Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Waan van de dag

Noorse conservatieven kunnen aan de macht blijven [update]

11 september 2017 , 23:38 , door Jos van Dijk

Noorwegen krijgt waarschijnlijk opnieuw een rechtse regering.

[update]

De conservatieven, de anti-immigratiepartij Fremskrittspartiet (Vooruitgangspartij), de Liberalen en de Christendemocraten hebben, nu vrijwel alle stemmen geteld zijn, 89 van de 169 zetels veroverd. De socialisten en hun mogelijke rood-groene coalitiepartners wonnen wel meer stemmen, maar blijven in zeteltal achter bij de coalitie van aftredend premier Solberg.

Ziehier het overzicht van de resultaten voor zover bekend op dinsdagmiddag. Ondanks het feit dat de Groene Partij, evenals Rood, de kiesdrempel niet haalden krijgen ze beiden wel een zetel vanwege een vereveningsregeling.

Foto: European People's Party (cc)

Orbán als splijtzwam in Europa

8 september 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Hongarije verliest bij het Europese Hof. Het conflict van ‘dissident’ Orbán met de EU verscherpt.

Hongarije en Slowakije hebben hun zaak bij het Europese Hof van Justitie over de vluchtelingenquota verloren. Terwijl de Slowaakse premier Fico de beslissing van het Hof respecteert noemde de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto het een ‘verschrikkelijke, onverantwoordelijke door de politiek gestuurde uitspraak’. Volgens hem is er sprake van ‘een verkrachting van de Europese wet en Europese waarden’. Waar hebben we een dergelijke reactie op een rechterlijke uitspraak eerder gehoord?

Hongarije zou volgens EU-afspraken 1294 vluchtelingen, die nu nog in Griekenland en Italië verblijven, moeten opnemen, Slowakije 802. Slowakije heeft inmiddels enkele asielzoekers opgenomen, Hongarije weigert net als Polen en Tsjechië aan de afspraken te voldoen. Wel heeft de Hongaarse premier Viktor Orbán de EU aangeslagen voor de kosten van een hek langs de grens met Servië en Kroatië dat eventueel nieuwe stromen vluchtelingen moet weren. Een ‘gebaar van solidariteit’, noemde Orbán zijn claim. Volgens voorzitter Juncker van de Europese Commissie is solidariteit niet à la carte te verkrijgen. Maar Orbán meent dat de rekening voor de bescherming van Europa tegen ’terroristen’ niet eenzijdig bij de Hongaarse belastingbetaler gelegd kan worden. De Pester Lloyd, een Duitstalige kritische internetkrant, stelde namens die belastingbetalers de rekening op voor wat Orbán hen nog schuldig is vanwege een reeks van dubieuze maatregelen.

Waan van de dag

Rajoy op ramkoers tegen Catalaans referendum

7 september 2017 , 16:07 , door Jos van Dijk

Spanje verzoekt hof Catalaans referendum te verhinderen

Het Spaanse Openbaar Ministerie stelt strafvervolging in tegen de leden van het Catalaanse parlement, die gisteren gestemd hebben voor het houden van een referendum.

Procureur-generaal José Manuel Maza deelde mee dat ook de leden van de Catalaanse deelstaatregering die het besluit over het referendum ondertekend hebben, zullen worden vervolgd.

Foto: Enric Borràs (cc)

1947: op weg naar een Joodse staat

5 september 2017 , 11:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Welke feiten en onderwerpen selecteer je voor een boek dat een beeld moet geven van één jaar?

De Zweedse schrijfster en televisiejournaliste Elisabeth Åsbrink schreef een boek over het jaar 1947. Het is een jaar waarin de Koude Oorlog naar een hoogtepunt gaat. Het is ook een jaar dat in het teken staat van de wederopbouw van Europa na de Tweede Wereldoorlog. Het begin van wat we later de welvaartstaat of de verzorgingsstaat gaan noemen. Åsbrink schenkt in haar boek wel enige aandacht aan deze naoorlogse ontwikkelingen. Maar haar rode draad in het verhaal over het jaar 1947 is de aanloop naar de stichting van de staat Israël, het jaar daarop, en de hieraan voorafgaande geschiedenis van de Jodenvervolging.

Åsbrink heeft twee goede redenen om de geboorte van de Joodse staat zo centraal te stellen. De eerste is persoonlijk. Zij is het kind van een overlevende van de Holocaust. In een intermezzo halverwege het boek, dat het jaar van maand tot maand doorloopt, vertelt ze over de geschiedenis van haar Hongaarse familie. Haar vader is in 1947, nauwelijks tien jaar oud, een van de Joodse vluchtelingen die de Holocaust hebben overleefd en in opvangkampen wachten op transport naar het beloofde land. Voor het verhaal van die overlevenden was in 1947 nog weinig belangstelling. En ik denk dat het nu ook nog nieuw is voor veel mensen. Het is goed dit opnieuw onder de aandacht te brengen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ook ambtenaren kunnen gevoelig zijn voor complottheorieën

4 september 2017 , 11:00 , door Jos van Dijk

In 2014 schorste toenmalig minister van Justitie Opstelten Yasmina Haifi, een van zijn ambtenaren, die op dat moment gedetacheerd was bij de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding. Aanleiding was deze tweet die Haifi schreef in reactie op allerlei nepnieuws dat in die dagen op internet de ronde deed: ‘ISIS heeft niets met Islam te maken… is vooropgezet plan van zionisten die bewust Islam willen zwart maken’. Nadat De Telegraaf dit bericht had opgepikt kwamen er meteen Kamervragen van de PVV . En vice-premier Lodewijk Asscher reageerde geschokt over deze ‘afgrijselijke tweet (die) getuigde van een bijna onmetelijke domheid’. Hij noemde haar uitspraak bovendien ‘een klassieke vorm van antisemitisme.’ Opstelten bezwoer dat Haifi nooit meer zou terugkeren in deze functie. Haifi verwijderde de tweet onmiddellijk, realiseerde de politieke gevoeligheid van de uitspraak gezien haar functie en nam afstand van ISIS die volgens haar in strijd met de islam handelde.

De Haagse rechtbank heeft nu bepaald dat het voorwaardelijk ontslag een te zware maatregel is geweest. Haifi heeft recht op een schadevergoeding. Haar uitlatingen vallen volgens de rechtbank onder de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren.

De rechtbank volgt in dit vonnis de Adviescommissie Grondrechten en Functie-uitoefening Ambtenaren (AGFA) onder leiding van Job Cohen die in 2015 vond dat een schriftelijke berisping meer op zijn plaats was geweest. Minister Asscher had er kennelijk nog steeds moeite mee: ‘Het verspreiden van complottheorieën door mensen die beter moeten weten draagt bij aan een onverdraagzame samenleving.’

Foto: Marco Milon (cc)

Een fris nieuw plan voor de democratisering van Europa

1 september 2017 , 11:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Thomas Piketty schreef met drie Franse collega’s een heel nieuw verdrag dat het bestuur van de eurozone democratischer moet maken.

Waarom wordt de Europese Unie niet op dezelfde wijze geregeerd als de lidstaten, met een regering die door het parlement wordt gevormd en gecontroleerd? Het is een terugkerende vraag in het tamelijk uitzichtloze debat over de democratisering van Europa. Die democratisering is meer dan ooit urgent vandaag, gegeven de afnemende steun voor Europese samenwerking, het toenemende nationalisme en de dreiging van het uiteenvallen van de Unie. Aan probleemanalyses geen gebrek, werkbare oplossingen zijn tot nu toe helaas uitgebleven.

De Franse econoom Thomas Piketty, bekend van zijn uitgebreide onderzoek naar economische ongelijkheid in Kapitaal in de 21e eeuw, heeft dit voorjaar met vier collega’s een interessant nieuw voorstel gedaan onder de titel Naar een democratischer Europa; voorstel voor een nieuw verdrag.* Het pamflet is nu in een Nederlandse vertaling gepubliceerd.

Voor alle duidelijkheid: het voorstel van Piketty c.s. gaat niet over de Europese Unie als geheel. Het betreft uitsluitend de inrichting van de eurozone. In 19 van de 27 lidstaten van de EU (ik laat het VK even buiten beschouwing) is inmiddels de euro ingevoerd. Denemarken, Zweden, Polen, Tsjechië, Hongarije, Kroatië, Roemenië en Bulgarije horen daar niet bij. Alle overige landen hebben zich in onderlinge verdragen gebonden aan een monetaire politiek met vergaande implicaties. Het bezuinigingsbeleid van de afgelopen jaren in Nederland en andere landen binnen de eurozone is rechtstreeks afgeleid van afspraken binnen de landen van de eurozone.

Foto: Pitch87 (cc)

Noorwegen blijft verdeeld

1 september 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Noorwegen gaat op 11 september naar de stembus. Grote verschuivingen worden niet verwacht.

Sinds 2013 zit er in Oslo een minderheidsregering van conservatieven en populisten onder leiding van premier Erna Solberg met gedoogsteun van de christendemocraten en liberalen. De socialisten, de grootste partij in het parlement, staan in de polls op licht verlies. Solberg doet het beter als beoogd premier dan haar socialistische rivaal Jonas Gahr Støre. De voorspellingen wijzen niet op grote veranderingen. Het zal er vooral om gaan welke partij de grootste wordt. Sommige peilingen voorspellen dat de conservatieven de socialisten voor het eerst sinds 1927 in grootte voorbij zullen streven.

Peilingen door TV2 van deze week geven de socialisten 26,7% (was in 2013 30,8%), Solberg’s Høyre (conservatieven) staat hier op 24,7% (26,8%), de Fremskrittspartiet (Vooruitgangspartij, populisten) zou op 15,4% uitkomen (16,3%). Van de grote partijen staat alleen de Centrumpartij op winst (11.1% tegen 5,5% in 2013). Lichte winst wordt voorspeld voor de Christendemocraten, Socialistisch Links en de Groenen. De Miljøpartiet De Grønne blijft met 3,5% in de polls nog net onder de kiesdrempel van 4%, net als Venstre (Liberalen).

De verkiezingscampagne heeft een zeldzaam conflict opgeleverd met buurland Zweden vanwege uitlatingen van de Noorse minister van immigratie Sylvi Listhaug (Vooruitgangspartij) die deze week in Zweden op bezoek was. Listhaug zei dat Noorwegen het voorbeeld van Zweden op het gebied van integratie van nieuwkomers niet moet volgen. Na een bezoek aan Rinkeby, een voorstad van Stockholm met veel geweldsincidenten, zei ze dat er in Zweden wel zestig ‘no go’-gebieden zijn en dat Noorwegen hiervan moet leren. Helene Fritzon, de Zweedse minister voor immigratie, noemde haar uitspraak complete nonsense en zegde onmiddellijk een afspraak met haar af omdat ze niet wilde figureren in de verkiezingscampagne van Listhaug. In een televisiedebat gebruikte de leider van de socialisten Støre het voorval dezelfde dag nog om premier Solberg uit te dagen over haar leiderschap. Zijn voornaamste verwijt aan de premier is dat zij in de coalitie met de Vooruitgangspartij het land verdeeld heeft en mensen tegen elkaar opzet. Maar zijn tegenvallende populariteit lijkt er op te wijzen dat ook deze socialist niet in staat is het tij te keren.

Waan van de dag

Nederland blijft wapens leveren aan controversiële landen

28 augustus 2017 , 11:39 , door Jos van Dijk

Dat staat in het rapport “Nederlandse wapenexport, een kritische analyse” van Stop Wapenhandel.

Hoewel Nederland in 2016 een terughoudend wapenexportbeleid heeft gevoerd ten aanzien van Turkije en landen die zijn betrokken bij de oorlog in Jemen is dit beleid verre van consequent. Aan sommige landen die bij de oorlog zijn betrokken (Egypte, Jordanië) gaan leveringen gewoon door en aan Turkije werd veel niet, maar ook veel wel geleverd.

Waan van de dag

Bedrijfsleven tegen nieuwe belastingmaatregelen

28 augustus 2017 , 10:33 , door Jos van Dijk

De geplande aanpak van de belastingontwijking schaadt het bedrijfsleven, volgens de werkgevers van VNO/NCW en de Nederlandse Orde van Belasrtingadviseurs NOB.

Kritiek op de bestaande praktijken voor belastingontwijking van met name grote multinationals heeft geleid tot Europese regelgeving die het uitkleden van winsten via renteaftrek vanaf 2019 enigszins moet beperken.

Het bedrijfsleven piept op voorhand nu Nederland deze regels ook moet gaan implementeren.

‘Een algemene renteaftrekbeperking creëert overkill bij ondernemingen waar geen sprake is van misbruik en waar ontwijkingsmotieven geen enkele rol spelen’, stelt VNO-NCW.

Foto: mac42 (cc)

Duitse werknemers zijn jarenlang tekort gekomen

25 augustus 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Over een maand zijn er bij de buren verkiezingen voor een nieuw parlement.

Dat er belangrijke Duitse verkiezingen op komst zijn: het zal de gemiddelde Nederlander Wurst zijn, schreef René Cuperus deze week in De Volkskrant. Dat heeft dan ook alles te maken met de gemiddelde journalist en de mainstream media. De Amerikaanse binnenlandse politiek lijkt soms van groter belang dan de koers van een land dat in Europa de toon aangeeft en waarmee Nederland economisch hecht verbonden is.

Het is misschien ook niet spannend genoeg. Merkel stevent af op haar vierde overwinning, ze staat in de polls op 38-40%. De sociaal-democraten schommelen onder leiding van Martin Schulz tussen 22 en 24 procent. Die percentages zeggen overigens nog niet zoveel als je weet dat 46% van de kiezers nog niet weet op welke partij ze gaan stemmen. Als Merkel weer wint, is het vervolgens nog de vraag met wie zij dan verder gaat regeren. Waarschijnlijk niet nog eens met de SPD. Een driepartijencoalitie, ongewoon voor Duitsland, is niet ondenkbaar, maar zal een hoop onzekerheid met zich meebrengen.

Een belangrijk onderwerp in dit rijke land is de voortdurende armoede bij een groeiend deel van de bevolking. Daarbij kwam deze week het bericht dat zo’n 40% van de Duitse werknemers een lager reëel loon heeft dan twintig jaar geleden. De rijkdom is in dit land verre van eerlijk verdeeld.

Waan van de dag

Het Portugese alternatief voor een bezuiningsbeleid

24 augustus 2017 , 10:17 , door Jos van Dijk

De linkse regering van Portugal laat zien dat er een goed alternatief is voor het bezuinigingsbeleid dat andere Europese landen voor noodzakelijk houden.

“Europe chose the line of austerity and had much worse results,” declared the economy minister Manuel Caldeira Cabral. “What we are showing is that with a policy that restitutes income to the people in a moderate way, people get more confidence and investment returns.”

De nieuwe regering van Portugal onder leiding van de socialist Costa verhoogde overheidsinvesteringen, het minimumloon en de ambtenarensalarissen, die door de voorgaande regering drastisch waren gekort. De sociale zekerheid werd verbeterd en eerder ingetrokken vaste vakantiedagen zijn nu weer in ere hersteld. De economie groeit nu weer, bedrijven investeren meer en het overheidstekort is gereduceerd.

Foto: Herald Post (cc)

NATO breidt uit op de Balkan

18 augustus 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Stap voor stap versterkt het Atlantisch bondgenootschap onder leiding van de Verenigde Staten zijn invloed in de voormalige Joegoslavische republieken. Na Montenegro zien ook Macedonië, Bosnië-Hercegovina en Kosovo uit naar een hechtere band met het westen.

Ondanks Trumps verkiezingsbelofte dat hij meer voor Amerika en minder voor Europa zou doen reisde zijn vice-president Pence deze zomer naar Montenegro, het jongste NATO-lid, om de banden van de VS met de Balkanlanden aan te halen. Hij had daar een ontmoeting met de leiders van andere NATO-landen en aspirant-leden in de regio: Albanië, Kroatië, Slovenië, Bosnië-Hercegovina, Kosovo en Macedonië. Pence prees het besluit van Montenegro om zich aan te sluiten bij het Atlantisch bondgenootschap en prees de moed van de regering om de Russische druk te weerstaan, ‘een inspiratie voor de rest van de wereld’. Hij bracht de groeten over van Trump. ‘He sent me here as a tangible sign of our commitment to Montenegro as the newest member of NATO.’ Volgens de Sloveense ambassadeur bij de NAVO Kacik toont het bezoek van Pence ‘dat de VS de verantwoordelijkheid willen nemen voor stabiliteit, welvaart en vrede in Europa, de EU en de Balkanlanden’.

In Forbes portretteert Doug Bandow Pence als een moderne Rip van Winkle die door langdurige afwezigheid veranderingen in de wereld gemist heeft.