Correspondent in Ecuador (8)

Geweld en politiek in Zuid-Amerika:
Bolivia, Ecuador, Colombia en Peru onder de loep

Geweld en politiek gedijen goed in Zuid Amerika, met uitzondering misschien van Ecuador waar revoluties meestal zonder bloedvergieten vergaan en protesten ook niet meteen keihard uit elkaar geslagen worden door de politie of het leger. Of Ecuadorianen zijn gewoon te suf om overmatig geweld te gebruiken, of ze waarderen een mensenleven nog of het leger staat hier in het algemeen aan de kant van het volk. Ik denk het laatste want gewapende overvallen met doden zijn allang geen noviteit meer in Ecuador. Bijna alle juntas waren van linkse oorsprong, in tegenstelling tot de rest van Zuid Amerika.

De huidige president Lucio Guiterrez heeft de laatste coup die Ecuador gekend heeft geleid toen het volk om een verandering riep (zo’n drie jaar geleden toen Jamil Muad afgezet werd wegens een ernstige economische crises en zeer onpopulaire maatregelen, gedicteerd door het IMF). Hij was toen koronel en kwam dus uit de lagere orde van het leger. Vervolgens heeft hij na drie dagen nationaal beraad, en toen de rust weer was teruggekeerd, de macht overgedragen aan de toenmalige vice-president.

In de daarop volgende verkiezingen (een jaar geleden) heeft hij via democratische weg het presidentschap verkregen. Niet dat Gutierrez een goede president is (hij is net zo corrupt als zijn voorgangers en zijn democratisch gehalte is twijfelachtig, hij houdt niet van tegenspraak), niet dat Ecuador een goede werkzame democratie heeft (uiteindelijk heeft slechts zo’n twintig procent voor de man gekozen) maar hij is in ieder geval een uitzondering vergeleken bij de rest van de militairen die via een coup aan de macht komen en daarna blijven.

Bolivia
Dan het geval Bolivia. Daar is de politie vaak op de hand van het volk maar zijn de militairen de grote smeerlappen die de handjes los hebben zitten en het wat minder strak nemen met mensenlevens. Dat is overduidelijk gebleken toen Banzer samen met zijn grote vriendjes uit Argentinië en Chili het plan Condor uitvoerde. Bolivia is normaal gesproken een rustig land waar niets gebeurt maar na 58 doden heeft het dan toch eindelijk de internationale pers gehaald. Het begon allemaal 18 september met een vreedzaam protestje in een klein rot dorp waar nog nooit iemand van gehoord had, Warisata, 100 km ten noorden van La Paz (hetgeen overigens NIET de hoofdstad van Bolivia is, dat is Sucre, maar geen kip die het weet of vermeldt). Een dag later waren er weer opnieuw protesten tegen het transport van gas via Chili en toen sneuvelden de eerste zeven mensen waaronder een kind. De protesten werden heviger en het bereikte ook La Paz en de rest van het land. De protesterende indianen waren uiteraard zeer pissig om de doden maar zochten nog altijd de dialoog (zij wilden een volksraadpleging over het plan) maar de president (een oude conservatieve knakker die het land al eerder geregeerd heeft, zonder veel succes) Gonalez (Goni) Sanchez de Lozada nam de indianen zoals altijd niet serieus en bleef volharden in zijn plan.

Foto’s van de rellen in Bolivia:
http://peru.indymedia.org/news/2003/09/3078.php
http://argentina.indymedia.org/news/2003/10/141047.php
http://argentina.indymedia.org/news/2003/10/140981.php

Indianen organisaties
Indianen werden politiek nooit serieus genomen in de drie Andiene landen die een behoorlijke indianen bevolking hebben (Bolivia tegen de 60%, Peru zo’n 50% en Ecuador een grote minderheid van 40%, in Chili, Argentinië, Colombia en Venezuela zijn ze nagenoeg uitgeroeid, verdwenen of geassimileerd, allen hebben minder dan 5-10%).

In Ecuador zijn de indianen zeer goed georganiseerd, zowel politiek als sociaal in de Pachakutik partij, de organisatie die de indianen vertegenwoordigd op nationaal niveau (dus ook de indianen uit de Oriente/Amazone), zat zelfs in de regering maar ze hadden teveel kritiek op Gutierrez en ze werden eruit geflikkerd). Bolivia heeft dat voorbeeld gevolgd maar in Bolivia is de oude garde nog zo star en arrogant dat ze weigeren te erkennen dat die kut indianen, die ze jarenlang probleemloos konden onderdrukken, nu opeens rechten gaan opeisen en van hun klote gebruik maken. Maar met de rellen en protesten van nu lijkt het slechts een kwestie van tijd dat indianen in Bolivia, net als in Ecuador, een factor van belang gaan spelen in de politiek van Bolivia. Ze waren er al zeer dicht bij, met de vorige verkiezingen toen de indianen leider van Pachakutik, Evo Morales, met een miniem verschil (een procent) verslagen werd door Goni. Daar waar Morales een integer alternatief leek die niet de heersende blanke elite (slechts zeven procent van de bevolking in Bolivia) vertegenwoordigt, lijkt hij daarentegen in een oude Zuid-Amerikaanse val te trappen; de geur van de macht. Daar waar heel Latijns Amerika naar een politieke oplossing vraagt (Lula van Brazilië, Fox van Mexico e.a.) zint Morales op een directe manier om de macht over te nemen.

Colombia is kampioen
Maar zolang het over geweld en politiek in Zuid Amerika gaat blijft Colombia uiteraard de kroon spannen. Ondergetekende heeft zelfs een bomaanslag meegemaakt gedurende zijn laatste verblijf in Bogota. Gelukkig niet aan den lijve, maar wel zo’n 30 straten verderop. Niemand weet wie de aanslag opgeeist heeft en de speculaties zijn te maf voor woorden: FARC vanwege de aanstaande gemeente verkiezingen, paramilitairen om een drugsgebied te controleren, autodefensas om de paramilitairen (ik dacht dat die twee hetzelfde waren) te waarschuwen zich niet met hun zaken te bemoeien. Een complex wereldje daar en waar in Israel de hele internationale gemeenschap reageerd op een zelfmoord aanslag door fanatieke debielen die zichzelf praktizerend moslim noemen is het in Colombia aan de orde van de dag en is er geen haan die er naar kraait. De gemeente verkiezingen zijn 26 oktober en er zijn nu al 26 candidaten vermoord. Dat valt nog mee met de 550 burgemeesters die met de dood bedreigd zijn (dat is de helft van alle burgemeesters in Colombia). Het zal dus ook niemand verbazen dat er heel wat dorpen/steden zijn waar zich niemand verkiesbaar stelt uit angst voor de terreur, die meestal uitgeoefend wordt door de FARC. De FARC lijkt wat dat betreft op de regering van Bush want ze hanteren hetzelfde principe; iedereen die niet voor ons is, is tegen ons.

Lichtend Pad
Over Peru heb ik weinig te vertellen daar ik het land niet goed ken maar een maand geleden werd het dramatische rapport door een soort waarheidscommissie gepresenteerd waarin vermeld stond dat er gedurende de guerilla van het lichtend pad (die ongeveer tien jaar lang duurde) 40.000 mensen zijn vermoord. Zowel door het lichtend pad als door het regeringsleger. Dat is dus waanzinnig veel en buiten elke proportie. Daar kan Colombia niet eens aan tippen. En volgens mij blijft Algerije daar ook bij in gebreke. En wie weet zelfs Sudan. Dan is Argentinië of Chili tijdens de dictatuur opeens weer een pueleschilletje. Altijd baas boven baas.

Na regen komt zonneschijn
Is het dan alleen maar ellende in Zuid-Amerika? Natuurlijk niet, Argentinië heeft weer zijn diplomatieke banden met Cuba aangehaald en zijn ambassadeur terug naar Havana gestuurd na anderhalf gesteggel omdat Castro in een interview zei dat de Argentijnen een stel honden waren die aan de leiband van de VS lopen naar aanleiding van opmerkingen in het UN-mensenrechten commitee van gaucho kant dat Cuba er een zootje van maakten. En de zeven gegijzelde touristen in Colombia maken het goed, zei een woordvoerder van de andere Colombiaanse guerilla organisatie, de ELN.