COLUMN - Het hoge woord is eruit. Een aap heeft niet dezelfde rechten en plichten als een persoon. Dit was de uitkomst van een rechtszaak die dierenactivisten van Nonhuman Rights Project hadden aangespannen tegen de eigenaar van chimpansee Tommy. De aap zou volgens hen in een te klein en een te bedompt hok worden vastgehouden. Volgens de activisten is Tommy een voorbeeld van een veel groter probleem. Elke chimpansee heeft complexe cognitieve vaardigheden en is een rechtspersoon met het fundamentele recht om niet te worden opgesloten.
De drie rechters van het hooggerechtshof in New York waren unaniem in hun besluit. Tommy kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor zijn daden of juridische verplichtingen aangaan en daarom is het ongepast om mensenrechten toe te kennen aan een dier. Geen enkel dier. Nonhuman Rights Project deelt deze mening niet en gaat in hoger beroep. Zij blijven erbij dat chimpansees bepaalde eigenschappen hebben, die lijken op die van echte mensen. De eigenaar van Tommy, Patrick Lavery, is blij met de uitspraak. ‘If it works for one animal, it works for all animals. It would open a can of worms.’ Figuurlijk dan, want voor je het weet hebben wormen ook rechten.
Flauw natuurlijk. Maar het erkennen van chimpansees als personen met mensenrechten levert inderdaad een aantal interessante dilemma’s op. Welke dieren wel en niet in aanmerking komen voor deze rechten bijvoorbeeld. Beperken wij ons alleen tot dieren met menselijke eigenschappen, met een hoge intelligentie of een bewustzijn? Mensapen, dolfijnen, ratten en varkens wel. Koeien, mussen en fruitvliegjes niet. Of gelden deze rechten in beginsel voor alle dieren? Met als ultieme consequentie dat de mens voortaan een vleesloos bestaan leidt. Krijgen chimpansees die moeten werken voor de kost voortaan ook betaald? Inclusief zorgverzekering en belastingplicht? En wat te doen met een chimpansee die een andere chimpansee doodt? Levenslang? Maakt het ook uit om welke reden het gebeurde: macht, verveling, honger?
Dat een chimpansee dichter bij de mens staat dan een krokodil lijkt evident, maar het maakt van een aap nog geen mens. Ghandi sprak de wijze woorden ‘de beschaving van een samenleving valt af te meten aan de wijze waarop ze omgaat met dieren.’ Daar valt veel voor te zeggen. Het is wellicht verstandiger om via de wetgever de regels voor dierenbescherming en dierenwelzijn aan te scherpen en op termijn misschien zelfs wel dierenrechten in te voeren. Een chimpansee hoort niet in een kooi te zitten en elke dag tekenfilms te kijken. Het is geen huisdier. Tommy is waarschijnlijk een stuk beter af in een apenreservaat. Tussen soortgenoten en met voldoende bomen om in te klimmen. Maar ook daar staat een hek omheen. Net als in een dierentuin. Echt vrij zal Tommy dan ook nooit meer zijn. Net als de meeste mensen overigens. Niets menselijks is Tommy vreemd.
Reacties (35)
Ja, lijkt me evident dat een chimpansee geen mens is en ik deel de conclusie dat men zich beter kan richten op dierenrechten.
Overigens is het thema minder groen dan rechtsspraak of rechtsstaat.
Dus in feite zeggen deze rechters nu ook dat (ernstig) geestelijk gehandicapte mensen geen mensenrechten hoeven te hebben?
Wat een geld verkwisting, een chimpansee is geen mens, punt.
“ongepast om mensenrechten toe te kennen aan een dier. Geen enkel dier.”
Ojee, waren mensen geen dieren dan? Sterker nog, volgens de internationale classificatie van soorten zijn mensen ook nog eens primaten (apen, zeg maar). Weten die rechters dat dan niet?
@2: Kinderen (waar er zelfs nóg meer van zijn) zouden volgens die logica ook geen mensenrechten moeten hebben.
Buiten het feit dat dieren goed behandelt te worden, en het Groot Kapitaal de mens al niet hoog in het vaandel heeft (buiten zichzelf) dan al helemaal niet het dier, moeten we ons ook eens wat meer na gaan denken per dier.
Chimpansees, Bonobos, Papegaaien, Kraaien, etc zijn dieren met een hoog cognitief vermogen die je letterlijk ziek kunt maken met hoe je ze behandelt. Er mag zeker op het gebied van vogels wel eens wat strenger worden opgetreden.
@2, @4, voor dat soort mensen zijn andere mensen die dat soort beperkingen niet hebben verantwoordelijk, dat gaat een beetje lastig met chimpansee’s.
@0: “Maar het erkennen van chimpansees als personen met mensenrechten levert inderdaad een aantal interessante dilemma’s op. Welke dieren wel en niet in aanmerking komen voor deze rechten bijvoorbeeld.”
Dat lijkt me niet zo anders dan nu (de mens is immers ook een diersoort en blijkbaar hebben we een grens getrokken).
“Of gelden deze rechten in beginsel voor alle dieren? Met als ultieme consequentie dat de mens voortaan een vleesloos bestaan leidt.”
Waarom bij dieren stoppen? Dat is zo specieist!
Nu is het naar de rechter stappen voor de rechten van dieren, in een land dat land waar de rechten van niet blanken al met de voeten worden getreden, bij voorbaat natuurlijk een verloren zaak ;-)
N.B.
Er is een apensoort (primaat) die vreedzamer leeft dan de mens:
Bonobo’s leven als een soort hippies; zie o.a. vanaf ongeveer 45 minuten en 40 seconden op
http://www.npo.nl/monkey-s-revealed/05-12-2014/POW_00757878
Verder ben ik van mening, dat vegetarisme goed is voor het dier, de mens en het milieu!
@8:
Onzin, de mens is van nature een omnivoor, dus ook vlees hoort op ons menu (uiteraard met mate zoals met alles), als de natuur had gewild dat we vegetariërs waren dan had de natuur ons wel van het soort herbivoor gemaakt.
Het probleem zit dus niet in het vlees eten maar in het TEVEEL vlees eten.
@9:
Onze voorouders zijn pas 1,5 miljoen jaar geleden omnivoor geworden.
Google er maar op, of haal Colin Spencer’s “The Heretic’s Feast” (a History of Vegetarianism) uit de bibliotheek.
Uit het boek:
vlees kwam relatief laat op het menu, pas zo’n anderhalf miljoen geleden.
Latere vondsten doen vermoeden dat er 1 à 2 miljoen jaar bij kan komen.
Maar toch de mens is van oorsprong geen omnivoor.
N.B.
Ik ken diverse hoogbejaarde vegetariërs, die het levend bewijs zijn dat een mens best zonder vlees kan.
Neem nog maar een hormoonbiefstukje of plofkip ;-)
@10:
Ja, maakt dat het minder natuurlijk?
Als we “pas” anderhalf miljoen jaar geleden omnivoor zijn geworden dan kan het dus ook wel eens anderhalf miljoen jaar duren voor we weer volledig planteneters zijn.
M.a.w. mijn tijd zal het wel duren. Bolke in #9 heeft gewoon gelijk.
En ja, je kan natuurlijk best zonder vlees. Niemand die het tegendeel beweert. Het omgekeerde is trouwens ook waar. Je kan nl. ook leven op uitsluitend vis en vlees, zonder noemenswaardige hoeveelheden groenten en fruit. Kijk maar naar de Inuit. Het is dus maar net wat er voorhanden is, wat er op het menu staat. Wat dat betreft zijn mensen goed aangepast op alle mogelijke omstandigheden.
Ik ben overigens wel vóór speciale rechten voor chimpansees en andere bijzonder intelligente dieren. Het hoeven geen mensenrechten te zijn, want het zijn (duidelijk) geen mensen. Maar ik denk bijvoorbeeld wel dat elke chimpansee een persoon, een individu is die in de mensenmaatschappij bepaalde individuele rechten moet kunnen laten gelden, al was het maar via een belangenbehartiger of voogd. Voor dat laatste zou een organisatie opgericht kunnen worden. Niet zeiken dat het duur is, er worden aan veel kwalijker en onzinniger zaken ook wagonladingen geld uitgegeven.
En uit het artikel:
Eigenlijk ben ik er ook helemaal niet op tegen om wormen bepaalde rechten te geven. Maar dat hoeven dan weer geen individuele rechten te zijn. Als je een aantal individuele wormen doodtrapt of doormidden hakt bij het spitten: niet erg. Maar iemand die een flink stuk land wormenvrij zou willen maken om een vage reden die zou je toch op de één of andere manier tegen moeten kunnen houden. De belangen van de wormen (en van het ecosysteem) worden dan toch wel degelijk geschonden.
@11:
Waarom zou een mens nu niet van omnivoor weer planteneter kunnen woerden, als dat in het verleden wel andersom kon??
Vegetariërs bewijzen dat dit wel kan.
N.B.
Nog een miljard mensen er bij en er is, of geen voer meer voor de “vleesbeesten”. of geen eten meer voor de mensen ;-)
Maar vermoedelijk zijn er tegen die meer insecten etende mensen.
@14 Evolutie. Daar gaan nogal wat generaties overheen voordat een metabolisme is geoptimaliseerd is voor een bepaalde intake.
De crux zit hem in essentiële nutriënten. Sommigen zullen gewoon nooit in een goede hoeveelheid door mensen te maken zijn. Vaak wordt de absurditeit van vegetariërs afgedaan met: je krijgt niet genoeg dierlijke proteïnen binnen. Dierlijke proteïnen bevatten niet andere eiwitten dan plantaardige, maar vooral in een andere verhouding (wat belangrijk is bij essentiële aminozuren, die beperkter aanwezig zijn in planten). Met een goed (maar soms ook: erg ruim) dieet van planten kom je ook wel aan je essentiële aminozuren, maar je kunt je voorstellen dat je tegen de klippen aan moet eten om genoeg van die schaarse aminozuren binnen te krijgen. Daarom kan vlees handig zijn: je kunt een vrij klein dieet hebben wat betreft planten, en toch met een stukje vlees per week genoeg schaarse grondstoffen binnenkrijgen.
Netto kan het efficiënter zijn voor de vergaring van voedsel, of het echter over de hele keten efficiënter is (de vleesdieren hebben immers ook nog plantaardig voedsel nodig), is iets anders. Een puur plantaardig en beperkt menu kan ook, maar dan is de precieze samenstelling heel belangrijk. Als soort kun je dan moeilijk inspringen op veranderingen in je omgeving (vergelijk de langzaam uitstervende panda die bijna alleen bamboe eet). Overigens valt zo’n gespecialiseerd goed te verdedigen: als soort hoeft de mens zich nauwelijks meer aan te passen aan zijn omgeving: hij past immers de omgeving (sterk) aan aan zijn eigen voorkeuren.
@10:
En toch komen we nu enorm veel tekort om volledig vegetarier te worden, de enige manier waarop wij (de mensheid) fatsoenlijk kunnen leven op enkel groenten is door ze te koken, anders kunnen we 95% van de groenten niet verteren maakt dat dat een onzin verhaal is.
Ons gebit en ons maag/darmstelsel is niet ingericht op het verteren van rauwe groenten.
@16 – “Ons gebit en ons maag/darmstelsel is niet ingericht op het verteren van rauwe groenten.”
Jongens wat een amateurbiologie. Hou daar eens mee op. Ja, ons gebit en ons maag-darmstelsel zijn wél ingericht op het verteren van rauwe groenten. Én rauw vlees. Toen de mens het vuur nog niet had uitgevonden was het trouwens wel handig om vlees te eten, want die holemensen moesten zich anders te pletter kauwen om wat calorieën binnen te krijgen. En, ja, de menselijke soort zal vast wel ergens, heel lang geleden ge-evolueerd uit een herbivore voorouder, maar dat is geen argument om nu alleen maar groenten te eten. Chimpansees zijn trouwens ook omnivoren. Sommige zelfs kannibalen, net als mensen. Van nature.
@9 – “Onzin, de mens is van nature een omnivoor, dus ook vlees hoort op ons menu”
Ja, de mens is (van nature, oftewel: zolang we ons nog niet tot cyborgs hebben laten ombouwen) een omnivoor. Dat betekent helemáál niet dat vlees op ons menu hóórt. Iedereen kan zonder vlees heel oud worden.
Gebruik s.v.p. geen biologie om vegetarisme onderuit te halen of te verdedigen. We kunnen geheel zonder vlees. Punt.
Gebruik een andere reden om wel of niet vlees te eten. Zeg dan gewoon dat je dieren doodmaken zielig vindt. Of dat je vegetarisme associeert met boomknuffelende hippies.
@16:
Dat klopt. Probeer maar eens een rauwe stengel prei naar binnen te werken. Is een tijdrovende klus en kost veel energie. Vraag me niet hoe ik dat weet…
Voor zover ik weet waren “we” vroeger (lang geleden) dan ook vooral fruiteters.
De gorilla eet ook poep: https://www.youtube.com/watch?v=2b_zEg6dSyw
@10: Dat betekent dat onze soort (Homo Sapiens) toch echt alleen als omnivoor heeft geleefd. “We” bestaan immers pas een jaar of 250.000. Het is daarom nogal nonsens om te spreken van de mens als geen omnivoor. Het omnivoorschap heeft ons (mede) ontwikkeld tot de soort die we nu zijn (het grootste deel van de uitbreiding van de schedelomvang vond bv. plaats nadat onze voorouders omnivoor werden).
@17:
“Gebruik s.v.p. geen biologie om vegetarisme onderuit te halen of te verdedigen. We kunnen geheel zonder vlees. Punt.”
De mens is voor de vitamine B12 afhankelijk van dierlijke producten.
Een langdurig tekort aan vitamine B12 veroorzaakt permanente schade aan het zenuwstelsel (weet ik ook uit eigen ervaring) en kan leiden tot rolstoel en zelfs de dood.
http://www.vegetariers.nl/gezond/gezond-eten/vitamine-b12
En
http://stichtingb12tekort.nl/vitamine-b12/vitamine-b12/vitamine-b12-en-voeding-2/
@17:
Correct, maar wel mbv allerlei hulpmiddelen die een holemens niet tot zijn beschikking had, een vegetarische holemens verhongerde namelijk gewoon in winter omdat er toen geen kassen waren waar je 365 dagen per jaar groenten kon telen.
Of boten die verse sinaasappelen vanaf de andere kant van de wereld transporteert in januarie.
@22L “een vegetarische holemens verhongerde namelijk gewoon in winter”
Vegetarische holemensen woonden in de Rift-vallei, meneer de amateur-bioloog/paleontoloog. Daar bestond geen winter.
@21 – Koeien kunnen ook geen vitamine B12 maken. Wat nu?
@23: Dan heb je het eerder over 1 van onze voorouders en niet de huidige mens.
Praktisch alle diersoorten stammen van de herbivoren af, dus als je maar ver genoeg terug gaat kan je dan zelfs claimen dat een leeuw een herbivoor is.
We hebben het over de moderne mens en de moderne mens is nooit een volledige vegetarier geweest, wij aten alles wat voor handen was.
@24: “Koeien kunnen ook geen vitamine B12 maken. Wat nu?”
Wat nu? Betere bronnen zoeken.
Koeien maken middels bacterieën vitamine B12 in de pens aan.
http://edepot.wur.nl/167890
@16:
:/
@21:
Dat “gevaar” zou zich kunnen voordoen bij veganisten.
verder zie o.a.:
vitamine B-12 voor http://www.gezondheidsnet.nl/voeding/vitamine-b12-gebrek-vegetariers-misverstand
Wat diepgravender:
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/108880-plantaardige-bronnen-van-b12.html
@23 totale onzin, die voorkomt uit het dogma dat wat niet gevonden is niet bestaat.
@27: Laatst was er ja nog een rel over een moeder die haar kind enkel rauwe groenten voorschotelde, uit alle onderzoeken bleek dat dat kind kwa ontwikkeling achterbleef bij zijn leefttijd genoten.
@27:
Zoals gezegd door mij in 21: “De mens is voor de vitamine B12 afhankelijk van dierlijke producten.”
Dus ja, als je regelmatig zuivel en eieren eet, krijg je normaliter voldoende B12 binnen.
Wat betreft je tweede link: het artikel is ongefundeerd. Beetje wetenschap-bashen. Nogal populair in bepaalde kringen. Maar helaas wat betreft B12 met gevaarlijke consequenties, een langdurige tekort eraan geeft onherstelbare schade.
Nogmaals de link naar de B12-stichting over voeding, met dan ditmaal daaruit een kleine citaatje:
“Wel leeft algemeen het idee dat er ook vitamine B12 zit in bepaalde plantaardige producten. De plantaardige vorm van vitamine B12 kan echter door het menselijk lichaam niet gebruikt worden, aangezien het vitamine B12-analogen zijn. Analogen lijken op vitamine B12, maar zijn geen actieve vorm van de vitamine. Wat er wel aan vitamine B12 in zit, is zo weinig, dat het veel te weinig is om aan de Aaanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid te komen.”
http://stichtingb12tekort.nl/vitamine-b12/vitamine-b12/vitamine-b12-en-voeding-2/
En als je de Stichting B12-tekort niet gelooft, misschien geloof je dan de Nederlandse Vereniging voor Veganisme:
“Vitamine B12 komt van nature uitsluitend voor
in dierlijke producten. Dit is de enige vitamine die u niet uit plantaardige voeding kunt opnemen en waarvan u bij een plantaardige voeding een supplement zou moeten nemen.”
https://www.veganisme.org/voeding/voedingsstoffen/vitaminen/vitamine-b12/
Wat een onzinnige discussie of de mens van nature omnivoor, herbivoor of wat mij betreft carnivoor zou zijn, of of hij wel of niet goed zou kunnen leven op een vegetarisch of juist heel vleesrrijk dieet. Er wordt net gedaan alsof het antwoord op zulke vragen de discussie over of vlees eten moreel is zou beslissen. Dat is natuurlijk niet het geval.
@31:
Nu dacht ik dat ik onder #27 al schreef:
Dat “gevaar” zou zich kunnen voordoen bij veganisten.
Om de lijst plantaardige producten die B-12 als onzin af te doen vind ik trouwens wel erg kort door de bocht.
Er is eigenlijk erg weinig gedegen onderzoek naar geweest:
Wat geneuzel over dierlijke resten die pas in de dunne darm wordt opgenomen e.d.
Een “normale vegetariër” zal in ieder geval onder normale omstandigheden geen tekort krijgen aan B-12.
N.B.
Vaar niet blind op stichtingen je weet maar nooit door wie ze gesteund worden.
Voor je het weet zit het zusje van de medicijnmaffia, de supplementenmaffia er met veel centjes in ;-)
grappig voorbeeld is Becel dat in ruil voor promotie van de Hartstichting wat centen afdraagt
http://www.foodlog.nl/artikel/de-werking-van-becel/
Verder:
Mijn excuses voor het feit, dat dit draadje na mijn losse opmerking onder #8 ,”Verder ben ik van mening, dat vegetarisme goed is voor het dier, de mens en het milieu!”, enigszins ontspoort is en de rechten van het dier niet direct meer besproken zijn.
Denk nog eens na over de rechten van bijvoorbeeld het konijn:
https://www.youtube.com/watch?v=P_lhoe93DvQ
Vale.
@33:
“Vaar niet blind op stichtingen je weet maar nooit door wie ze gesteund worden.
Voor je het weet zit het zusje van de medicijnmaffia, de supplementenmaffia er met veel centjes in ;-)”
De meeste mensen die een B12 tekort hebben, zijn niet de veganisten die middels een simpel supplementje zouden kunnen opknappen – ze hebben een opnamestoornis waardoor injecties noodzakelijk zijn.
Maar daarmee snij ik een ander onderwerp aan.
Van de onfrisse connectie tussen Becel en de Hartstichting was ik op de hoogte.
Wat dieren betreft zie ik vooral individuen met eigen persoonlijkheden in plaats van gevoelloze dingen die op elkaar lijken.
Dieren als ‘dingen die op elkaar lijken’ en een totaal gebrek aan respect voor dat ‘ding’ hangen m.i. nauw met elkaar samen.
Overigens heb ik een enorme hekel aan Youp. :-)
@34:
Het alternatief voor Flappie, op “youtube”, was Paul de Leeuw; die vind ik veel erger :-)
Nu houd ik dit draadje echt voor gezien.