Angola verovert Portugal

ELDERS - Het kan verkeren. Het arme Portugal hoopt nu te profiteren van rijke investeerders uit de voormalige kolonie Angola.

Ronaldo schoot Portugal deze week naar het WK voetbal in Brazilië. In z’n eentje zorgde hij voor wat licht in het land dat nog steeds in zwaar weer verkeert. Terwijl de Europese Unie de hulp aan Spanje en Ierland kan beëindigen blijft Portugal aan het infuus.  Nieuwe bezuinigingsplannen waarover volgende week beslist moet worden hebben weer massa’s mensen op de been gebracht. De Trojka die het land onder curatele heeft gesteld eist nu onder meer ook de privatisering van het postbedrijf. Een teken van de malaise is dat de Europabrede crisis in de bouwsector in Portugal het hardst heeft toegeslagen (-12,3%).

In deze crisissfeer kwam het Franse Mediapart vorige week met een opmerkelijke reportage over investeringen in het voormalige moederland door rijke Angolezen, de familie van president Dos Santos voorop (Nederlandse vertaling hier en hier).

Dankzij de sterk stijgende olieprijzen en de verkoop van diamanten groeit de economie van Angola als kool. Lissabon importeert sinds dit jaar meer Angolese olie dan dat er Portugese producten worden verkocht in Angola. Tegelijkertijd laten Angolese investeringen in Portugal sinds het begin van deze eeuw een stijgende lijn zien. Die investeringen hebben volgens sommigen een dubieuze achtergrond. Portugal zou het doorgeefluik zijn voor het witwassen van crimineel geld voor de nieuwe Angolese rijken. Een hoofdrol wordt toegeschreven aan Isabel Dos Santos, dochter van de president en “de enige vrouwelijke miljardair van Afrika”. Zij is, namens papa, voor de helft eigenaar van een telecomgigant, de een na grootste aandeelhouder van de Portugese bank BIP, ze zit in de raad van bestuur van een andere financiële instelling en heeft belangen in een groot olie- en gasconcern. Met een geschat vermogen van 1,7 miljard dollar, kan in het Portugese economische landschap niemand meer om haar heen.

Volgens het Amerikaanse blad Forbes levert de dochter met haar zaken de kluis voor de president en zijn familie om hun privé winsten uit de mineralen van Angola veilig te kunnen stellen. Terwijl de grote meerderheid van de Angolese bevolking nog steeds in armoede leeft raakte tussen 2007 en 2012  maar liefst 32 miljard dollar uit olie-inkomsten zoek in ’s lands boeken, meldt het Internationale Monetaire Fonds.  Geldstromen zijn in dit snel groeiende olieland lastig te traceren. Op de Transparency Index staat het land bijna onderaan.

‘Portugal biedt de hele economische en politieke elite een exitstrategie in geval van een machtswisseling, aangezien deze reeds een deel van haar vermogen in Portugal heeft ondergebracht. Maar zij gebruiken het land ook om dubieus Angolees kapitaal wit te wassen,’ aldus Jorge Costa, schrijver van een boek over deze praktijken. De relatie tussen Angola en Portugal kwam dit jaar onder druk te staan toen er een officieel onderzoek werd ingesteld naar de herkomst van investeringen uit Angola.  Portugal probeerde de betrekkingen weer op het goede spoor te krijgen door excuses van de minister van Buitenlandse Zaken en een bezoek van parlementsleden aan Luanda, begin november. De hulp uit Angola kan goed gebruikt worden, zal men gedacht hebben. Maar het is de vraag of de Portugese armen – net als hun lotgenoten in Angola- wel zoveel profijt zullen hebben van de dubieuze investeringen van de Dos Santos clan. De Portugese rijken , die nog teren op oud koloniaal vermogen, noch de nieuwe rijken uit de voormalige kolonie zullen er een feestje minder om vieren.