BRIEF - Een niet-rechtstreeks gekozen minderheid dwarsboomt een rechtstreeks gekozen meerderheidskabinet. Ondemocratischer kan het niet.
Geachte senatoren,
Nederland is in de ban van de kabinetsplannen om scheefwonen tegen te gaan. Hieronder vallen huurverhogingen tot 6,5 procent, met als doel de huizenmarkt weer op gang te krijgen. In plaats van te wachten totdat huisprijzen dalen tot een niveau waarop mensen wél bereid zijn om een huis te kopen, grijpt het kabinet liever in in de markt door huren gewoon óók onbetaalbaar te maken.
Een vreemd plan, maar daar gaat het me nu even niet om. Waar het me om gaat, is de rol die jullie als Eerste Kamer spelen in deze discussie. En dan vooral de CDA’ers onder jullie. Die bemoeien zich namelijk rechtstreeks met de inhoud van de wet, terwijl dat absoluut niet tot jullie takenpakket hoort. Ik erger me er behoorlijk aan, vooral aangezien iedereen doet alsof het heel normaal is.
Het is de functie van de Eerste Kamer om wetsvoorstellen te toetsen op grondwettelijkheid en praktische en juridische uitvoerbaarheid. Op basis van argumenten van die strekking geven jullie groen of rood licht aan een wetsvoorstel. Alles of niets. Om deze taak goed uit te kunnen voeren, is enige onafhankelijkheid van geest erg wenselijk. Of jullie het politiek eens of oneens zijn met het voorgelegde wetsvoorstel, zou namelijk geen factor moeten zijn in de overweging.
Vanuit dat oogpunt is het dus eigenlijk al heel vreemd dat jullie allemaal bij een partij zijn aangesloten. Partijpolitiek hoort niet thuis in de Eerste, maar in de Tweede kamer. Dáár moet het kabinetsbeleid inhoudelijk worden bediscussieerd door de verschillende partijen. Door jullie partijlidmaatschap ligt het gevaar op de loer dat jullie een verlengstuk worden van de partijenstrijd die in de Tweede Kamer woedt.
Dat is precies wat er nu gebeurt. De CDA-fracties van de Eerste en Tweede kamer trekken open en bloot samen op. Er wordt gedreigd de wet in de Eerste Kamer te torpederen, als die niet wordt aangepast naar hun politieke wensen. Een niet-rechtstreeks gekozen minderheid dwarsboomt op deze manier het beleid van een rechtstreeks gekozen meerderheidskabinet. Een idiote situatie; ondemocratischer kan het niet.
Zolang de rest van de Eerste Kamer de CDA’ers niet tot de orde roept, zijn zij uiteraard geen haar beter. Nietsdoen is goedkeuren. Hetzelfde geldt voor de media. In geen van de praatprogramma’s en artikelen van de laatste dagen heb ik een opmerking van deze strekking vernomen. Inmenging van de Eerste Kamer met beleidszaken is dus blijkbaar de norm geworden.
Nu deze weg is ingeslagen, is het vrijwel onmogelijk om terug te gaan naar de oude situatie. Het lijkt me een goede reden om de Eerste Kamer dan maar op te heffen. Jullie misbruiken het systeem om oneigenlijke macht uit te oefenen op wetgeving. Dat is niet de bedoeling. Ook niet als het gaat om slechte wetgeving.
Groeten,
Boudewijn.
Reacties (28)
Op zich heb je gelijk:
De 1e kamer zou een college van wijze mensen moeten zijn.
De praktijk leert, dat er menig beleidsvoornemen in de 1e kamer om zeep geholpen is en diverse kabinetten door hun toedoen uiteen zijn gespat.
In dit geval neig ik te sympathiseren met het idee:
“Het doel heiligt de middelen” ;-)
Afschaffen die handel en vervangen door een constitutioneel hof.
Ach beleid maken behoort ook niet tot het officieele taken pakket van de 2de kamer maar toch doen die dat ook wel (zie generaal pardon).
En het is ook gek dat 2de kamerleden bij een partij behoren aangezien een 2de kamer lid zonder tuggespraak en last gekozen worden (je kan officieel niet eens op een partij stemmen maar enkel op poppetjes)
@2: maar alleen als daar rechtstreeks gekozen leden in zitten, anders schiet het nog niet op.
Soms wordt de onzin wel wat erg. Boudewijn schrijft wel vaker iets, waarvan ik denk dat het niet klopt, maar dit is te gek.
natuurlijk mag je tegen de Eerste Kamer zijn, maar het is wel goed de regletuten en statementen te kennen.
We hebben een systeem van twee kamers, waarvan de eerste de chambre de revision is, een kamer die los van het gewoel nog eens toetst of een wet klopt of uitvoerbaar is.
Dat is wat het CDA nu doet. Ooit gehoord van de financiële bepalingen in de woningwet? Daarin wordt bepaald dat overschotten aan het wonen moeten worden besteed. Je kunt wel zeggen dat de inhoud niet aan de orde is, maar dat is wel zo: de verhuurdersheffing is een pseudo-belasting, die in strijd is met de woningwet.
De regering is niet gekozen. Twee partijen hebben het wijs gevonden met elkaar te regeren, zonder een meerderheid in de Eerste Kamer. Dat zou bij een actieve rol van Beatrix vermoedelijk niet gebeurd zijn, want Zij vraagt om een coalitie die zich verzekerd weet van een vruchtbare samenwerking met de (gehele) Staten Generaal. Die zekerheid was er de dag na de verkiezingen al niet.
En dan de partijen. Het begrip politieke partij komt in het staatsrecht niet voor. Dus hoe je kunt zeggen dat partijen in de Tweede Kamer horen en niet in de Eerste, geen idee.
De Eerste Kamer is verzonnen om slechte wetgeving tegen te gaan. Dat is een rol, die zij nu met verve vervult.
@3: je bent niet helemaal goed geïnformeerd. Beleid maken is juist bij uitstek de taak van het parlement. Het parlement is de wetgevende macht, de regering de uitvoerende macht en de rechtspraak de controlerende macht.
@5: helemaal mee eens. Maar mensen zijn nu eenmaal al snel tegen de eerste kamer, als zij zelf vinden, dat de eerste kamer iets doet of dreigt te doen wat hen niet zint. Meestal is dat dus doodgewoon politiek opportunisme en niet op enige visie gebaseerd.
Dat in dit geval een minderheid in de 2e kamer voorstellen in de 1e kamer kan blokkeren, komt doordat de regering niet op een meerderheid in de 1e kamer kan rekenen. Zo zit ons politieke systeem nu eenmaal in elkaar. Wil je dat veranderen, dan zul je dat via het parlement moeten regelen, en waarschijnlijk zelfs met twee derde meerderheid (grondwet). Wanneer je je daarbij baseert op een enkel voorbeeldje, waar je het niet mee eens bent (zoals in het artikel), komt dat niet erg sterk over.
@5 Maar wil je beweren dat partijpolitiek hier helemaal geen rol speelt? Waarom gaan Blok en Dijsselbloem dan op bezoek bij Buma, fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer ? Zouden ze Buma dan niet links moeten liggen en met Brinkman gaan praten?
De uitspraak dat partijen thuis horen in de Tweede, en niet in de Eerste Kamer is een mening die ik ook niet deel. M.i. zouden er helemaal (of in ieder geval niet zo veel) politieke partijen moeten zijn.
De 1e kamer is druk bezig om zichzelf overbodig te maken. Opheffen zou dus idd het beste zijn. Immers, de 1e kamer is momenteel bezig te fungeren als 2e kamer.
Politiek Nederland verrommelt in hoog tempo en dat is jammer.
@8: neen, maar dat zeg ik ook niet. Maar dat het CDA op inhoudelijke gronden dwars ligt, mag helder zijn. En het is de fractievoorzitter van de Tweede Kamer die de politieke lijn bepaalt, dus dat is een minder productief argument.
Tenslotte heeft Blok al een aanvaring van vele uren met de eerste kamer achter de rug, dus dat hij bij Buma ging buurten lijkt me logisch.
Of er te veel partijen zijn is een klassieke. Kijk naar Duitsland en amuseer je met de 5% clausule. Leuk als je een coalitie hebt met liberalen, die daaronder zakken en geheel dreigen te verdwijnen.
Of nog anders: de Dierenpartij en Vijftig Plus voegen iets toe, al zijn ze klein. Ik vind die evenredige vertegenwoordiging zo gek niet. Of kijk eens naar de VS, met “winner takes all”.
@10
Precies, maar behandeling in de Eerste Kamer zou a-politiek moeten zijn, dus daar heeft Buma helemaal niets mee te maken. Dat hij zich er wel mee bemoeit, toont aan dat de behandeling in de Eerste Kamer toch wat minder reflectief/toetsend is dan zou moeten. Het riekt naar ordinair machtsvertoon, als je het mij vraagt.
Dat briljante idee kwam destijds van Job Cohen en de PvdA.
Misbruiken verkiezingen provinciale staten om eigen falen bij kabinetsformatie te wreken door PVV-gedoogkabinet te blokkeren in de eerste kamer.
“Jullie misbruiken het systeem om oneigenlijke macht uit te oefenen op wetgeving. niet de bedoeling. Ook niet als het gaat om slechte wetgeving.”
Daar is de 1e kamer toch voor?
“Een niet-rechtstreeks gekozen minderheid dwarsboomt het beleid van een rechtstreeks gekozen meerderheidskabinet. Een idiote situatie”
Het kabinet is niet gekozen laat staan rechtstreeks. Alleen een 1e kamer meerderheid – gekozen langs partijpolitieke prov. lijnen – kan besluiten blokkeren, niet een afzonderlijke partij.
Vreemde brief met niet ter zake doende opmerkingen, zoals over de media ..
Het handjeklapgebeuren met de 1e kamer wordt voortgezet met D66, CU en SGP (!). Kortom, de ‘achterbank’ regeert weer volop mee. Is dit wat we willen dan?
Dit is nu wat ik noem, de ‘verrommeling van de politiek’.
Maar ach, waar zal ik me druk om maken? Alle geledingen in de maatschappij krijgen zo de indruk dat ze er toe doen…zelfs de SGP.
En misschien wordt D66 nog wel weer ingeruild voor een groene kluif her of der, wie zal het zeggen?
Of krijgt het CDA toch spijt?
@14: ik vind het helemaal niet zo erg, dat een regering rekening moet houden met anderen, en niet zo maar de eigen wil door kan drukken. Alle geledingen in de maatschappij krijgen zo de indruk dat ze er toe doen, en zo hoort dat ook in een democratie, volgens mij.
Er zijn twee doelen van de eerste kamer nog niet duidelijk genoemd:
Ten eerste betekent het feit dat de eerste kamer op een ander moment verkozen wordt dat voor voorstellen een meerderheid moet zijn in de bevolking op meerdere momenten (namelijk zowel bij verkiezing van tweede kamer als provinciale staten). Dit ter bevordering van de continuiteit van het regeringsbeleid.
Ten tweede moet de eerste kamer nog eens rustig over een voorstel kunnen nadenken na alle rumoer die de behandeling in de tweede kamer heeft voortgebracht. Daarom zou het niet zo moeten zijn dat een voorstel; dat nu nog niet eens volledig uitgewerkt is, nog deze maand door tweede en eerste kamer geloodst moet worden. De eerste kamer zou voor hun rustige reflectie buiten het grote rumoer toch wel meer dan twee of drie weken moeten krijgen? Alleen daarom al zouden ze dit voorstel nu niet moeten aannemen. Het is niet alsof de wereld vergaat als dit voorstel een jaar later ingevoerd wordt.
@15
Misschien heb ik ook altijd wel een verkeerde indruk gehad van de 1e kamer. Ik meende net als Boudewijn Pothoven dat de 1e kamer er is om wetsvoorstellen te toetsen op grondwettelijkheid en praktische en juridische uitvoerbaarheid.
Nu blijkt dat de 1e kamer ‘meeregeert’ en is het misschien handiger om 1e en 2e kamer bij elkaar te zetten? Dan wordt het voor ons burgers ook wat doorzichtiger.
@16:
Dat wordt na de volgende verkiezingen dus echt lachen, aannemende dat dit kabinet niet voor die tijd is opgeblazen (wat wel mijn voorkeur zou zijn) ;-)
@5: We zijn het in ieder geval eens over de functie van de EK. Het klopt wel dat ze die functie nu vervullen door de wet te blokkeren, maar mijn inziens doen ze dat om de verkeerde redenen. Namelijk omdat de TK fractie het ermee oneens is. Omgekeerd geldt natuurlijk waarschijnlijk hetzelfde voor de VVD en PvdA in de EK, die de wet juist om partijpolitieke redenen goedkeuren, maar dat is wat lastiger aan te tonen dan het een-tweetje tussen de CDA EK & TK fracties.
Verder ben ik ervan op de hoogte dat partijen staatsrechtelijk niet bestaan. Ze zijn echter wel een dagelijkse realiteit met verregaande invloed op het systeem, dus doet de staatsrechtelijke formaliteit er niet zoveel toe in deze discussie. Binnen de functie van de TK is wel ruimte voor partijen, binnen die van de EK niet.
Partijdiscipline me voor politici overigens iets vreselijks, maar dat is weer een andere discussie, net als wat er was gebeurd als Beatrix er nog invloedop had gehad.
@17: Misschien heb ik ook altijd wel een verkeerde indruk gehad van de 1e kamer. Ik meende net als Boudewijn Pothoven dat de 1e kamer er is om wetsvoorstellen te toetsen op grondwettelijkheid en praktische en juridische uitvoerbaarheid.
Jij haalt (overigens net als Boudewijn Pothoven) de Eerste Kamer en de Raad van State door elkaar.
Oh..is dit de brievenbus voor de eerste kamer?
Zo nu en dan zuur ik over “open brieven”. Ik vind als je iets te zeggen hebt tegen een persoon of institutie dan schrijf je die aan. Als je zo nodig de rest van de gemeenschap wil laten zien dat je die persoon/instituut aanschrijft doe je een c.c. Ik weet vrijwel zeker dat dat niet gebeurt..(alweer..tis mode) heeft U poster uw brief gericht aan de eerste kamer verzonden en hier een c.c. geplempt?..nee dus. Slappe hap.
Weer zo’n slecht stuk van Boudewijn, net als die brief aan Hans Spekman.
Meneer Pothoven dicht allemaal functies toe aan de Eerste Kamer die er niet zijn, of slechts korte tijd zijn geweest of functies die ook voor de Tweede Kamer gelden.
“Het is de functie van de Eerste Kamer om wetsvoorstellen te toetsen op grondwettelijkheid en praktische en juridische uitvoerbaarheid.”
Zoals we weten, kan een rechter een wet niet toetsen aan de grondwet. Als dat dus ergens in de Trias Politica moet gebeuren, is dat dus niet daar. Zeer logisch dus dat dat bij het wetgevende deel van de Trias Politica gebeurt, het parlement. (En ja, de Eerste Kamer hoort ook bij het parlement). Het is dus net zo goed een taak van de Tweede Kamer om te toetsen. De regering (kabinet + staatshoofd, dus niet de staatssecretarissen) zijn de uitvoerende macht, die gaan dus voornamelijk over de uitvoering en de uitvoerbaarheid. Er mag van een wet natuurlijk wel verwacht worden dat deze uitvoerbaar is, en dat duidelijk is wat het doel is, maar die toelichting wordt bij een wet ook altijd geleverd (memorie van toelichting). Dat een deel van onze Staten-Generaal getrapt gekozen is, is misschien raar, ouderwets, maar het maakt het nog niet minder politiek.
Als het ja-ofte-nee stemmen (of het gebrek daaraan) de enige reden voor Boudewijn is om partijpolitiek uit de Eerste Kamer te bannen, dan staat die stelling ook al niet meer, maar nee. De andere reden is natuurlijk ‘dat onafhankelijkheid van geest zeer wenselijk is’. Ohja, want zodra je bij een partij zit, kun je niet meer onafhankelijk denken -_-. Waarom stuurt Boudewijn Pothoven deze brief niet meteen naar de hele Staten-Generaal: de Eerste Kamer vervult haar functie niet (want ze is politiek) en in de Tweede Kamer zitten (kennelijk) alleen maar sufkoppen die niet onafhankelijk (en dus niet zonder last of ruggenspraak) kunnen denken.
De Eerste Kamer is politiek, er wordt gedebatteerd. De tijd dat de Eerste Kamer enkel en alleen een chambre de reflexion was, was van korte tijd. Het is dat vaak niet geweest, en dat is het nu niet meer. De schrijver moet aan dit idee wennen.
Oh, en nog hierover: “Een niet-rechtstreeks gekozen minderheid dwarsboomt op deze manier het beleid van een rechtstreeks gekozen meerderheidskabinet. Een idiote situatie; ondemocratischer kan het niet.” Tja, je kunt natuurlijk een niet gekozen minderheid hebben, die het beleid van een overheid dwarsboomt. Vindt u dat ook ondemocratisch? Een burger of belangengroep -bijvoorbeeld- die het niet eens is met de snelweg in zijn achtertuin/het natuurgebied en dat tegen wil houden, is dat ondemocratisch? Het klinkt hoe dan ook als een aanzet tot de tirannie van de meerderheid.
En ten slotte:
“Jullie misbruiken het systeem om oneigenlijke macht uit te oefenen op wetgeving.” Mocht het niet duidelijk zijn, het is toch wel degelijk de taak van de Eerste Kamer om macht uit te oefenen op wetgeving (zij is een wetgevende instantie), er is dus ook geen sprake van dat dat op oneigenlijke wijze gebeurt (noch dat de macht die uitgeoefend wordt, oneigenlijk is). Of dat gebruiken is, of misbruiken, komt uiteindelijk neer op de mening van de auteur. Maar daar komt deze hele ‘brief’ op neer: “Ik vind de Eerste Kamer politiek, en ik vind dat dat niet zou moeten zijn.” Dat die mening, want dat is het, makkelijk te fileren is, blijkt wel uit het feit dat er geen alternatief is: er is geen niet-politieke Eerste Kamer binnen een democratie. Als een niet gekozen orgaan (zoals een 1e Kamer) een wet tegenhoudt door erover te stemmen, is het niet democratisch, dus dat orgaan moet gekozen zijn. Kiezen doe je (onder andere) op basis van politiek of verwantschap van idealen, dus is het orgaan politiek. De Eerste Kamer binnen een democratie is dus politiek. Dat de Eerste Kamer getrapt gekozen is, is raar, maar deze brief bepleit niet of nauwelijks het afschaffen van die praktijk. Overigens, als het niet getrapt gekozen zou zijn, maar rechtstreeks, zou het ook geen Eerste Kamer zijn, maar in ieder geval in de praktijk, een onderdeel van de Tweede Kamer.
@23: Het klopt dat het de taak van de EK is om wetgeving te toetsen, als je mijn stuk nog eens leest, zul je me dat ook nergens zien ontkennen. Waar het om draait, zijn de argumenten op basis waarvan ze wetgeving toetsen. Die zouden juridisch en grondwettelijk van aard moeten zijn, en niet partijpolitiek. Je concludeert dat de EK een onderdeel zou zijn van de TK als ze niet getrapt gekozen zouden zijn, maar door zich in te laten met partijpolitiek zijn ze dat nu in de praktijk eigenlijk al.
Mensen (EK leden) die bij een partij zitten kunnen misschien nog wel onafhankelijk denken, maar klaarblijkelijk niet meer onafhankelijk stemmen. Dat lijkt me in deze (en inderdaad al vele malen eerder, maar ik schrijf nu eenmaal aan de hand van de huidige situatie) nogal duidelijk aangetoond. Of denk je echt dat er binnen partijen geen verschillen van mening en inzicht bestaan? Dat alle VVD’ers, PvdA’er en CDA’ers exact hetzelfde stemgedrag zouden vertonen zonder hun partijpet op, als met? Dat zou behoorlijk naïef zijn.
Waar komt die beperkte opvatting van de rol van de EK toch vandaan. Hij staat nergens in een wet. Wat er nu gebeurd is ook niet nieuw. De schoolstrijd liet al een kabinet vallen in de EK.
@5:
Je zou bijna gaan denken dat dit koffieshop kabinet er alleen nog maar zit om macht van EU Brussel via achterdeurtjes te behagen door de democratie van de Nederlandse burger te verlagen .
@24: het is heel erg naïef om te veronderstellen, dat mensen, die de EK komen, niet partijgebonden of onafhankelijk zijn, of dat je dat zou kunnen bereiken door een openbare brief te publiceren. Het is jammer voor jou dat de EK blijkbaar een beslissing neemt of heeft genomen, die jou niet aan staat, maar meer dan dat vertelt je artikel ons eigenlijk niet.
@24
En nergens heb ik ook gezegd dat jij zegt dat de EK niet aan de wetgeving toetst. Wat ik wel zeg is dat de TK dat net zo goed moet doen.
De pointe van mijn verhaal is dat jij zegt dat de EK iets zou moeten zijn. Dat mag je vinden, natuurlijk, maar vervolgens bouw je er een heel betoog om heen, terwijl je verder niet eens aantoont of de premisse waar is: kastelen bouwen op lucht dus.
Wat me verder ook stoort is je insteek.
Zo zeg jij wanneer er iets met juridische of grondwettelijke argumenten getoetst wordt, dit onverenigbaar zou zijn met partijpolitiek. Logisch gevolg is dat jij de TK niet serieus neemt als wetgevend orgaan en haar slechts opvat als ‘broeinest van ideeën’, en de EK (het andere deel van het wetgevend orgaan) moet ‘maar even kijken of het juridisch kan’. Vervolgens concludeer ik dat je nu van mening bent dat de EK ook niet meer serieus te nemen is (omdat ze politiek is). En op de premisse: ‘de EK zou niet politiek moeten zijn, maar is dat wel’, ga je niet verder in. Zo komt het mij over dat je het zo impliceert.
De argumenten die je aanhaalt zijn an sich niet mis, maar passen in de discussie of partijpolitiek eigenlijk wel democratisch is en van voldoende staatsrechtelijke kwaliteit. Maar daar gaat het niet heen. Aardappelen zijn een prima ingrediënt, maar jij kiest ervoor om pizza’s met aardappelen te maken, tja, dan gebruik je die aardappelen (argumenten) dus verkeerd.
En volgens mij was het dus nog steeds niet duidelijk dat jij uitgaat van iets, terwijl dat het geval niet hoeft te zijn.