ChristenUnie: gebarentaal verankeren in grondwet
De Nederlandse Gebarentaal (NGT) moet in de grondwet vastgelegd worden als officiële taal van Nederland, naast onder meer het Nederlands en Fries. Dat staat in een notitie die Tweede Kamerlid Esmé Wiegman dinsdag presenteert tijdens de behandeling van de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Wiegman: ,,Voor doven is gebarentaal hun moedertaal, net als gesproken Nederlands dat voor mij is. Zonder de erkenning van hun taal zullen zij nooit als volwaardige burgers mee kunnen doen in onze samenleving.”
Wiegman beschrijft in haar notitie ‘Positie doven versterken; Nederlandse Gebarentaal erkennen!’ hoe onopgemerkt doven in Nederland eigenlijk zijn. In veel openbare gebouwen wordt helemaal geen rekening gehouden met de informatievoorziening voor doven. Zelfs de Nederlandse overheid voorziet haar voorlichtingsfilms van Postbus 51 niet van gebarentaal. Wiegman: ,,De Belastingdienst is zelfs alleen maar telefonisch te bereiken, dat is nogal lastig voor doven.”
Ratificatie VN-Verdrag
In de notitie bepleit Wiegman een grondwettelijke erkenning van de Nederlandse Gebarentaal. Hiervoor moet Nederland eerst het VN-verdrag dat betrekking heeft op de rechten van mensen met een handicap ratificeren. Nederland heeft het verdrag weliswaar ondertekend, maar nog niet geratificeerd. Hierdoor kan het nog niet vertaald worden naar concreet beleid. Wiegman: ,,Door het verdrag snel van kracht te laten gaan, verplicht Nederland zich tot het nemen van tal van niet vrijblijvende maatregelen die eraan bijdragen dat mensen met een gehoorbeperking een volwaardige positie krijgen in de samenleving.” De ChristenUnie wil dat Nederland het verdrag in 2011 ratificeert.
Omslag in denken
Er moet in Nederland een verandering in denken komen als het gaat om doven en gebarentaal. Wiegman stelt in haar notitie dat in het verleden mensen met een handicap in de eerste plaats mensen waren die verzorgd moesten worden. “Zij moesten een medisch etiket opgeplakt krijgen. Die benadering noemen wij het principe van zorgpolitiek. We moeten daar nu van loskomen en uitgaan van de rechten van de mens. Dan gaat het niet meer om wat mensen niet kunnen, maar wat ze wel kunnen. Doof zijn mag geen reden zijn om niet mee te kunnen doen.”
Doventolk of gebarentolk
Ook moet er een omslag in de benadering komen hoe de maatschappij omgaat met de noodzaak van vertolking tussen gebarentaal en gesproken taal. Voor gebarentolk wordt vaak de term ‘doventolk’ gebruikt. Daarachter schuilt het idee dat het alleen de doven zijn die een tolk nodig hebben. “Maar de horende mensen hebben die tolk even goed nodig”, aldus Wiegman.
De notitie is tot stand gekomen aan de hand van gesprekken met Dovenschap, het Gebarencentrum, Sencity en de Jongerencommissie SBNDJ.
De ChristenUnie heeft dit jaar voor het eerst voor de Tweede Kamerverkiezingen een samenvatting van het verkiezingsprogramma in gebarentaal (www.christenunie.nl/gebarentaal) opgenomen. De partij wil hier een gewoonte van maken.
Reacties (1)
Nederlands in de grondwet? Bedenkelijk en symboolpolitiek.
Nederlands en Fries in de grondwet? Nog bedenkelijker, als je niet een hoop andere streektalen dezelfde status geeft.
NGT in de grondwet? Puur symboolpolitiek.
In het rapport staan zeker erg aanbevelenswaardige zaken, en er valt zeker veel te zeggen voor een wettelijke status waar doven rechten aan kunnen ontlenen voor NGT-faciliteiten. Het genoemde voorbeeld van de belastingdienst die alleen telefonisch te bereiken is, lijkt me een case in point.
Maar regel dat in wetten waar doven een beroep op kunnen doen in zich aandienende situaties, daar hebben ze meer aan dan aan een officiële status in de grondwet.
Je zou trouwens in dezelfde wetten ook iets kunnen regelen over het aanbieden van schriftelijk overheidsmateriaal in braille. Dat is dan wel geen taal, maar de problematiek is vergelijkbaar.