ELDERS - De Duitse deelstaat Beieren heeft de politiewet opnieuw aangescherpt. Volgens critici krijgt de politie de meest vergaande bevoegdheden sinds 1945.
De CSU-meerderheid in het parlement van Beieren had er dinsdag geen moeite mee om na een recente wetswijziging in 2017 de bevoegdheden van de politie nog verder te verruimen. De voor-stemmers waren niet onder de indruk van de demonstratie op Hemelvaartsdag in München tegen de nieuwe wet waaraan volgens de organisatoren 40.000 mensen deelnamen. De oppositie van SPD en Groenen kondigde stappen aan bij het Grondwettelijk Hof. Rechtenstudenten van de Universiteit van München gingen hen al voor.
‘Beieren maakt van de politie een mag-bijna-alles autoriteit’ schrijft commentator Heribert Prantl in de Süddeutsche Zeitung. Tot de nieuwe bevoegdheden horen onder meer preventieve DNA-analyse, zonder enig bewijs van een misdaad en zonder tussenkomst van de rechter aftappen, het gebruik van undercoveragenten, videobewaking, ‘body-cams’, zeer ruime mogelijkheden voor opsporing via het internet en de verlenging van voorlopig arrest tot drie maanden. De grens tussen de geheime dienst die alleen inlichtingen verzamelt en de politie die opspoort en arresteert lijkt met de nieuwe wet te verdwijnen. Prantl:
Es gibt der Polizei Befugnisse, wie sie bisher der Geheimdienst hat. Es gibt ihr Waffen, wie sie das Militär hat. Es gibt ihr Eingriffs-und Zugriffsrechte, wie sie in einem Rechtsstaat nur Staatsanwälte und Richter haben dürfen. Das neue Polizeigesetz macht aus der Polizei eine Darf-fast-alles-Behörde.
Ingrijpen bij ‘dreigend gevaar’
Het belangrijkste kritiekpunt tegen de Polizeiaufgabengesetz (PAG) betreft de vage bewoording van de omstandigheden waaronder de politie in actie mag komen. Waar eerst stond dat er sprake moet zijn van een concreet gevaar is dat nu verruimd tot ‘dreigend’ gevaar. De politie zal gaan ingrijpen lang voordat er sprake is van strafbare daden, zegt Marie Bröckling van Netzpolitik. En dat ingrijpen kan voor iemand die als ‘dreigend’ wordt gezien een straatverbod inhouden, maar ook het opleggen van elektronische enkelbanden en het ontoegankelijk maken van banktegoeden. Rechtenstudent Franziska Pongratz, die begin mei met haar collega’s al een klacht indiende bij het Grondwettelijk Hof, zegt dat je als burger moet weten waar je aan toe bent. De onduidelijkheid in de nieuwe wet vanwege die term ‘dreigend’ is volgens haar in strijd met de grondwet van de Bondsrepubliek.
Terwijl een hoge politiefunctionaris SPD-parlementslid Florian Ritter vanwege zijn oppositie tegen de nieuwe wet via Facebook bedreigde, komen er ook andere geluiden uit politiekringen. De voorzitter van de politievakbond Oliver Malchow wijst op het afbrokkelende vertrouwen van de bevolking. Dat vertrouwen heeft de politie volgens hem hard nodig. Malchov bekritiseert ook de verlaging van de grens tot ingrijpen.
De Beierse minister van Binnenlandse Zaken Joachim Herrmann (CSU) verdedigde de wet in het parlement. De wet is niet gericht op meer toezicht, maar op bescherming, zei hij. Verder wees hij ook op de noodzaak van aanpassing van de wet aan de nieuwe privacy-regels van de EU. Minister-president Markus Söder (CSU) voegde daar aan toe dat de wet levens zal gaan redden. Hij wil politiefunctionarissen op scholen uitleg laten geven van de wet. Dat stuit op grote bezwaren bij de vakbond van leraren.
Überwachungswahn
Volgens Katharina Schulze, fractievoorzitter van de Groenen in het Beierse parlement komt de nieuwe wet voort uit Überwachungswahn van de CSU. De partij verwacht hiermee voordelen te behalen bij de verkiezingen in het najaar. De angst om de meerderheid te verliezen door de opkomst van de AfD is groot.
Schulze: “We hebben de laagste criminaliteitscijfers sinds jaren. En toch wilt u een omvangrijke beperking van vrijheidsrechten.” Volgens de laatste gegevens is het aantal misdrijven in heel Duitsland in 2017 met 10% gedaald. Toch zijn er ook in andere deelstaten initiatieven om de bevoegdheden van de politie verder te verruimen. Eerder dit jaar kwam Hessen met een nieuwe wet die de regering van CDU en Groenen een Big Brother award opleverde. De fractie van de Groenen zette het plan door ondanks grote kritiek uit de achterban. De Beierse minister Herrmann verwacht dat zijn wet navolging krijgt in andere deelstaten. In de nieuwe landelijke CDU/CSU-SPD-regering zal de minister van Binnenlandse Zaken en Heimat, zijn partijgenoot Horst Seehofer, daar niet veel bezwaar tegen maken.
Reacties (6)
Beieren. Waar door Alexander Dobrindt de PKW-Maut is bedacht. Waar Berchtesgaden, Neurenberg en München liggen.
Eigenlijk kan ik me wel voorstellen dat ze daar bang voor een nieuwe Georg Elser zijn.
Een goed stuk, maar wel wat jammer van de links naar de SZ, want die weert zijn content van mensen met adblocker.
@2: Dank. Ik krijg zo’n melding wel bij Der Spiegel maar niet bij de SZ.
Stelt de EU geen grenzen aan dit soort politiestaten in wording? Of zijn Polen en Hongarije een heel ander geval?
@4: Ik vond dat zinnetje “Verder wees hij ook op de noodzaak van aanpassing van de wet aan de nieuwe privacy-regels van de EU.” wel weer zo’n mooi voorbeeldje van EU-blaming. De nieuwe EU privacy-regels zijn erop gericht dat men niet zomaar allerhande informatie van je mag verzamelen en gebruiken naar goeddunken, maar de Beierse wetswijziging gaat toch heel duidelijk precies de andere kant op.
@4: Ook Spanje moet door de EU tot de order geroepen worden. Daar is verboden een politie-agent aan het werk te filmen.
(Overigens zou ik het wel goed vinden als agenten een body-cam hebben. Mits natuurlijk de beelden niet verdwijnen als het de politie goed uitkomt. Dus een verdachte moet het recht hebben beelden op te vragen. En de politie moet vooraf vastleggen wie wanneer een camera draagt.)