markva

Een Grondwet is bedoeld om basisrechten en -eisen aan te geven waaraan de overige wetten moeten voldoen. Stel bijvoorbeeld dat een nieuwe wet discrimineert, dan kan een burger deze wet door de rechter ongeldig laten verklaren. Zo heeft het in Nederland (als enige land in Europa) nooit gewerkt: nieuwe wetten mogen door rechters niet getoetst worden aan de Grondwet.

Dit levert vreemde situaties op omdat onze wetten wegens Europese verdragen indirect wél getoetst kunnen worden. Zo bleek de door de IND gehanteerde regel dat asielzoekers zelf moeten bewijzen dat ze bij uitzetting gevaar lopen in strijd is met de Europese Rechten van de Mens.

Aan deze situatie komt nu mogelijk een eind. Femke Halsema heeft een voorstel tot Grondwetswijziging ingediend die met de krapst mogelijke meerderheid door de Eerste Kamer is geloodst. Een van de consequenties – merkte Halsema gister fijntjes op in een vraaggesprek – is dat het onmogelijk wordt om wetten in te voeren die uitgebreid censureren, zoals het verbieden van de Koran.

De weg voor het voorstel is nog lang, daar het voorstel in een tweede stemronde in zowel Eerste als Tweede Kamer een tweederde meerderheid moet halen. Dat is allerminst zeker, want de partijlijnen wijzigden zich de afgelopen jaren vaak. Zo adviseerde het Kabinet ditmaal de Eerste Kamer om tegen te stemmen, terwijl vier jaar geleden het advies omgekeerd was.