Bussemakers banenmachine

ANALYSE - Minister Bussemaker belooft 4000 banen voor docenten in het hoger onderwijs. En we trappen er allemaal in.

“Geld studiebeurs naar 4.000 extra banen hoger onderwijs” kopte de Volkskrant gisteren, waarna het ‘nieuws’ door andere media vrolijk werd overgenomen. “Het overgrote deel van het geld dat vrijkomt door de invoering van het leenstelsel voor studenten, wordt geïnvesteerd in extra docenten op hogescholen en universiteiten. Het onderwijs kan zo kleinschaliger en intensiever worden. Op den duur kunnen er meer dan vierduizend nieuwe docenten worden aangetrokken.” Prachtig natuurlijk!

Maar… klopt dit wel?

Allereerst over de strategische agenda: het meerjarenplan van minister Bussemaker voor het hoger onderwijs. Control+F wijst uit dat het getal 4000 vier keer voorkomt, in combinatie met prachtige ‘als… dan-redenaties’ : “Wanneer structureel 60% van de middelen studievoorschot door instellingen wordt besteed aan het aannemen van extra docenten, kunnen oplopend naar 2025 bijna 4000 extra docenten worden aangenomen.”[1] En even verderop  “…daarom wil ik het mogelijk maken voor instellingen om structureel ca. 4000 meer docenten aan te nemen.”

Behalve dat de minister haar belofte heel wat vrijblijvender opschrijft dan de Volkskrant en de andere volgzame media, slaat het natuurlijk nergens op. Hoezo ‘het mogelijk maken?’ instellingen zijn al vrij om extra docenten aan te nemen. Graag zelfs! Bovendien weet Bussemaker zelf ook dat zij er weinig over te zeggen heeft. Het onderwijs kent namelijk een lumpsumfinanciering: een bak met geld die vanuit de Hoftoren wordt overgemaakt op de rekening van onderwijsinstellingen. En die mogen ermee doen wat ze willen. Slechts een klein deel van de bekostiging hangt af van prestatieafspraken: afspraken tussen de instellingen en het ministerie. Ironisch genoeg willen de hogescholen en universiteiten, alsmede een groot deel van de Tweede Kamer, daar juist vanaf.

De reacties van de onderwijskoepels zijn daarom ook niet verrassend. “Mooie visie, maar te ambitieus”, is eigenlijk de korte samenvatting. Met andere woorden: “Bekijk het maar, wij maken zelf wel uit wat we gaan doen met het geld. En by the way, het bedrag is nog veel te laag.”

Al eerder schreef ik dat de ‘opbrengsten’ van het leenstelsel erg onduidelijk zijn en de minister kritische vragen handig wegmoffelde. En er mee wegkomt ook. Nu blijkt dat het ministerie OCW niet alleen de Eerste en Tweede Kamer, maar ook de journalistiek voor het lapje houdt. Sterker nog: voor de tweede keer stinkt iedereen er met open ogen in, want wat er met de beloofde 3000 banen voor startende leraren is gebeurd, weet ook niemand.

Ik vrees dat de persvoorlichters op het ministerie van OCW zo weinig inspiratie hadden dat een van hen op een gegeven moment zei: “Weet je wat? We herhalen gewoon dat geintje van de vorige keer en doen er nog een schepje bovenop: we beloven nu 4000 banen. Kijken of ze er weer intrappen.”

Lisa Westerveld hoopt dat de media achterdochtig worden als volgend jaar 5000 banen worden beloofd