Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tussen vrijheid en repressie

30 januari 2015 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Frankrijk is nog altijd in de ban van de aanslagen begin deze maand op het satirisch tijdschrift Charlie Hebdo en een joodse supermarkt. De liefde voor de vrijheid van meningsuiting dreigt het nu wel te verliezen van de neiging tot repressie.

Een paar dagen na de aanslagen arresteerde de politie een vijftienjarig meisje dat de terroristen ‘mijn broers’ had genoemd. Het is een van de voorbeelden van de onverzoenlijke houding van de Franse autoriteiten tegen alle uitingen ten gunste van de moordenaars van de medewerkers van Charlie Hebdo en de klanten van de supermarkt. In dit recente overzicht wordt melding gemaakt van een 8-jarige jongen die door de politie ondervraagd werd nadat hij had geweigerd zich aan te sluiten bij een minuut stilte ter herdenking van de slachtoffers van de aanslagen. Tientallen rechtszaken zijn aangespannen tegen mensen die het terrorisme zouden hebben verheerlijkt. Maar ook voor graffiti op moskeeën worden mensen vervolgd. De provocateur/cabaretier Dieudonné werd gearresteerd nadat hij op Facebook had geschreven: je me sens Charlie Coulibaly (de terrorist van de supermarkt). De gevoeligheid voor alles wat moslims of joden kan raken is buitengewoon groot. De Frans-Algerijnse kunstenares Zoulikha Bouabdellah heeft deze week een kunstwerk teruggetrokken van een tentoonstelling na bedreigingen van omwonenden die hoge hakken op een gebedstapijt niet konden waarderen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Wie is er bang voor de Grieken?

23 januari 2015 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De kiezers in een van de kleinste lidstaten van de EU confronteren Europa met de hamvraag: doen we het nu samen of niet?

Zondag gaan de Grieken naar de stembus. De polls wijzen naar een overwinning van Syriza, de links-radicale partij die een einde wil maken aan de bezuinigingen en wil onderhandelen over het aflossen van de schulden. In Noord-West Europa overheerst de angst voor Syriza. Vergeet goedkope vliegvakanties, waarschuwt de toeristenbranche. Voor de Griekse kiezer tellen andere problemen. De armoede neemt toe, de werkloosheid blijft hoog, sociale voorzieningen zijn afgebroken, er is nu een punt bereikt dat zelfs gaarkeukens moeten bezuinigen. Een keuze voor verandering ligt dus nogal voor de hand. Toch probeert ook premier Samaras van de regerende conservatieve partij Nea Dimokratia (ND) mensen voor zich te winnen door angst te zaaien voor de gevolgen van een nieuwe koers. Met Syriza krijgen we een systeem als in Noord-Korea, zei hij deze week in zijn afsluitende verkiezingsspeeches.

Bondskanselier Merkel mengde zich rechtstreeks in de Griekse verkiezingen met haar speculaties over een mogelijke ‘grexit’. Het loslaten van de euro is voor haar geen probleem meer, zei ze een paar weken geleden, wetende dat de meeste Grieken de Europese munt graag willen houden. Later ontkende ze dit weer en zei ze Griekenland graag bij de euro te houden “als er maar hervormd wordt.” Gezien de geringe populariteit van de Duitse Bondskanselier in Griekenland is een averechts effect van haar opmerkingen niet ondenkbaar. Een ‘grexit’ zou overigens ook voor Duitsland en andere rijkere lidstaten geen voordelen opleveren. De kans dat Griekenland de schulden in drachmes terug zal kunnen betalen is namelijk niet erg groot.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Europatriottisme

19 januari 2015 , 11:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Europa als vaderland? Het lijkt voor veel mensen nog ver weg. Dick Pels pleit voor een milde vorm van Europatriottisme om de Europese integratie verder te helpen.

De reacties op de aanslagen op Charlie Hebdo en de joodse supermarkt in Parijs waren in Europa tamelijk eensgezind. De ‘mars van de republiek’ met Merkel en Hollande was in feite een Europese demonstratie tegen terreur en voor de vrijheid van meningsuiting.

Buiten Europa waren ook totaal andere reacties te horen, van instemming (het westen een lesje leren), eigen-schuld-dikke-bult-verhalen die verwijzen naar de hardnekkige islamofobie in Europa, tot een directe kritiek op de vrijheid die de cartoonisten zich permitteerden in hun bespotting van alles wat voor anderen heilig is. ‘Moslims hebben gelijk dat ze boos zijn,’ verklaarde de voorzitter van de Bond van Katholieken in de Verenigde Staten. ‘Was Charbonnier niet zo narcistische geweest, dan had hij nu nog geleefd.’

Buiten Europa voelen we ons vaak meer Europeaan dan wanneer we thuis zijn. En dat gevoel mag best wat meer groeien, vindt Dick Pels in zijn essay Van welk Europa houden wij? De politieke integratie van Europa gaat niet vanzelf. Brussels beleid is niet voldoende. Burgers moeten ook gevoel krijgen voor de waarde van Europese samenwerking en de idealen die Europeanen daarbij delen.

De geschiedenis laat zien dat de politieke integratie vooraf is gegaan aan de culturele. Bijvoorbeeld in Italië. Na de Italiaanse eenwording in 1861 verklaarde de schrijver en voormalig premier van Piemonte Massimo d’Azeglio: ‘We hebben Italië gemaakt, nu moeten we nog Italianen maken.’ Pels citeert de Poolse historicus Geremek die met de variant kwam: “We hebben Europa gemaakt, nu moeten we nog Europeanen maken.’

Waan van de dag

Britse Groenen halen UKIP en LibDem in

17 januari 2015 , 17:24 , door Jos van Dijk

In reactie op de weigering de Greens toe te laten bij verkiezingsdebatten op tv melden zich steeds meer Britten aan als lid. In ledental passeerden ze deze week zowel UKIP als de Liberalen. Een definitieve doorbraak in de aloude tweepartijen-democratie?

Foto: wikipedia

Napolitano is moe

16 januari 2015 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - President Giorgio Napolitano van Italië is woensdag afgetreden. De voormalige communist heeft het als president langer uitgehouden dan al zijn voorgangers. Een vraag bij zijn afscheid.

‘Tegen hen die hopen dat ik doorga in mijn ambt, zeg ik simpelweg dat het mijn plicht is de tekenen van moeheid niet te onderschatten’, zei Napolitano (89) eind vorig jaar. Twee jaar geleden voelde hij zich nog wel verplicht door te gaan als president toen er geen opvolger gekozen kon worden. Met het voorbehoud dat hij tussentijds zou kunnen stoppen heeft hij zich toen laten overhalen. Napolitano zit al sinds 1953 in de Italiaanse politiek. Vermoeidheid mag hem op zijn leeftijd dus niet kwalijk genomen worden.

De onkreukbare jurist Napolitano haalde in de polls populariteitsscores van 90%. Hij werd geroemd vanwege zijn neutrale standpunt als staatshoofd dat boven de kibbelende partijen stond. In de roerige tijden van Berlusconi was hij een vast, betrouwbaar ankerpunt voor de Italiaanse rechtsstaat. Voordat hij in 2006 aantrad als president was hij onder andere minister van Binnenlandse Zaken. Het grootste deel van zijn leven was hij parlementslid voor de communistische partij PCI.

Napolitano meldde zich vanuit het antifascistisch verzet direct na de Tweede Wereldoorlog aan bij de PCI. Met die partij was hij in de Koude Oorlog trouw aan de Sovjet-Unie. Later bekende hij openlijk spijt over zijn opstelling in 1956 tijdens de Russische inval in Hongarije. Vijftig jaar later legde hij als Italiaans president een krans op het graf van Imre Nagy, Hongaars premier in 1956 en voorstander van destalinisatie, die moest wijken voor de Sovjets, en na een geheim proces ter dood werd veroordeeld en terechtgesteld.

Waan van de dag

Facebookopmerking leidt vaker tot ontslag op staande voet

14 januari 2015 , 11:09 , door Jos van Dijk

Dankzij de massale populariteit groeit ook het aantal mensen dat ontslag krijgt om een faux pas op Facebook, Twitter of andere sociale media, signaleren arbeidsrechtdeskundigen

Ging dat vroeger ook zo makkelijk, als iemand een vuile opmerking maakte tijdens de schaft? Of helpt Facebook de werkgevers aan eenvoudige ontslaggronden?

Foto: Dubrovnik [foto van de auteur]

Spoken uit het verleden

9 januari 2015 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De Balkan oorlog van meer dan twintig jaar geleden lijkt geschiedenis vanuit West-Europa gezien. In het voormalige Joegoslavië houden Serven, Kroaten en Bosniërs hun onderlinge conflicten nog steeds levend.

Zondag mogen de Kroaten een president kiezen. In de tweede ronde gaat het tussen de huidige sociaaldemocratische president Ivo Josipovic en de christen-democratische Kolinda Grabar-Kitarovic. De laatste zou de grootste kans hebben om te winnen, volgens politicoloog Puhovski. De sociaaldemocraten hebben de afgelopen periode geregeerd en het land is er volgens velen niet beter van geworden. En van de christen-democraten verwacht Puhovski een grotere opkomst. Grabar-Kitarovic is nu nog assistent van de secretaris-generaal van de NATO. Ze was eerder minister van Buitenlandse Zaken en Europese integratie en heeft haar land zowel de NATO als de EU ingeloodst. In een afgelopen zondag uitgezonden televisiedebat probeerden beide kandidaten elkaar zoals gebruikelijk elkaars reputatie onderuit te halen. Josipovic confronteerde zijn tegenstandster met de corruptie in de regering waar zij deel van uitmaakte. Grabar-Kitarovic viel de sociaaldemocraten aan vanwege hun onmacht om het land uit de crisis te helpen.

Spoken uit het verleden beroerden het afgelopen jaar de Kroatische politiek, schrijft Balkan Insight op de laatste dag van 2014. Twee oud-medewerkers van de Joegoslavische geheime dienst moesten op aandrang van de EU en na tegenwerking vanuit het parlement uiteindelijk toch aan Duitsland worden uitgeleverd voor de moord op de balling Stjepan Djurekovic in 1983. De Balkan oorlog die tien jaar later na het uiteenvallen van de Joegoslavische Federatie uitbrak is in de rechtszaal nog steeds niet uitgevochten. Kroatië en Servië beschuldigden elkaar bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag van oorlogsmisdaden. Kroatië verdedigde zich in dit proces met verwijzing naar de vrijspraak van Ante Gotovina en Mladen Markac in 2012 door het Joegoslavië Tribunaal. Generaal Gotovina, die verantwoordelijk wordt gesteld voor de moord op Serviërs in enkele Kroatische regio’s is nog altijd populair bij Kroatische nationalisten (die ook nu nog geen moeite hebben met een mis ter nagedachtenis van de fascist Pavelic) De Serviërs reageerden uiteraard woedend. Twee jaar later zagen we het omgekeerde toen de Servische nationalist Seselj door het Joegoslavië tribunaal om gezondheidsredenen werd vrijgelaten. Hij wreef onmiddellijk zout in de wonde door de inname van de Kroatische stad Vukovar in 1991 door het toenmalige Joegoslavisch leger een ‘bevrijding’ te noemen. De stad is sinds 1998 Kroatisch, maar heeft nog altijd een Servische minderheid. Kroatische veteranen maakten zich het afgelopen jaar druk om het gebruik van cyrillische tekens in de openbare ruimte te verbieden. En zo zal het nog wel een tijdje doorgaan, ook in 2015. Met een uitvoerig onderzoek naar de manier waarop de paramilitaire (terroristische) groep van de Serviër Arkan ontsnapte aan vervolging wegens oorlogsmisdaden hebben de journalisten van Balkan Insight zelf nieuwe conflictstof op tafel gelegd.

Quote du Jour

Quote du jour | Myth

8 januari 2015 , 10:00 , door Jos van Dijk

The myth of national sovereignty helps big corporations screw us over.

Aldus Thomas Piketty in een interview met The Huffington Post:

[…] there are issue areas where national sovereignty is just an illusion. Corporate taxation is a good example of this. No state can fight tax havens or multinationals on its own.

Hoewel Piketty dus voor meer internationale samenwerking is, moet het wel anders:

Een schoon internet

5 januari 2015 , 11:00 , door Jos van Dijk

ANALYSE - Grote internetbedrijven schuwen een open debat over de grenzen van de uitingsvrijheid.

Dagelijks zijn zo’n honderdduizend mensen beroepshalve bezig om aanstootgevende filmpjes, foto’s en tekst te verwijderen van het internet. Ze werken voor Facebook, Twitter en andere social media waar mensen alles kwijt kunnen wat er maar in hen opkomt, en dat is dus ook veel rottigheid. Veel van dat werk wordt uitbesteed aan lage lonen landen, zoals de Filippijnen. Zoals dat vaker gebeurt in de ICT-wereld. Maar dan gaat het vaak om routineklussen en je kunt je afvragen of het beoordelen van porno en geweld als routinewerk beschouwd kan worden. Op den duur eist het zijn tol van de content moderators, schrijft Adrian Chen in Wired. Veel mensen haken na verloop van tijd af. Ze worden nog lang achtervolgd door de afgrijselijke beelden waarmee zij geconfronteerd zijn. Over wat zij te zien krijgen, wat hun afwegingen zijn, wat ze verwijderen en wat ze door laten hoort de buitenwereld niets. Ze krijgen hun opdrachten en mogen er, zelfs met hun collega’s, niet over praten. Voor een discussie over de grenzen van de uitingsvrijheid is geen tijd. De content moderators moeten voor hun schamel loon duizenden beelden per dag verwerken en in seconden beslissen of iets door mag of niet. Gezien de overvloed aan rottigheid op het internet lijkt er geen alternatief te zijn voor deze particuliere bewaking van de fatsoensgrenzen.

Foto: Foto Flickr.com

Tussen dialoog en taboe

2 januari 2015 , 07:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De Duitse politiek heeft nog geen goed antwoord gevonden op de demonstraties in Dresden van bezorgde burgers tegen de islamisering van Europa. In de regeringspartij CDU/CSU is onenigheid over de te volgen koers. In Oostenrijk staat de FPÖ klaar om zich aan te sluiten.

“We moeten het allemaal beter uitleggen”, zei Wolfgang Schäuble (CDU), minister van Financiën, vlak voor de Kerst. Immigratie heeft ook voordelen. De boodschap moet zijn zoals de engelen die aan de herders brachten: “Fürchtet euch nicht.” Maar zijn voormalige collega Hans Friedrich (CSU) vindt dat Merkel met de huidige coalitie te veel naar links buigt. “Pegida” is volgens Friedrich gegroeid omdat de centrum-linkse regering van CDU/CSU en SPD te lichtvaardig omgaat met asielvraagstukken. In Sachsen, de deelstaat van Dresden, heeft de CDU besloten het asielbeleid nog eens goed te evalueren. Een CDU minister in de deelstaat heeft aangekondigd dat hij zich hard zal maken om vluchtelingen uit Tunesië, inmiddels een veilig land, niet meer op te vangen in Duitsland zodat er meer plaats is voor Syriërs en Irak.

Maar het is de vraag of de demonstranten met dergelijke praktische maatregelen tevreden zullen zijn. Het protest gaat volgens deze commentator van de Frankfurter Allgemeine slechts ten dele over het vluchtelingen- en immigratiebeleid. Het is niet minder dan een uitdaging aan de Duitse democratie. De demonstranten verachten volgens hem alle partijen, de politici, de pers en het parlement. “Niet de islamisering is het grote gevaar voor het Avondland, maar de verdomming.” Een andere collega-commentator spreekt over de “triomf van het ressentiment” en de vage angst van de demonstranten waarop de politici alleen maar vage antwoorden hebben. Een therapeutische benadering van een onzekere en angstige bevolking zal de demonstranten in Dresden niet van gedachten doen veranderen. Veel politici lijken niet te beseffen dat nog steeds heersende, al dan niet terechte, gevoelens van achterstelling 25 jaar na die Wende hun tol eisen.

Waan van de dag

Zweden ontsnapt aan nieuwe verkiezingen

28 december 2014 , 13:36 , door Jos van Dijk

De Zweedse minderheidsregering heeft met de oppositie overeenstemming bereikt over het budget. De centrum-rechtse oppositie had de begroting eerder met steun van de extreem-rechtse Zweden Democraten afgewezen, waarna premier Lofven nieuwe verkiezingen als enige uitweg zag. De prijs voor het vermijden van de verkiezingen was dat de regering van Sociaaldemocraten en Groenen de budgetvoorstellen van de oppositie min of meer overneemt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Censuur zonder rechter

26 december 2014 , 07:00 , door Jos van Dijk

In de Verenigde Staten regelt de Digital Millenium Copyright Act (DMCA) al sinds 2000 hoe het omzeilen van auteursrechten op het internet moet worden aangepakt. Volgens deze wet kan de overheid internetproviders dwingen om websites uit de lucht te halen met de garantie dat zij zelf zijn gevrijwaard van vervolging. De providers volgen deze wet nauwgezet wat het einde betekende van vele piratensites. Inmiddels is deze wet uitgegroeid tot een standaard voor bescherming van auteursrechten die overal in de wereld wordt gevolgd. De DMCA zou ook de norm zijn voor de regeling van auteursrechten in vrijhandelsverdragen zoals het TTIP.

De Amerikaanse burgerrechtenorganisatie Electronic Frontier Foundation (EFF), schrijft dat de DMCA wereldwijd ook gebruikt wordt om censuur toe te passen. Het is namelijk een stuk eenvoudiger om internetproviders via takedown notices aan te zetten tot het verwijderen van content dan wanneer er een proces voor de rechtbank gevoerd moet worden. Dat ondervond de maker van een videofilm over een actie tegen een huisuitzetting in San Francisco. De deurwaarders wisten met een vals briefje gedaan te krijgen dat de film verwijderd werd. Het bleek hen er vooral om te doen de maker van de protestfilm te intimideren. Het filmpje is later weer teruggeplaatst.