Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Waan van de dag

Christendemocraten tegen grotere transparantie in Europese politiek

15 september 2017 , 14:52 , door Jos van Dijk

Het Europese parlement stemde over voorstellen voor grotere transparantie, betere verantwoording en integriteit in de Europese instellingen.

De voorstellen van Sven Giegold (Groenen) voor meer openheid in Brussel kregen een ruime meerderheid van de Europarlementariërs. De overgrote meerderheid van de EPP (waarbij alle christendemocratische en verwante parijen zijn aangesloten) stemde tegen. De Nederlandse afgevaardigden van het CDA onthielden zich van stemming. Twee VVD-leden waren niet aanwezig bij de stemming.

Foto: Defence Images (cc)

Militair vertoon

15 september 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - In Oost-Europa heerst een Koude Oorlog sfeer. Volgens de Finse minister van Defensie wordt er vooral een propagandaoorlog gevoerd.

Rusland en Wit-Rusland houden deze maand gezamenlijk militaire oefeningen onder de naam Zapad-2017. De operatie is onderdeel van een vier jaar durende cyclus van oefeningen in verschillende delen van Rusland. Zapad (Westen) speelt zich af langs de westelijke grens en dat leidt in aangrenzende landen en de westerse wereld tot verhoogde spanning.

In de OVSE is afgesproken dat bij militaire oefeningen met meer dan 13.000 soldaten buitenlandse waarnemers moeten worden toegelaten. Zapad haalt dat aantal niet volgens de Russen, maar dat wordt door NATO-analisten betwijfeld. Zij vermoeden dat het aantal deelnemers kan oplopen tot 100.000. Westerse media tonen zorgwekkende beelden. Trouw (€) had gisteren een graphic met een alarmerende vergelijking tussen aantallen soldaten aan de west- en de oostkant van de nieuwe Koude Oorlogsgrens: 405.560 tegen 879.00.

Russische invasie

President Poroshenko van Oekraïne ziet een groot gevaar in de Russische militaire oefeningen. Hij acht het mogelijk dat Zapad een voorbode is voor een invasie in zijn land en een aanvalsoorlog die het hele continent treft. Russische agressie is eerder ingeluid door militaire oefeningen. Keir Giles, een Britse Rusland-expert erkent dit, maar verwacht geen herhaling van de acties van de Russen in 2008 (tegen Georgië) en 2014 (Oekraïene). De politieke situatie is niet vergelijkbaar, nog afgezien van het feit dat de Russen in de tussentijd vele oefeningen hebben gehouden zonder dat daar enige dreiging van uit ging.

Foto: Judy van der Velden (cc)

De lange arm van de farmaceutische industrie

13 september 2017 , 15:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Zaterdag 9 september had het radioprogramma Argos een reportage over het vertrek van Dick Bijl als hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin: luis in de pels van de farmacie. Bijl heeft zijn baan opgegeven na een aantal onaangename ervaringen met de invloed van de farmaceutische industrie die zijn wetenschappelijke bijdragen over de werking van geneesmiddelen niet kon waarderen.
De druppel was een proces dat hem voor de tuchtrechter bracht vanwege zijn melding van schadelijke bijwerkingen bij volwassenen van methylfenidaat in middelen tegen ADHD zoals Concerta. De Europese Registratie Autoriteit EMA heeft Concerta om die reden geen licentie verleend, maar daar is geen bekendheid gegeven. Dat deed Bijl wel in het Geneesmiddelenbulletin. Het College voor de Beoordeling van het gebruik van Geneesmiddelen sloot zich bij het negatieve oordeel over dit middel aan. Psychiaters blijven de middelen echter gewoon voorschrijven en als je er naar zoekt op internet lijkt het een normaal geaccepteerd middel.Terwijl de Europese Registratie Autoriteit vanwege het bedrijfsgeheim de beoordeling van publicaties van de kant van de fabrikant niet mag openbaren, mogen onderzoekers die in opdracht van de fabrikant werken hun positieve bevindingen zonder bezwaar publiceren.

Een Amsterdamse psychiater schakelde de tuchtrechter in tegen de openbaarmaking van het oordeel van de Europese Registratie Autoriteit in het Geneesmiddelenbulletin. Volgens Bijl een vreemde stap omdat de tuchtrechter, die gaat over de beroepsuitoefening van artsen, geen enkele autoriteit heeft voor de beoordeling van wetenschappelijke publicaties. Hij werd tweemaal vrijgesproken, maar trok na alle commotie de conclusie dat het genoeg was geweest en zegde onlangs zijn baan op. Want zijn positie was in de afgelopen jaren ook al meerdere keren onder druk komen te staan.

Waan van de dag

Noorse conservatieven kunnen aan de macht blijven [update]

11 september 2017 , 23:38 , door Jos van Dijk

Noorwegen krijgt waarschijnlijk opnieuw een rechtse regering.

[update]

De conservatieven, de anti-immigratiepartij Fremskrittspartiet (Vooruitgangspartij), de Liberalen en de Christendemocraten hebben, nu vrijwel alle stemmen geteld zijn, 89 van de 169 zetels veroverd. De socialisten en hun mogelijke rood-groene coalitiepartners wonnen wel meer stemmen, maar blijven in zeteltal achter bij de coalitie van aftredend premier Solberg.

Ziehier het overzicht van de resultaten voor zover bekend op dinsdagmiddag. Ondanks het feit dat de Groene Partij, evenals Rood, de kiesdrempel niet haalden krijgen ze beiden wel een zetel vanwege een vereveningsregeling.

Foto: European People's Party (cc)

Orbán als splijtzwam in Europa

8 september 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Hongarije verliest bij het Europese Hof. Het conflict van ‘dissident’ Orbán met de EU verscherpt.

Hongarije en Slowakije hebben hun zaak bij het Europese Hof van Justitie over de vluchtelingenquota verloren. Terwijl de Slowaakse premier Fico de beslissing van het Hof respecteert noemde de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto het een ‘verschrikkelijke, onverantwoordelijke door de politiek gestuurde uitspraak’. Volgens hem is er sprake van ‘een verkrachting van de Europese wet en Europese waarden’. Waar hebben we een dergelijke reactie op een rechterlijke uitspraak eerder gehoord?

Hongarije zou volgens EU-afspraken 1294 vluchtelingen, die nu nog in Griekenland en Italië verblijven, moeten opnemen, Slowakije 802. Slowakije heeft inmiddels enkele asielzoekers opgenomen, Hongarije weigert net als Polen en Tsjechië aan de afspraken te voldoen. Wel heeft de Hongaarse premier Viktor Orbán de EU aangeslagen voor de kosten van een hek langs de grens met Servië en Kroatië dat eventueel nieuwe stromen vluchtelingen moet weren. Een ‘gebaar van solidariteit’, noemde Orbán zijn claim. Volgens voorzitter Juncker van de Europese Commissie is solidariteit niet à la carte te verkrijgen. Maar Orbán meent dat de rekening voor de bescherming van Europa tegen ’terroristen’ niet eenzijdig bij de Hongaarse belastingbetaler gelegd kan worden. De Pester Lloyd, een Duitstalige kritische internetkrant, stelde namens die belastingbetalers de rekening op voor wat Orbán hen nog schuldig is vanwege een reeks van dubieuze maatregelen.

Waan van de dag

Rajoy op ramkoers tegen Catalaans referendum

7 september 2017 , 16:07 , door Jos van Dijk

Spanje verzoekt hof Catalaans referendum te verhinderen

Het Spaanse Openbaar Ministerie stelt strafvervolging in tegen de leden van het Catalaanse parlement, die gisteren gestemd hebben voor het houden van een referendum.

Procureur-generaal José Manuel Maza deelde mee dat ook de leden van de Catalaanse deelstaatregering die het besluit over het referendum ondertekend hebben, zullen worden vervolgd.

Foto: Enric Borràs (cc)

1947: op weg naar een Joodse staat

5 september 2017 , 11:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Welke feiten en onderwerpen selecteer je voor een boek dat een beeld moet geven van één jaar?

De Zweedse schrijfster en televisiejournaliste Elisabeth Åsbrink schreef een boek over het jaar 1947. Het is een jaar waarin de Koude Oorlog naar een hoogtepunt gaat. Het is ook een jaar dat in het teken staat van de wederopbouw van Europa na de Tweede Wereldoorlog. Het begin van wat we later de welvaartstaat of de verzorgingsstaat gaan noemen. Åsbrink schenkt in haar boek wel enige aandacht aan deze naoorlogse ontwikkelingen. Maar haar rode draad in het verhaal over het jaar 1947 is de aanloop naar de stichting van de staat Israël, het jaar daarop, en de hieraan voorafgaande geschiedenis van de Jodenvervolging.

Åsbrink heeft twee goede redenen om de geboorte van de Joodse staat zo centraal te stellen. De eerste is persoonlijk. Zij is het kind van een overlevende van de Holocaust. In een intermezzo halverwege het boek, dat het jaar van maand tot maand doorloopt, vertelt ze over de geschiedenis van haar Hongaarse familie. Haar vader is in 1947, nauwelijks tien jaar oud, een van de Joodse vluchtelingen die de Holocaust hebben overleefd en in opvangkampen wachten op transport naar het beloofde land. Voor het verhaal van die overlevenden was in 1947 nog weinig belangstelling. En ik denk dat het nu ook nog nieuw is voor veel mensen. Het is goed dit opnieuw onder de aandacht te brengen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ook ambtenaren kunnen gevoelig zijn voor complottheorieën

4 september 2017 , 11:00 , door Jos van Dijk

In 2014 schorste toenmalig minister van Justitie Opstelten Yasmina Haifi, een van zijn ambtenaren, die op dat moment gedetacheerd was bij de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding. Aanleiding was deze tweet die Haifi schreef in reactie op allerlei nepnieuws dat in die dagen op internet de ronde deed: ‘ISIS heeft niets met Islam te maken… is vooropgezet plan van zionisten die bewust Islam willen zwart maken’. Nadat De Telegraaf dit bericht had opgepikt kwamen er meteen Kamervragen van de PVV . En vice-premier Lodewijk Asscher reageerde geschokt over deze ‘afgrijselijke tweet (die) getuigde van een bijna onmetelijke domheid’. Hij noemde haar uitspraak bovendien ‘een klassieke vorm van antisemitisme.’ Opstelten bezwoer dat Haifi nooit meer zou terugkeren in deze functie. Haifi verwijderde de tweet onmiddellijk, realiseerde de politieke gevoeligheid van de uitspraak gezien haar functie en nam afstand van ISIS die volgens haar in strijd met de islam handelde.

De Haagse rechtbank heeft nu bepaald dat het voorwaardelijk ontslag een te zware maatregel is geweest. Haifi heeft recht op een schadevergoeding. Haar uitlatingen vallen volgens de rechtbank onder de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren.

De rechtbank volgt in dit vonnis de Adviescommissie Grondrechten en Functie-uitoefening Ambtenaren (AGFA) onder leiding van Job Cohen die in 2015 vond dat een schriftelijke berisping meer op zijn plaats was geweest. Minister Asscher had er kennelijk nog steeds moeite mee: ‘Het verspreiden van complottheorieën door mensen die beter moeten weten draagt bij aan een onverdraagzame samenleving.’

Foto: Marco Milon (cc)

Een fris nieuw plan voor de democratisering van Europa

1 september 2017 , 11:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Thomas Piketty schreef met drie Franse collega’s een heel nieuw verdrag dat het bestuur van de eurozone democratischer moet maken.

Waarom wordt de Europese Unie niet op dezelfde wijze geregeerd als de lidstaten, met een regering die door het parlement wordt gevormd en gecontroleerd? Het is een terugkerende vraag in het tamelijk uitzichtloze debat over de democratisering van Europa. Die democratisering is meer dan ooit urgent vandaag, gegeven de afnemende steun voor Europese samenwerking, het toenemende nationalisme en de dreiging van het uiteenvallen van de Unie. Aan probleemanalyses geen gebrek, werkbare oplossingen zijn tot nu toe helaas uitgebleven.

De Franse econoom Thomas Piketty, bekend van zijn uitgebreide onderzoek naar economische ongelijkheid in Kapitaal in de 21e eeuw, heeft dit voorjaar met vier collega’s een interessant nieuw voorstel gedaan onder de titel Naar een democratischer Europa; voorstel voor een nieuw verdrag.* Het pamflet is nu in een Nederlandse vertaling gepubliceerd.

Voor alle duidelijkheid: het voorstel van Piketty c.s. gaat niet over de Europese Unie als geheel. Het betreft uitsluitend de inrichting van de eurozone. In 19 van de 27 lidstaten van de EU (ik laat het VK even buiten beschouwing) is inmiddels de euro ingevoerd. Denemarken, Zweden, Polen, Tsjechië, Hongarije, Kroatië, Roemenië en Bulgarije horen daar niet bij. Alle overige landen hebben zich in onderlinge verdragen gebonden aan een monetaire politiek met vergaande implicaties. Het bezuinigingsbeleid van de afgelopen jaren in Nederland en andere landen binnen de eurozone is rechtstreeks afgeleid van afspraken binnen de landen van de eurozone.

Foto: Pitch87 (cc)

Noorwegen blijft verdeeld

1 september 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Noorwegen gaat op 11 september naar de stembus. Grote verschuivingen worden niet verwacht.

Sinds 2013 zit er in Oslo een minderheidsregering van conservatieven en populisten onder leiding van premier Erna Solberg met gedoogsteun van de christendemocraten en liberalen. De socialisten, de grootste partij in het parlement, staan in de polls op licht verlies. Solberg doet het beter als beoogd premier dan haar socialistische rivaal Jonas Gahr Støre. De voorspellingen wijzen niet op grote veranderingen. Het zal er vooral om gaan welke partij de grootste wordt. Sommige peilingen voorspellen dat de conservatieven de socialisten voor het eerst sinds 1927 in grootte voorbij zullen streven.

Peilingen door TV2 van deze week geven de socialisten 26,7% (was in 2013 30,8%), Solberg’s Høyre (conservatieven) staat hier op 24,7% (26,8%), de Fremskrittspartiet (Vooruitgangspartij, populisten) zou op 15,4% uitkomen (16,3%). Van de grote partijen staat alleen de Centrumpartij op winst (11.1% tegen 5,5% in 2013). Lichte winst wordt voorspeld voor de Christendemocraten, Socialistisch Links en de Groenen. De Miljøpartiet De Grønne blijft met 3,5% in de polls nog net onder de kiesdrempel van 4%, net als Venstre (Liberalen).

De verkiezingscampagne heeft een zeldzaam conflict opgeleverd met buurland Zweden vanwege uitlatingen van de Noorse minister van immigratie Sylvi Listhaug (Vooruitgangspartij) die deze week in Zweden op bezoek was. Listhaug zei dat Noorwegen het voorbeeld van Zweden op het gebied van integratie van nieuwkomers niet moet volgen. Na een bezoek aan Rinkeby, een voorstad van Stockholm met veel geweldsincidenten, zei ze dat er in Zweden wel zestig ‘no go’-gebieden zijn en dat Noorwegen hiervan moet leren. Helene Fritzon, de Zweedse minister voor immigratie, noemde haar uitspraak complete nonsense en zegde onmiddellijk een afspraak met haar af omdat ze niet wilde figureren in de verkiezingscampagne van Listhaug. In een televisiedebat gebruikte de leider van de socialisten Støre het voorval dezelfde dag nog om premier Solberg uit te dagen over haar leiderschap. Zijn voornaamste verwijt aan de premier is dat zij in de coalitie met de Vooruitgangspartij het land verdeeld heeft en mensen tegen elkaar opzet. Maar zijn tegenvallende populariteit lijkt er op te wijzen dat ook deze socialist niet in staat is het tij te keren.

Waan van de dag

Nederland blijft wapens leveren aan controversiële landen

28 augustus 2017 , 11:39 , door Jos van Dijk

Dat staat in het rapport “Nederlandse wapenexport, een kritische analyse” van Stop Wapenhandel.

Hoewel Nederland in 2016 een terughoudend wapenexportbeleid heeft gevoerd ten aanzien van Turkije en landen die zijn betrokken bij de oorlog in Jemen is dit beleid verre van consequent. Aan sommige landen die bij de oorlog zijn betrokken (Egypte, Jordanië) gaan leveringen gewoon door en aan Turkije werd veel niet, maar ook veel wel geleverd.

Waan van de dag

Bedrijfsleven tegen nieuwe belastingmaatregelen

28 augustus 2017 , 10:33 , door Jos van Dijk

De geplande aanpak van de belastingontwijking schaadt het bedrijfsleven, volgens de werkgevers van VNO/NCW en de Nederlandse Orde van Belasrtingadviseurs NOB.

Kritiek op de bestaande praktijken voor belastingontwijking van met name grote multinationals heeft geleid tot Europese regelgeving die het uitkleden van winsten via renteaftrek vanaf 2019 enigszins moet beperken.

Het bedrijfsleven piept op voorhand nu Nederland deze regels ook moet gaan implementeren.

‘Een algemene renteaftrekbeperking creëert overkill bij ondernemingen waar geen sprake is van misbruik en waar ontwijkingsmotieven geen enkele rol spelen’, stelt VNO-NCW.