Overzicht

Jos van Dijk

1.187 Artikelen
604 Waanlinks
3.607 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Was tot 2012 docent in het HBO.
Schrijft over Europa en over het vrije verkeer van informatie.
Publiceerde in 2007 "Dit kan niet en dit mag niet; een kroniek van belemmering van de uitingsvrijheid in Nederland." Voortgezet op de website: http://freeflowofinformation.blogspot.com/
Publiceerde in 2016 "Ondanks hun dappere rol in het verzet. Het isolement van Nederlandse communisten in de Koude Oorlog" voortgezet op de website http://nederlandsecommunisten.nl/#site-header
Foto: Riccardof (cc)

Een land met geheimen

, door

De Nederlandse overheid laat in vergelijking met veel andere landen nog weinig van zichzelf zien. In een onderzoek naar wetten die de openbaarheid van bestuur (Wob) regelen vinden we Nederland ergens onderin de middenmoot. Beroeps”wobber” Roger Vleugels: “Sinds Balkenende IV is Nederland in de wereld van Freedom of Information van min of meer gidsland hekkensluiter geworden. In Nederland ging de Wob achteruit, vooral door meer obstructie en extreme verlenging van beantwoordingstermijnen; in andere landen ging de wetgeving op dit gebied vooruit. De  Nederlandse wetgever volgt de rechtspraak in Straatsburg amper; heeft het verdrag van Aarhus onvoldoende geïmplementeerd en tekent het verdrag van Tromsö niet [een gotspe want Nederland was nota bene initiatiefnemer van dit Raad van Europa verdrag].” En dus wordt het de hoogste tijd voor een nieuwe Wob.

Wat kunnen we van andere landen leren op dit gebied?

ICT-journalist en “Wobber” Brenno de Winter wijst in zijn blog op het voorbeeld van Noorwegen. Alle overheidsinformatie is in dat land bereikbaar via een site. Je kunt per bestuursorgaan zoeken naar alle documenten die ambtenaren hebben geproduceerd, tot en met emails. Volkomen transparantie. Ook over documenten die ze uit andere landen krijgen, zoals over de terrorismebestrijding in Nederland. Zo weten we via een Wob-verzoek aan Noorwegen dat de terrorismedreiging in Nederland op 7 april 2010 beperkt was.

Foto: Riccardof (cc)

Wij zijn allen Griekse Joden

, door

We are all Greek Jews schrijven twintig bekende Europese intellectuelen naar aanleiding van de verkiezingswinst van de neonazistische partij Gouden Dageraad. Ze zijn verontrust door de openlijke verwijzingen van deze partij naar de Duitse fascisten: het hakenkruis, de Hitlergroet, de antisemitische, racistische ideologie, de holocaustontkenning en de verheerlijking van de grote leider. De ondertekenaars van het manifest zijn onder andere de Italiaanse schrijver Dario Fo, de Britse socioloog Anthony Giddens, de Franse ex-minister van Buitenlandse Zaken Bernard Kouchner, en de Poolse journalist en politicus Adam Michnik. Een Nederlander ontbreekt bij de initiatiefnemers. De groep wijst er op dat extreem-rechts ook in andere Europese landen in opmars is en roept een van de motieven voor de oprichting van de Europese Unie in herinnering: nooit meer oorlog, nooit meer fascisme.  Die Europese droom, een maatschappij gebaseerd op saamhorigheid en vrij van racisme, moet het antwoord zijn op de opleving van extreem-rechts. Daarvoor moeten we dan wel afzien van een Europa als gesloten vesting waar bepaalde mensen niet thuishoren. En we moeten ook afzien van het dogma van de bezuinigingen ten koste van de toekomst van de Europese jeugd. Want de aanhoudende crisis voedt de behoefte aan zondebokken en de angst voor vreemdelingen die de eigen cultuur bedreigen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

D66 en GroenLinks riskeren aanslag op de vrijheid van meningsuiting

, door

Een van de onderdelen van het ‘wandelgangenakkoord’ dat vandaag in detail is gepubliceerd betreft de versoepeling van het ontslagrecht. D66 en Groenlinks pleiten daar al langer voor in de verwachting dat dit leidt tot betere kansen voor jongeren op de arbeidsmarkt. Als je iemand sneller kunt ontslaan neem je als werkgever ook makkelijker iemand in dienst. Dat is de redenering. Over dat beoogde effect verschillen de meningen. Eén mogelijk effect heeft daarbij tot nu toe weinig aandacht gekregen: de aanslag op de vrijheid van meningsuiting van werknemers. Hoe zwakker je positie tegenover de werkgever, hoe voorzichtiger je zult zijn in het leveren van kritiek. Het is zelfs de vraag of de werkgever daar blij mee moet zijn.

Enige tijd geleden ontsloeg Blokker een werknemer na een scheldpartij op zijn Facebookpagina. Het bedrijf kwalificeerde hij als ‘hoerebedrijf’, zijn teamleider als ‘nepwout’, ‘kkhomo’ en ‘hoerestumperd’, en dat allemaal omdat Blokker geen voorschot wilde geven op zijn loon. Voor het bedrijf was deze eruptie van de werknemer de bekende druppel die leidde tot een ontslagprocedure. De rechter bevestigde het ontslag, ondanks de inmiddels aangeboden excuses aan de teamleider en de verwijdering van de tekst. “Met vrijheid van meningsuiting heeft dit bericht niets te maken. Die vrijheid wordt overigens begrensd door de beginselen van zorgvuldigheid die [werknemer] jegens Blokker in acht dient te nemen.” Aldus de Arnhemse rechtbank.

Foto: Riccardof (cc)

Europees energiegevecht over schaliegas

, door

Schaliegas is aardgas dat wordt gewonnen uit gesteente. Het is een nieuwe fossiele energiebron die alleen ten koste van ernstige vervuiling aangeboord kan worden. In veel landen is er dan ook hevig verzet tegen de winning van schaliegas. In Nederland zijn proefboringen in de Brabantse gemeente Boxtel omstreden. Minister Verhagen besloot proefboringen tot dit najaar op te schorten en kondigde een onafhankelijk onderzoek aan, maar onlangs bleek dat dit niet geldt voor alle soorten boringen. Deze maand werd bekend dat Frankrijk, Bulgarije, Roemenië en Tsjechië om milieuredenen hebben besloten het boren naar schaliegas op te schorten. In Tsjechië is een moratorium afgekondigd om de nodige maatregelen ter bescherming van het milieu te kunnen nemen. Maar de milieubeweging hoopt op een definitief verbod. Polen staat voor een groot dilemma. Het land heeft enorme voorraden van schaliegas en zou op den duur minder afhankelijk worden van Rusland als dat gas gewonnen zou kunnen worden. Maar als de anti-schaliegas stemming in Europa doorzet zou Brussel daar wel eens een stokje voor kunnen steken. Oekraïne, dat voor zijn energievoorziening ook graag wat minder afhankelijk is van grote broer Rusland zal geen last krijgen van de EU. Onlangs sloten Shell en Chevron in dit land contracten voor de exploitatie van schaliegas in 2018. Shell hoeft voor zijn reputatie als milieuvervuiler niet te vrezen. Die is toch al kapot. Wat gaat Europa doen? Er worden rapporten geschreven, zegt men. In het Europees Parlement heeft het Poolse lid van de milieucommissie Boguslaw Sonik, partijgenoot van premier Tusk, het standpunt ingenomen dat er geen aanvullende regelgeving nodig is. Zijn Nederlandse collega Bas Eickhout van de Groene fractie vindt het echter onverantwoord dat er bij de boringen naar schaliegas chemicaliën de grond in worden gespoten waarvan de effecten op mens en milieu vooralsnog onbekend zijn. Hij vond vorig najaar al dat de Europese Commissie een moratorium op de winning van schaliegas moet afkondigen. De Commissie is in elk geval tegen een verbod, met steun van Eickhout’s CDA-collega in het Europees Parlement Van Nistelrooij.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in Europa kan de persvrijheid nog wel verbeterd worden

, door

Koningin Elizabeth had vorige week in haar troonrede een verrassing voor de pers: de smaadwetten worden veranderd zodat de pers een grotere vrijheid krijgt en journalisten minder bang hoeven te zijn voor processen die zelfs tot het faillissement van hun bedrijf kunnen leiden.  Het huidige systeem van ‘success fees’ komt er in de praktijk op neer dat de rijkste partij aan het kortste eind trekt. Een jarenlang slepende zaak van het Britse model Naomi Campbell tegen de Daily Mirror kostte de krant vorig jaar uiteindelijk een miljoen pond. Met zo’n voorbeeld voor ogen kijk je als journalist wel een beetje uit voordat je over iemand met enig fortuin iets vervelends gaat publiceren. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens veroordeeld het Britse systeem dan ook. Het is opmerkelijk dat het Verenigd Koninkrijk, dat in andere zaken heeft laten weten zich niets van het Hof aan te trekken, nu de kritiek op de persvrijheid wel ter harte neemt.Dankzij de Liberal democrats, wellicht?

In de Press Freedom Index 2011-2012 van Reporters sans Frontières staat het Verenigd Koninkrijk op de 28e plaats, nog onder landen als Jamaica, Namibië, Suriname en Mali. Er moet daar dus nog wel wat gebeuren. Maar dat geldt niet alleen voor de Britten.

Foto: Riccardof (cc)

Barroso tart boze Europese burgers

, door

José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, heeft deze week verontwaardigde reacties van meer dan zeshonderd Telegraaflezers over zich afgeroepen toen hij veronderstelde dat we in Nederland ‘geen Griekse stemming‘ zullen krijgen. Hij gelooft niet dat er verband is tussen de aanpak van de Europese schuldencrisis en de aanhang van populistische partijen. Populisme is er altijd al geweest, zegt hij.

Barroso’s  uitspraak is om meerdere redenen onhandig. Met zijn sussende woorden negeert hij de onvrede van Europeanen in en buiten Griekenland die niets moeten hebben van het, in hun ogen, door de EU afgedwongen desastreuze bezuinigingsbeleid. De verkiezingen in Frankrijk en Griekenland laten zien dat de steun voor dat beleid wegvalt. Hij zou er goed aan doen dat te erkennen en aan de Europese burgers te laten weten dat hij de boodschap begrepen heeft. Maar nee: ik maak me niet ongerust, zegt Barroso, en zo geeft hij opnieuw voeding aan de populistische anti-Europese stroming die zich keert tegen de Brusselse technocraten. En tegen alle partijen die de Europese samenwerking verdedigen. Barroso opereert niet alleen onhandig maar in zekere zin ook gevaarlijk. Door de stem van de burgers op deze manier af te doen zet hij het draagvlak voor de EU op het spel. Ook al zou er in de praktijk geen sprake zijn van een serieuze dreiging van het populisme. Daar gaat het ook niet om. Het gaat er om hoe je als politicus reageert op de boodschappen die uit verkiezingsresultaten opklinken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afghanistan: tijd om de balans op te maken

, door

President Obama bezocht vorige week Afghanistan en sloot daar een contract met de president Karzai voor militaire steun na het officiële vertrek van de Amerikaanse troepen in 2014. Volgens Obama zijn de Amerikaanse doelen bereikt, maar de VS zullen Afghanistan niet in de steek laten.

In De Volkskrant typeerde Jeroen Visser het bezoek als verkiezingscampagne op Afghaanse bodem. Een jaar na de liquidatie van Osama bin Laden wil Obama laten zien dat hij er in  geslaagd is de oorlog tegen Al Qaida te winnen en dat het nu enkel nog om het handhaven van de vrede gaat. De VS rekenen hierbij ook op steun van de bondgenoten. Het contract dat hij in Kabul sloot loopt tot 2024 en kost 4 tot 6 miljard dollar. Later deze maand zal Obama op een NAVO-top in Chicago de rekening presenteren. Het Verenigd Koninkrijk heeft al 200 miljoen toegezegd. Volgende week bespreekt de Tweede Kamer de mogelijke bijdrage van Nederland. Als antwoord op Obama’s verkiezingsspeech wordt door verschillende commentatoren de balans opgemaakt. Patrick J. Buchanan vraagt zich af waar het nu eigenlijk om ging in de afgelopen tien jaar. Hij citeert Obama die in zijn toespraak voor de Amerikaanse militairen zei dat de VS geen andere doelen hadden dan het vernietigen van de basis van Al Qaida in Afghanistan. Was dat in 2002 al niet gebeurd? vraagt Buchanan. Wat hebben we sindsdien dan bereikt en wat heeft het ons gekost? Zijn kort maar krachtige antwoord:

Foto: Riccardof (cc)

Verkiezingen gaan over de economie en over Europa

, door

Als de verkiezingen in Frankrijk, Griekenland, twee Duitse deelstaten en later dit jaar Nederland nieuwe politieke verhoudingen scheppen, vreest Die Zeit dat Frau Merkel haar macht in Europa kwijt raakt. Duitsland was het afgelopen jaar de belangrijkste aanjager van de bezuinigingspolitiek. Maar de uitvoering daarvan loopt gevaar met een wisseling van de wacht, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk is voorspeld. President Sarkozy, trouwe bondgenoot van de Duitse premier, heeft in zijn verkiezingscampagne al de nodige afstand genomen. Maar als, zoals de voorspellingen uitwijzen, zijn tegenstrever Francois Hollande de volgende Franse president wordt, dan zal Merkel het echt moeilijk krijgen met haar eenzijdige nadruk op het terugdringen van de staatsschulden. “Zelfs als Hollande slechts de helft voor elkaar krijgt van wat hij aan kostbare beloften heeft gedaan, zal hij voor nogal wat onrust binnen de labiele Europese gelederen zorgen. En die onrust is precies datgene waarop sommige beleggers alleen nog maar wachten.”

Merkel’s fixatie op staatsschulden gaat voorbij aan diversiteit in de schuldenproblematiek in verschillende Europese landen. Uit een rapport van McKinsey over het afbouwen van schulden blijkt dat de aard van de schulden per land aanmerkelijk verschilt. Niet overal veroorzaken de staatsschulden het grootste probleem.

In “crisisland” Ierland komt het grootste deel van de totale schuldenlast voor rekening van de banken (zie p. 5 Executive Summary van dit rapport). Engeland geeft trouwens een zelfde beeld. In Spanje is de staatsschuld kleiner dan die van de particuliere huishoudens, en ook kleiner dan die van de bedrijven en de banken. In Portugal is de staatsschuld ook kleiner dan die van de particuliere huishoudens en de bedrijven. De schuldencrisis is, anders dan Merkozy c.s. doen voorkomen, niet alleen een kwestie van overheden die te veel uitgeven. En een aanpak van de schuldencrisis kan dan ook niet alleen bestaan uit een neoliberaal bezuinigingsbeleid over de hele linie.

Vorige Volgende