Jona Lendering

628 Artikelen
15 Waanlinks
322 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Studeerde geschiedenis en vertelt er graag over. Scepticus, recensent, fietser, webmaster (LiviusOrg), Don Quichot, blogger (Mainzer Beobachter) en beheerder van GrondslagenNet. Reist regelmatig in het Midden-Oosten, schreef een paar boeken, gruwt van de zelfmoord van de geesteswetenschappen en droomt van een eigen huis in Downtown Beiroet.

Closing Time | Black Box Revelation

Een jaar of wat geleden had het Vlaams Cultureel Centrum in Nederland, De Brakke Grond, de gewoonte elke maand twee Belgische bands naar Amsterdam te halen. Omdat de halve Nederlandse popjournalistiek in de zaal zat, speelden de muzikanten alsof hun leven er vanaf hing, want hier konden ze hun Nederlandse doorbraak maken. Voor de garage-rockers van The Black Box Revelation was dat niet nodig: ze waren al tweede geworden in “Het Kampioenschap van Brussel”.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Closing Time | Ramones

“Brain Drain” uit 1989 geldt als de slechtste LP van de Ramones en ook dit kerstliedje redt het wanproduct niet. De achtergrond is de moeizame relatie van zanger Joey Ramone met zijn vriendin, die hij zelfs het ziekenhuis in sloeg. In de nacht dat ze definitief bij hem weg ging, kwam het opnieuw tot een vechtpartij, waarbij de politie moest ingrijpen. De agenten herkenden de zanger en vroegen de vrouw “You don’t want us to arrest Joey Ramone, do you?!”

Als je maar beroemd genoeg bent, kom je ook weg met mishandeling. Blij dat morgen de kerst er weer op zit. Niettemin, “Merry Christmas (I Don’t Want To Fight Tonight)” heeft z’n momenten, af en toe.

Closing Time | Bach

Zoals De Speld ooit onthulde, was Bach een prutser. Het is echter bepaald geen straf te moeten luisteren naar het Weihnachts-Oratorium dat hij in 1734 in elkaar prutste. Het “Jauchzet, frohlocket” waarmee het begint, is een en al vrolijkheid.

Jauchzet, frohlocket! auf, preiset die Tage,
Rühmet, was heute der Höchste getan!
Lasset das Zagen, verbannet die Klage,
Stimmet voll Jauchzen und Fröhlichkeit an!
Dienet dem Höchsten mit herrlichen Chören,
Laßt uns den Namen des Herrschers verehren!

https://www.youtube.com/watch?v=IM_H4CAAYxc

Closing Time | Wizzard

Hoe nu, wat nou? Wat doet u hier nog? U hebt morgen een vrije dag, dit is niet het moment om op het internet te surfen. Zet u aan het kerstdiner, doe een bordspel met uw familie, drink u in de kroeg een stuk in de kraag – maar ontspan u en laat dat internet nou effe wat het is.

Om u niet in de verleiding te brengen toch online te blijven, bestaat Closing Time vandaag uit het allerergste, meest smakeloze kerstliedje aller tijden. Morgen posten we – en dat beloof ik – iets stijlvollers.

https://www.youtube.com/watch?v=Lap__k3aTTU

Closing Time | Amr Diab

Amr Diab is een superster in de Arabische wereld en zijn liedje “Habibi Ya Nour El Ain” (over zijn dochtertje Nour) was een jaar of twintig geleden een tophit. In Nederland heb ik het nooit gehoord – wat aan mij kan liggen – maar het zou hier een typische zomerhit hebben kunnen zijn. De samenwerking met de Gipsy Kings levert in elk geval een vrolijk liedje op.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Iraanse muren

Voor mijn werk moet ik regelmatig in Iran zijn en ik kijk al jaren gefascineerd naar de enorme muurschilderingen. Het is vaak politieke kunst, propaganda dus van de islamitische republiek, maar er zijn ook andere schilderingen. Ik heb er verschillende gefotografeerd.

De eerste vergt een korte toelichting. In 1980 verklaarde Irak de oorlog aan het revolutionaire Iran. De strijd eindigde na acht jaar en kostte, volgens Iraanse opgaven, zo’n 150.000 soldaten het leven. Om de gevallenen te eren, heeft elk van de gesneuvelden ergens een geschilderd portret gekregen. Als je een stad een dorp binnenrijdt, word je begroet door wat Gerard Reve zou hebben omschreven als “bedrukte en stille gezichten” en “strijdbare opschriften die van alles roepen”. Deze muurschildering is in Teheran.

01_tehran_painting3

Drie volwassen mannen en een jongen. De zeven rode tulpen, die zo lijken op bloeddruppels, symboliseren het martelaarschap, en zoals u ziet is het bloed der martelaren het zaad van een veelkleurige boom.

Een vergelijkbare thematiek zien we op de schildering hieronder, die is te zien bij een kantoor van de Revolutionaire Garde in Teheran, maar in feite vrij universeel is: twee lege soldatenkistjes en de ziel van de gesneuvelde die opstijgt ten hemel. De wervende woorden bovenaan betekenen dat de profeet ooit heeft gezegd dat martelaren de eersten zullen zijn die het paradijs betreden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Rijksmuseum van Oudheden

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar als ik een aardige vriend heb, wil ik die aan mijn andere vrienden voorstellen. Met het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, waaraan ik deze Kunst op Zondag wijd, ben ik al vijfendertig jaar bevriend. Dan leer je elkaars sterke punten kennen en vergeef je elkaars zwakke kanten

Zwakke kanten? Ja. Eerlijk is eerlijk, het was de laatste jaren wel tijd voor een facelift. Het museum is al bijna tweehonderd jaar oud en niet alle verbouwingen blijken even verstandig te zijn geweest. Er moest bijvoorbeeld asbest worden verwijderd. Daarom is het museum enkele maanden gesloten geweest. Verschillende afdelingen zijn opnieuw ingericht, waardoor de ruimte voor tijdelijke exposities is vergroot. Dinsdag wordt het museum heropend en ik neem de gelegenheid te baat u enkele van mijn favoriete voorwerpen te tonen.

Maya en Merit

Maya en Merit

De dame en heer hierboven, Merit en Maya, waren niet de geringsten. Maya begon zijn carrière ten tijde van Echnaton (r.1353-1336), de “ketter-farao” die alleen de verering van de zonnegod Aton toestond, en was de Egyptische minister van Binnenlandse Zaken en Financiën ten tijde van farao Toetanchamon (r.1336-1327). (Maya was verantwoordelijk voor de uitvaart van deze vorst en heeft het beroemde graf dus ingericht.) Later diende hij Horemheb, de generaal die, na de chaotische laatste jaren van de Achttiende Dynastie, orde op zaken stelde en de Negentiende Dynastie stichtte.

Foto: mtkr (cc)

Lulletje Rozenwater

OPINIE - Historici, zo geeft De Volkskrant van gisteren de mening weer van toekomstonderzoeker Patrick van der Duin, hebben een veel te grote greep op het maatschappelijke debat in Nederland. De geïnterviewde noemt de namen van die historici niet en dat maakt het wat lastig zijn bewering te toetsen. Bij de onderwerpen waar ik wat van denk te weten is echter één ding zeker: het debat is juist niet in de greep van de historici. Elke historicus kan je bijvoorbeeld uitleggen dat sjabloons als “het vrije, humanistische Europa tegen het mystieke, despotische Nabije Oosten” onzinnig zijn, maar we raken er almaar niet van bevrijd. Als het gaat om bijvoorbeeld de islam, is het debat in de greep van politicoloog Samuel Huntington, classicus Paul Cartledge of kwakhistoricus Tom Holland. Als historicus ben je het lulletje rozenwater waar niemand naar luistert.

Ik vermoed dat Van der Duin iets anders bedoelt: het verleden heeft een te grote greep op ons denken. Sterker nog, die constatering zélf illustreert hoezeer het verleden greep heeft op ons denken. “History is the nightmare from which I am trying to awake” is immers een gouwe ouwe. Zo geherformuleerd heeft Van der Duin het grootste gelijk van de vismarkt en hij illustreert het goed:

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Sinterklaas

Het is 6 december, de dag waarop in het jaar 343 een einde kwam aan het aardse bestaan van Nikolaas, bisschop van Myra. Als u mocht willen weten wat de historische kern is van de legende, dan kunt u – schaamteloze verwijzing naar eigen werk – hier terecht. Nu zal het u niet onbekend zijn dat de goedheiligman ook na zijn verscheiden nog regelmatig is gesignaleerd, en daardoor is er genoeg stof voor een lange Kunst op Zondag.

Eerst wat architectuur, namelijk de plek waar het allemaal is begonnen: het graf van de heilige in de basiliek in Myra. Hier (of hier in de buurt) rustte zijn gebeente tot 1087, toen het door zeelieden uit Bari werd meegenomen. Naar eigen zeggen om het te beschermen tegen de Turken, die in die jaren het naar hen genoemde land veroverden, maar als u het wil aanduiden als “roof”, dan mag u.

01_myra_s_nicholas03

De grafschenners vrome christelijke zeelieden hadden haast – er was nog een andere groep lijkenpikkers vrome christelijke zeelieden in de buurt – en hebben wat botten laten liggen. Die zijn later teruggevonden en liggen nu in het Archeologisch Museum van Antalya.

02_nicholas_bones_mus_antalya_cr

Het doosje hierboven is niet zo heel erg oud, maar het type afbeelding is dat wel. In de orthodoxe traditie wordt de heilige steeds op ongeveer dezelfde manier geschilderd. Dit is een fresco uit de elfde eeuw in het Byzantijnse Museum in Thessaloniki.

Foto: Peter van Teeseling (cc)

Dat was het nieuws

NIEUWS - Zomaar een gesprek in zomaar een trein op zomaar een zaterdagmiddag. Dat er op een kantoor dus twee soorten mensen zijn, namelijk degenen die werken vanuit hun eigenbelang en degenen die zich laten leiden door het doel van de organisatie. En dat die laatste groep dus altijd weer het loodje legt tegen de eerste. En dat grote organisaties dus nooit functioneren.

Ik luister half mee naar dit gesprek, terwijl ik door de kranten blader. Net als tijdens mijn vorige weekendkrantentest staat er weinig in.

De Volkskrant heeft een stuk over Lodewijk Asscher, waarin precies zo weinig nieuws staat als je mag verwachten van iemand die al honderden keren is geïnterviewd. Het daaropvolgende artikel gaat over Beatrice de Graaf, die deze week al in het nieuws is geweest en inderdaad niets meldt dat we niet al vernomen hadden. Verder wat recensies van boeken die elders al waren besproken (alwéér Andreas Burnier, alwéér Garry Kasparovs Het wordt winter).

Dezelfde krant heeft een feestbijlage, die – het moet gezegd – alleen kan worden getypeerd als hoogstandje. Er is namelijk zorgvuldige redactie voor nodig om honderd pagina’s te vullen met artikelen waar alles uit is weg gefilterd dat interessant zou kunnen zijn.

Foto: Jean Huber, Un dîner de philosophes, ca. 1772 copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Parijs, Europa

COLUMN - Parijs is méér dan de hoofdstad van Frankrijk. Het is de stad waar in de achttiende eeuw de ideeën van de Verlichting werden geconcipieerd en in de praktijk gebracht. Het is de basis waarvandaan Napoleon deze ideeën exporteerde, onder andere naar Egypte. Het is een plaats met een spreekwoordelijk losse seksuele moraal. Het is de belichaming van een land dat, trots op zijn laïcité, religieuze symbolen in het openbaar onderwijs verbiedt. Het biedt ruimte aan de meest vrije pers ter wereld.

Parijs is, tot slot, de plek waar de coördinatie plaatsvindt van militaire operaties in islamitische landen als Libië, Mali en Syrië. Dat is niet van vandaag of gisteren: het assertieve contraterrorismebeleid is ontworpen na de metro-aanslagen van ’95. Parijs staat hoog op de lijst van steden waaraan jihadisten een hekel hebben. Het is de hoofdstad van een militair actieve staat met een traditie van secularisme en Verlichting.

Niet alle West-Europese landen zijn even militair actief in de islamitische wereld, maar ze delen wel allemaal de normen van Verlichtingsdenken en secularisme. In die zin is de aanval op Parijs een aanval op ons allemaal. We zullen er nog meer gaan meemaken. Doodsimpel omdat Europa een logisch militair doelwit is.

Vorige Volgende