Mannen gaan waarschijnlijk meer last van de crisis krijgen dan vrouwen. Dit geeft een geweldige kans om taken (binnenshuis) te gaan herverdelen, betoogt psycholoog Vincent Duindam. Uit onderzoek dat hij deed komt naar voren dat mannen graag vaderschap en werk willen combineren. Dan is een part-time baan dus een ideaal perspectief.
Waarschijnlijk weten niet veel mensen dat de aanleiding voor de eerste Internationale Vrouwendag (Kopenhagen 8 maart, 1910) een massale staking was waarin Amerikaanse vrouwen eisten dat ze niet méér dan 8 uur per dag hoefden te werken. Behalve minder uren werken wilden ze betere arbeidsomstandigheden en kiesrecht. Er is veel veranderd in de afgelopen eeuw. En de hierboven genoemde eisen zijn in het Westen in elk geval grotendeels werkelijkheid geworden.
Sinds de jaren zestig is (vrouwen)emancipatie veel breder geworden. Het heeft te maken met zelfbeschikking: mogen beschikken over je eigen lichaam (inclusief seksualiteit, voortplanting, ouderschap), je eigen keuzes kunnen maken (vrije partnerkeuze, betaalde arbeid, zorg, relaties, onderwijs, politiek).
In 1978 hing Joke Kool Smit een affiche op met TIEN VOORDELEN VAN DE 5-URIGE WERKDAG. Voor vrouwen én mannen wel te verstaan. Ook hier dus een radicalisering van de eisen uit 1910. Alle tien de voordelen zijn m.i. nog steeds actueel. Hieronder geef ik er drie van de tien:
1. De ongelijkheid tussen vrouwen en mannen wordt minder.
2. Meer mensen kunnen deelnemen aan het arbeidsproces.
3. Het ziekteverzuim kan afnemen, minder mensen hoeven arbeidsongeschikt verklaard te worden.
Deze drie zijn niet toevallig gekozen. De kranten staan bol van de economische recessie waar we in beland zijn, met enorme bezuinigingen, en voorspellingen over sterk toenemende werkloosheid. Geeft de aanstormende crisis met de daarbij behorende werkloosheid rampspoed voor de man-vrouwverhoudingen? Of juist kansen – misschien?
Mannen gaan waarschijnlijk meer last krijgen van de crisis
Een eerste vraag is in welke sector gaan de klappen vooral gaan vallen en (dus) meer bij mannen – of meer bij vrouwen? Hier kunnen we wel een idee over krijgen. Uit de meeste recente Emancipatiemonitor blijkt dat zowel de arbeidsdeelname als de economische zelfstandigheid van vrouwen verder is toegenomen ondanks de crisis. De arbeidsdeelname van vrouwen is nu 60 procent. De arbeidsdeelname van mannen daalde tijdens de crisis juist met 2 procent en bedroeg 74 procent in 2010.
Mannen gaan waarschijnlijk dus meer last krijgen van de crisis dan vrouwen. Dit geeft natuurlijk een geweldige kans om taken (binnenshuis) te gaan herverdelen. In de Emancipatiemonitor lezen we eveneens dat veel vrouwen ‘en vooral mannen aangeven de taken thuis gelijk te willen verdelen’. Maar in de praktijk blijkt daar weinig van terecht te komen. Tot nu toe overleggen stellen ook maar heel weinig over dit thema. Veertig procent blijkt dat zelfs nog nooit gedaan te hebben.
Hun kans komt eraan!
Idealiter houden mannen hun part time baan
Mannen zullen meer ‘thuis komen te zitten’. Hier heeft de politiek wel een grote verantwoordelijkheid. Volgens mij kan de deeltijd-WW een belangrijk instrument zijn. Mannen die nu vijf dagen werken kunnen (in elk geval tijdelijk) terug naar drie dagen, zonder dat het inkomensverlies dramatisch is. Banen hoeven dan niet definitief te verdwijnen. Op dat moment krijgen mannen de gelegenheid om meer voor hun kinderen te zorgen, voor het huishouden, maar – afhankelijk van de levensfase – ook op school, voor oudere (schoon)ouders, mantelzorg dus, voor vrijwilligerswerk in de buurt, etc.
Uit eerder onderzoek is al gebleken dat mannen die part-time werken vaak meer zorgen dan mannen die helemaal niet meer buitenshuis werken – vaak omdat ze onvrijwillig werkloos geworden zijn. En Ed Spruijt en ik vonden in ons onderzoek hoe belangrijk betaalde arbeid is voor de identiteit van mannen. Werkloosheid lijkt hun zelfrespect en gezondheid aan te tasten. Idealiter houden mannen dus een part-time baan en komen zij in de situatie waarin er een beroep op hen gedaan wordt om meer te zorgen. Zij kunnen dat en zij willen dat ook, zeggen ze. In elk geval wordt de onderhandelingspositie van de vrouwelijke partner in deze situatie sterker.
Terug naar de boerderij
Pauline Terreehorst voorzag in 1994 in haar boek “Het boerderijmodel : wenken voor een postmodern gezin” al welke kant het op zou kunnen gaan. Vóór de industriële revolutie woonden de meeste mensen in boerderijen waar arbeid en zorg op één plek met elkaar verbonden waren – en organisch in elkaar overliepen. We kunnen opnieuw naar een soortgelijk scenario: met thuiswerken, internet, laptops, smart phones zijn arbeid en zorg vaak ook heel goed op één locatie te delen. Zeker nu de kinderopvang steeds duurder wordt, lijkt dit een voor de hand liggende optie.
Mannen moeten er misschien even aan wennen. Maar het is een win-win situatie.
Vincent Duindam is psycholoog, gender-expert en publicist. Hij is part time verbonden aan de Universiteit Utrecht.
Reacties (6)
Het kromme tenen geleuter sluipt ook Sargasso binnen.
…thuiswerken, internet, laptops, smart phones zijn arbeid en zorg vaak ook heel goed op één locatie te delen. Zeker nu de kinderopvang…
Heeft de auteur wel eens geprobeerd dit te combineren en dan ook nog iets goed te doen? Heeft hij überhaupt zelf wel eens gewerkt? Denkt hij werkelijk dat de economie alleen maar draait om internet en telefoon? Even je baas zijn dingetje doen terwijl je kinderen krijsend om je heen lopen, de boel onderkotsen. Om het nog maar niet te hebben over de zelfstandigen die acquisitie moeten plegen of met de klant dingen moeten bespreken.
Ja! Tijd indelen? M’n reet.
Godverdegodver wat een onverstand over economie, crisis en oplossingen. Allemaal minder werken, thuis zijn en vandaar de boel doen.
Nee, ik snap het helemaal.
Op dat moment krijgen mannen de gelegenheid om meer voor hun kinderen te zorgen, voor het huishouden, maar – afhankelijk van de levensfase – ook op school, voor oudere (schoon)ouders, mantelzorg dus, voor vrijwilligerswerk in de buurt, etc.
Wat doe jij voor de kost?
Vincent Duindam is psycholoog, gender-expert en publicist.
Tsja, als je alleenstaande vader bent gaat dit verhaal grotendeels de kliko in hoor.
Wordt nog steeds niet door de maatschappij geaccepteerd.
Voor je kinderen zorgen betekent dat je als man een fatsoenlijk salaris moet verdienen om ze te onderhouden.
Dit deed ik, maar door de crisis willen bedrijven opeens per se dat je 40u gaat werken ipv 32, vooral omdat part-timers eigenlijk duurder zijn. Thuiswerken KAN vaak gewoon niet (zie #1). Mijn ervaring is dus ook precies tegengesteld aan wat hier wordt geponeerd. Kan psychologie nu EINDELIJK eens gewoon weer de kwakzalver hoek in waar het vak thuishoort?
Ach, vroeger toen ik nog geen kind had (6 maanden geleden), dacht ik er ook zo over. Je kan niet werken als je kind thuis is, aangezien je een kind niet kan inplannen. Ik kan moeilijk tegen m’n zoontje zeggen: papa gaat even een uurtje een rapport lezen, wil jij dat uurtje even stil zijn?
Daarnaast gaat vergelijking boerderij – modern bedrijf mank. Op een boerderij doet de boer alles zelf met ev hulp van een knecht. In een modern bedrijf draait alles om samenwerken, en dat gaat een beetje lastig als je een poepluier moet verschonen.