 miljoen [verhandelde slaven], waarvan Nederland er ca. 500.000 heeft verhandeld (gem. ca 5 procent).”
https://sargasso.nl/index.php?p=364
Het aandeel van de hollanders in de slavernij is inderdaad te verwaarlozen, wat dat betreft had dat slavernij monument ook niet op een prominentere plaats hoeven staan.
Ik kon sowieso die emotionele reacties van die surinaamse moekes bij dat monument niet plaatsen. Ikzelf sta nog dichterbij de shoa dan zij bij de slavenhandel. Maarja, inmiddels heb ik mijzelf middenop het gladde ijs begeven en zal ik mij maar weer geruisloos uit de voeten maken…
dank, Mark. Toch weinig duidelijke cijfers, niet? Het ruikt inderdaad een beetje naar potjes en afgedekt houden…
En Carlos, alvorens je sierlijk wegglijdt, pirrouetterend naar een dampende glühwein, zou je die ene link hier nog eens willen plempen -betrof iets van de Nobelprizecommittee (???), met de Global Wars van de afgelopen eeuw…, iets in de Waan vd Dag. Tenminste, als jij die gelinkt had…
Die cijfers ruiken m.i. niet naar doofpotjes, want het gehele stuk ademt (althans ik las het alweer een tijdje her) juist een aanklacht tegen de krampachtige omgang van Nederland met zijn verleden. Zie ook deze ferme bewoordingen:
“Het Nederlandse leger was in deze revolutionaire oorlog niet alleen met een militaire operatie bezig maar ook met een politieke zuiveringsaktie. [37] De TNI paste de tactiek van de verschroeide aarde toe, het Nederlandse leger brandde politiek verdachte kampungs plat. De militaire eenheden werden vergezeld van speciale troepen die politieke krijgsgevangen maakten waarop derdegraads verhoren werden toegepast; derdegraads is een nette term voor fysieke geweldpleging, inclusief de brandende sigaret in de huid en de stroom in de geslachtsdelen. De militairen die dit, en ander soort geweld, zoals de executies van burgers zonder enige vorm van proces (“op de vlucht neergeschoten”), verkrachtingen (en in navolging van de tweede zin van de onafhankelijksverklaring gelezen door Sukarno zou ik er aan toe kunnen voegen: enzovoorts) hadden meegemaakt, konden dat verhaal niet kwijt bij hun terugkeer in Nederland. Van Doorn en Hendrix vertellen dat zij het manuscript voor hun studie over het geweld bij de politionele akties al in 1952 gereed hadden, maar het niet gepubliceerd konden krijgen. En hun getuigenis staat niet op zich zelf.”
De conflict map had ik daar neergeplempt:
http://nobelprize.org/peace/educational/conflictmap/conflictmap.html
Qua doofpot spande ik de kar voor het paard, ik bedoel te denken dat er veel onduidelijkheid heerst omtrent de precieze aantallen. En dat wijst op een zeer strak plan van hogerhand. Waarbinnen een vrijbuiterige rol wordt gegeven aan officieren, “voor het hoger doel”. En dat zal wel het Roode Gevaar buiten Indonesië houden zijn geweest.
Wat we lezen zijn gedeeltes werkelijkheid, nooit hogere conclusies na rapporten. Reden voor mijn doofpotboutade.
Dank voor de map (die overigens in dit geval van 5.000 doden spreekt?), ik had er een Carlos-achtige feel bij, sorry.
pff, snertdrukke dag op het werk it was, zie je wel.