Jos van Dijk

1.187 Artikelen
604 Waanlinks
3.607 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Was tot 2012 docent in het HBO.
Schrijft over Europa en over het vrije verkeer van informatie.
Publiceerde in 2007 "Dit kan niet en dit mag niet; een kroniek van belemmering van de uitingsvrijheid in Nederland." Voortgezet op de website: http://freeflowofinformation.blogspot.com/
Publiceerde in 2016 "Ondanks hun dappere rol in het verzet. Het isolement van Nederlandse communisten in de Koude Oorlog" voortgezet op de website http://nederlandsecommunisten.nl/#site-header
Foto: foto van de auteur

De meeste Tsjechen en Slowaken bleven thuis

ELDERS - De opkomst bij de Europese verkiezingen was in Oost-Europa nog dramatischer dan in Nederland.

De Tsjechen hadden er zelfs twee dagen voor gekregen om te stemmen voor een nieuw Europees Parlement. Ze konden vorige week vrijdag en zaterdag naar de stembus. Minder dan 20% van de stemgerechtigden kwam opdagen. Het resultaat was een delegatie van overwegend pro-Europese partijen met 7 afgevaardigden in totaal voor de EVP, 4 voor de Sociaaldemocratische fractie, 4  voor de liberalen, 3 voor Verenigd Links en 2 voor de conservatieve ECR. De enige echte euroscepticus die werd gekozen was Petr Mach van de Partij van Vrije Burgers. De Tsjechische Groenen slaagden er wederom niet in een zetel te bemachtigen, wat opnieuw leidde tot het aftreden van de voorzitter.

Waarom bleven de meeste Tsjechen thuis? Anders dan verschillende andere Oost-Europese landen hebben de Tsjechen een lange democratische traditie. Na de val van het communisme werd onder leiding van president Vaclav Havel de parlementaire democratie hersteld. Na zijn terugtreden ruim tien jaar geleden is het land echter geplaagd door corruptieschandalen die het vertrouwen in de politiek geen goed hebben gedaan. De geringe opkomst bij de Europese verkiezingen zou ook een echo kunnen zijn van de eurosceptische houding van voormalig president Klaus. Hij heeft zich altijd verzet tegen de pro-Europese erfenis van Havel. Toetreding tot de EU moest hij bij zijn aantreden accepteren, maar bij de ratificatie van het Verdrag van Lissabon heeft hij lange tijd dwars gelegen. Typerend is dat hij de Europese vlag nooit heeft getolereerd bij zijn ambtswoning. Vorig jaar riep hij (inmiddels ex-president) op het EU-lidmaatschap van Tsjechië te beëindigen.

Foto: Bron: http://home.hccnet.nl/w.h.m.van.gennip/geschiedenis.htm copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Hongaarse minderheden en de risico’s voor Europa

ANALYSE - In de buurlanden van Hongarije wonen substantiële Hongaarse minderheden. Hun achterstelling voedt aan beide kanten van de grens het nationalisme. Etnische conflicten die hieruit voortkomen vormen een belangrijke belemmering voor de Europese samenwerking.

In de Budapest Telegraph verscheen vorige week een artikel over de partijen van etnische Hongaren in de buurlanden Roemenië, Servië en Slowakije. In deze drie landen en in mindere mate in Oostenrijk, Slovenië, Kroatië en Oekraïne woont een aanzienlijk aantal Hongaarse sprekende burgers. In totaal wonen er in de buurlanden ongeveer 2,2 miljoen Hongaren. Hongarije zelf heeft bijna 10 miljoen Hongaars sprekende inwoners. De huidige rechtse regering van Fidesz heeft direct hij haar aantreden alle Hongaren in het buitenland de Hongaarse nationaliteit aangeboden. In december 2013 legde een Roemeense monnik als de 500.000ste buiten Hongarije wonende Hongaar de eed af voor het verkrijgen van het Hongaars Staatsburgerschap. Bij Fidesz, maar meer nog bij de extreemrechtse partij Jobbik leven gedachten over een Groot Hongaars rijk. In de Hongaarse grondwet staat al dat Hongarije een verantwoordelijkheid heeft voor alle Hongaren in het buitenland. Voor de Europese verkiezingen gaf premier Orban van Fidesz deze week expliciete steun aan zijn Roemeense vrienden.

De grootste groepen Hongaren in de buurlanden hebben hun eigen partijen opgericht om het Hongaarse belang te vertegenwoordigen. In Roemenië heeft de Hongaarse partij UDMR deel uitgemaakt van de regering. Maar volgens de Budapest Telegraph is dat geen garantie voor meer autonomie. Het heeft de Hongaren misschien wat meer geld opgeleverd voor de lokale gemeenschappen, maar meer rechten hebben ze er niet door gekregen. In Servië maakt de Hongaarse Alliantie CBM uit de noordelijke provincie Vojvodina nu deel uit van een regeringscoalitie die wordt gedomineerd door nationalistische Serviërs. Het brengt de Hongaren dichter bij het vuur, maar de vraag is hoeveel het hen in de praktijk gaat opleveren. Ook in Servië viert het nationalisme hoogtij en de herinnering aan het -nog steeds niet geaccepteerde- verlies van Kosovo is nog vers. Meer onafhankelijkheid voor Vojvodina zit er voorlopig niet in. Zowel in Roemenië als in Servië blijven de minderheden relatief geïsoleerd en zal de voedingsbodem voor Hongaars nationalisme blijven bestaan. Via de Hongaarse media zal de band met het  moederland onder het huidige regime ook nog extra worden versterkt. Tot grote conflicten heeft het hier nog niet geleid. Maar dat is anders in het noordelijke buurland Slowakije.

Foto: Marine le Pen foto Wikimedia copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Europees extreem rechts is er in vele soorten

ELDERS - De opiniepeilingen voor de Europese verkiezingen voorspellen winst voor extreem rechts.

Volgens de laatste pan-Europese peiling van PollWatch2014 is nog niet met zekerheid te zeggen of de Sociaaldemocratische Partij van parlementsvoorzitter Schulz of de Europese Volkspartij van de voormalige premier van Luxemburg Juncker de grootste gaat worden. Wel ziet het er naar uit dat de uiterst rechtse kant van het parlement flink gaat groeien. Zie voor de vergelijking de resultaten van 2009.

Maar rechts is niet overal hetzelfde. In Duitsland gooit Alternative für Deutschland hoge ogen. In september, bij de Bondsdag verkiezingen,  behaalde de partij net niet de kiesdrempel van 5%. Nu zou AfD daar met gemak overheen komen. Het afschaffen van de kiesdrempel voor de Europese verkiezingen kan daarbij geholpen hebben. AfD wil zichzelf niet direct als rechts afficheren. Conservatief, zoiets als de Britse Conservatieven, dat klinkt de professoren die de partij hebben opgericht beter in de oren. Het gaat hen vooral om afschaffing van de euro. Niet om het verlaten van de EU. Nationalistisch is AfD wel en het is niet onmogelijk dat extremer rechts op de vleugels van AfD gaat meeliften. Al is er ook nog de mogelijkheid voor neonazi’s om -nu de kiesdrempel is opgeheven- dit keer te gokken op een zetel voor de Nationaldemokratische Partei Deutschlands (NPD). De AfD heeft bij de nationale verkiezingen afstand genomen van alle extreemrechtse groepen, inclusief de Duitse PVV en andere anti-islamgroepen. Onlangs kwam de jongerenorganisatie van de AfD in het nieuws vanwege dubieuze uitspraken over eigenrichting bij de bestrijding van criminaliteit. De AfD ziet in elk geval niets in samenwerking met andere eurosceptische partijen zoals de Britse UKIP.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-03-2022

Recensie | Ons Europa is niet dat van hen

RECENSIE - De Vlaamse journalist Daan Ballegeer probeert te achterhalen waar het mis ging met de Europese samenwerking. Een leerzame exercitie.

In deze weken vlak voor de Europese verkiezingen valt er veel te horen en te lezen over wat er allemaal mankeert aan de Europese Unie. Daan Ballegeer, voormalig economisch journalist van het Belgische dagblad De Tijd vertelt in zijn eerste boek Ons Europa is niet dat van hen hoe het allemaal zo gekomen is. Heel nuttig en leerzaam als je, zoals de ondertitel aangeeft, op zoek bent naar een toekomst voor Europa. De Europese samenwerking is een grillige geschiedenis van vallen en opstaan, een aaneenschakeling van min of meer toevallige onderhandelingsresultaten van pragmatische politici die hun uiterste best deden niet te falen. Want ze wilden zo graag met een mooi verhaal thuis komen. Zo langzamerhand wordt het duidelijk dat de toekomst niet gevonden kan worden in mooie verhalen.

Het mooie verhaal is misschien wel het grootste probleem achter de huidige scepsis bij de Europese burgers. Lang kwamen de Europese leiders er mee weg. Mensen als Monnet, Spaak, Spinelli, Schuman, Adenauer, De Gaulle en later Mitterand, Kohl en Delors genoten een enorm vertrouwen bij hun achterban. Zij konden als politieke elite zonder veel verzet de Europese samenwerking vanuit de top vorm geven. De grondgedachte, vrede in Europa door economische samenwerking, werd in de zes landen die in 1951 startten met de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) breed gedeeld. En dat de Duits-Franse samenwerking de spil moest vormen van het nieuwe Europa was iedereen ook van begin af aan duidelijk. De herinnering aan de oorlog was in die dagen nog vers.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De macht van het Europees Parlement (2)

ACHTERGROND - Het anti-parlementarisme in het Nederlandse Europadebat helpt niet om het vertrouwen in de zo dringend noodzakelijke Europese samenwerking te herstellen.

Volgens de Utrechtse historicus Mathieu Segers maakt het Europees Parlement zich ongeloofwaardig omdat het geen legitimiteit zou hebben. Er worden wel veel mooie woorden gewijd aan de Europese democratie, maar volgens Segers heeft de Raad van Ministers alle macht in handen. “De merkwaardige Brusselse bestuursstructuur, waarin de nationale democratieën de enige politieke legitimatie vormen, is het resultaat van trekken en duwen van lidstaten die hun onafhankelijkheid juist nooit hebben willen opgeven,” meent Segers. Het is misschien een geruststelling voor iedereen die vindt dat Brussel macht moet teruggeven aan de lidstaten. En regeringsleiders van lidstaten willen in eigen huis graag de boodschap verkondigen dat ze voor de onafhankelijkheid  van hun land gestreden hebben. Maar de beoordeling van het parlement klopt van geen kanten. We stemmen op 22 mei niet voor niets.

De Europese Unie is sinds de oprichting via het Verdrag van Maastricht een unie van staten én burgers. De Raad van Ministers vertegenwoordigt de lidstaten, het Europees Parlement de burgers. Burgers hebben bovendien via hun nationale parlementen die de ministers controleren ook indirect invloed op de Europese besluitvorming. Het Europees Parlement is sinds het Verdrag van Lissabon samen met de Raad van Ministers medewetgever op vrijwel alle terreinen van het beleid. Dat betekent dat de volksvertegenwoordiging niet gepasseerd kan worden bij het uitvaardigen van wetten en richtlijnen. Dat geldt ook voor de meerjarenbegroting.

Foto: Vilnius, foto: pixabay.com

Litouwen viert de persvrijheid

ELDERS - De Baltische staten staan onder druk van de opgelopen spanningen tussen Rusland en het westen. Estland, Letland en Litouwen is er in deze situatie veel aan gelegen de wereld duidelijk te maken aan welke kant zij staan.

Litouwen vierde deze week de 110e verjaardag van de persvrijheid in het land. Het was woensdag tevens de Dag van het boek en van de taal. President Dalia Grybauskaite zei bij de uitreiking van prijzen voor een nationale dictee-competitie:  “als we de landstaal behouden, behouden we ook onze staat”. Premier Algirdas Butkevicius herinnerde op zijn beurt aan de lange en moeilijke weg om de landstaal erkend te krijgen .

The language is the main symbol of the state which unites and musters compatriots in every continent (…) The language and the press unite us to responsibly develop the civil society, to consolidate the democratic foundation, to take pride in the spoken and written free word.

Het vrije woord is een van de belangrijkste punten waarop het land zich wil onderscheiden van grote buur Rusland. Op de wereldwijde Freedom of the Press lijst van 2014 die vorige week werd gepubliceerd staat Litouwen temidden van veel andere Europese landen bij de top 50. En Rusland valt in deze rapportage in de categorie Not free.

Foto: wikipedia

Wetteren een jaar na de ramp

ELDERS - De trein- en giframp in Wetteren (B) van 4 mei 2013 wordt dit weekend herdacht. Giftreinen blijven overal voor onrust zorgen.

In de nacht van 4 mei 2013 ontspoorde even buiten Wetteren, een dorp ten oosten van Gent, een goederentrein die chemicaliën vervoerde. De Nederlandse machinist reed twee keer zo hard als de ter plekke toegestane snelheid. Enkele ketelwagens met acrylonitril vlogen in brand. Pas later op de dag bleek dat het bluswater vergiftigd was. Het riool was ernstig verontreinigd en giftige dampen drongen door in huizen en op straat. Een man overleed, zeventien mensen moesten in het ziekenhuis worden opgenomen wegens ademhalingsklachten. In totaal zijn bijna 2000 mensen geëvacueerd. De laatsten mochten pas weer na drie weken naar huis. Ook de land- en tuinbouw in de omgeving werd getroffen door gif in het grondwater.

Een jaar later is het onderzoek naar de oorzaak en omstandigheden van de ramp nog niet definitief afgerond. In hoeverre de inwoners zijn  blootgesteld aan giftige stoffen moet worden vastgesteld aan de hand bloed- en urinestalen die vorig jaar zijn afgenomen. Maar die zijn tot op heden nog niet geanalyseerd terwijl ze normaal gesproken niet meer dan een jaar bewaard kunnen worden, al zou dat in dit geval geen probleem zijn. Hoe dat onderzoek gaat aflopen is dus nog hoogst onzeker. De resultaten zullen overigens geen afdoende antwoord kunnen geven op de vraag naar toekomstige gezondheidsrisico’s, zo was van tevoren al aangekondigd. Wetteren zal toch wel meer opheldering blijven eisen, zeker na een tweede bijna-ongeluk in september vorig jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nieuwe poging om klokkenluiders te beschermen

ACHTERGROND - De bescherming van klokkenluiders blijft een lastig onderwerp.

De Gemeente Rotterdam heeft een eerder ontslagen klokkenluider weer in dienst genomen. Er moest wel eerst een kort geding en vervolgens een bezwaarschriftencommissie aan te pas komen. Maar nu geeft wethouder  Moti (PvdA) toe dat door de uitspraken van de voorzieningenrechter en de bezwaarschriftencommissie de jurisprudentie veranderd is ten aanzien van klokkenluiders. Er kan nu geen sprake meer zijn van automatisch ontslag voor een klokkenluider. De ambtenaar in kwestie had misstanden bij een moskee-internaat aan de kaak gesteld nadat hij de zaak intern tevergeefs had aangekaart.

Meestal loopt het met klokkenluiders minder goed af. In het jaarverslag van het Adviespunt Klokkenluiders staat: “Drie op de vier klokkenluiders heeft negatieve gevolgen ondervonden als gevolg van zijn melding. Dat zeggen klokkenluiders die het afgelopen jaar een misstand aan de kaak hebben gesteld en in contact stonden met het adviespunt.

Angst voor baanverlies vormde voor veel klokkenluiders bovendien een belangrijke reden om ofwel lang te wachten een misstand aan te kaarten ofwel uiteindelijk geen melding te doen. Onder negatieve gevolgen wordt onder meer verstaan: pesten, buiten sluiten, het moeten ziekmelden, overplaatsing, demotie, het niet verlengen van een contract of ontslag.” De geschiedenis van de NZa medewerker Gotlieb heeft deze problemen van klokkenluiders opnieuw op pijnlijke wijze aan het licht gebracht.

De bescherming van klokkenluiders is in Nederland net als in veel andere Europese landen slecht geregeld. Alleen het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Roemenië en Slovenië hebben een regeling die volgens Transparency International door de beugel kan. Hoe die regelingen in de praktijk werken is nog de vraag. In Nederland is er voor ambtenaren op papier ook bescherming. Maar het Rotterdamse voorbeeld laat zien dat de praktijk er anders uitziet.

Vorige Volgende