DATA - Amsterdam wordt het natuurreservaat van Nederland.” Het is grappig bedoeld, maar stadsecoloog Remco Daalder zegt het met een licht serieuze ondertoon. ,,We hebben veel verschillende landschapjes, zoals moerasjes, diverse typen bossen, parken, ruige terreinen.” Flora en fauna varen er wel bij.
Dat blijkt uit aan het ANP en Sargasso.nl verstrekte cijfers van de Nationale Databank Flora en Fauna. Amsterdam herbergt bijna 140 soorten planten en dieren die in meer of mindere mate bedreigd zijn. Zij staan op de zogenoemde landelijke Rode Lijst, een verzameling soorten die snel in aantal afnemen of in een beperkt gebied voorkomen.
Op deze kaart is te zien waar veel en weinig bedreigde plant- en diersoortenwaarnemingen bekend zijn. De aantallen zijn afhankelijk van telactiviteit. Niet overal wordt elk jaar even actief geteld. De aantallen zouden daarom in de werkelijkheid iets kunnen afwijken. NDFF (c) 2012.
Het is aan de samenstelling van de stad te danken, maar ook aan het beleid dat er gevoerd wordt. En natuurlijk de honderden vrijwilligers die zich inspannen, stelt Daalder. ,,Beheer is altijd de crux.”,,Neem bijvoorbeeld de orchideeën, die moet je vlak na de bloei maaien, anders zijn ze binnen een paar jaar verdwenen. Mensen helpen mee omdat ze die bloemen prachtig vinden.”
Sommige zaken kosten simpelweg geld. ,,We hebben een van de grootste populaties ringslangen van Nederland, bij IJburg. Dat moet je heel zorgvuldig beheren, door het aanleggen van broeihopen, waar de temperatuur constant 30 graden is. Een echt grote natuurbeheerder heeft daar geen geld voor. Landelijk gezien gaat het slecht met de ringslang, maar hier gaat het uitstekend.”
De Amsterdammers hebben de huismus als lieveling, aldus Daalder. De vogel staat op de Rode Lijst. Het getjilp geeft een buitengevoel, legt Daalder uit. Talloze mensen hangen vogelhuisjes op en letten op de beplanting. ,,Om sommige soorten te vinden moet je over een tijdje niet meer naar de Veluwe maar naar Amsterdam.”,,Om sommige soorten te vinden moet je over een tijdje niet meer naar de Veluwe maar naar Amsterdam.”
In Bergen, aan de kust in Noord-Holland, zijn de meeste ‘rodelijst-soorten’ geteld, ongeveer 325. Daarna komen Ede (260) en Bronckhorst (230). Dat juist hier zoveel van de rode lijst voorkomen, verrast Sander Turnhout van de Stichting Veldonderzoek Flora en Fauna niet. ,,De kuststreek, Noord-Gelderland en Zuid-Limburg zijn regio’s met een aparte bodemsamenstelling en een divers landschap met onder meer hoogteverschillen. Zulke plekken zijn zeldzaam geworden door ruilverkaveling en andere vormen van landschapsinrichting. De planten en dieren die op deze plekken voorkomen belanden als vanzelf op de rode lijst. Onze duinen zijn zelfs wereldwijd uniek.”
In delen van Groningen, Friesland en de Randstad zorgt de moderne landbouw ervoor dat er weinig soorten voorkomen. ,,Als je daar goed in bent, en dat zijn we in Nederland, krijg je weilanden waar slechts één soort voorkomt: het gewas dat verbouwd wordt. Zet je er koeien op dan verdubbelt de biodiversiteit”, zegt Turnhout. De gemeenten waar de minste ‘rodelijst-soorten’ voorkomen zijn Schagen, Opmeer, Papendrecht, het Bildt en Bedum.
Reacties (15)
Wat is dit nou weer voor non-nieuws? Amsterdam verschilt toch in niets van de andere grote steden, Rotterdam, Den Haag en Utrecht?
Sterker nog, die hebben meer rode lijstsoorten dan Amsterdam. Maar ja, die plaatsen zijn niet Amsterdam, en dat is toch anders, hè?
Amsterdam is heel bijzonder. Er is net nog een moerasje gecreëerd in het Gaasperpark. Een kleine beetje sarcasme mag toch wel?
Kijkend naar de kaart lijkt het dat er een bias aan ten grondslag ligt: de Universiteitsplaatsen die zich erg met vegetatiekunde bezig houden. Hoewel niet eenduidig, denk ik dat de waarnemingen van studenten tijdens de practica vegetatiekunde wel eens mee kunnen tellen. Groningen gaat naar het zuiden want het interessantst. Het gebied tussen Wageningen en Nijmegen lijkt oversampled. Rond Maastricht idem.
Ik zou eerst een verantwoording van de bemonstering willen zien.
Amsterdammers willen zich altijd wel een uitzonderingspositie geven.
Ik heb nog even nader gekeken waar die gegevens vandaan kwamen (Nationale Databank Flora en Fauna) gegevens te verkrijgen via het Natuurloket.
Ik neem aan dat we hier met de beknopte eenmalige levering te maken hebben en ik neem aan dat Sargasso de kilometerhokken heeft omgewerkt tot gemeente-data.
In elk geval zou per kilometerhok per soortgroep een indicatie hoe goed het gebied onderzocht is bekend moeten zijn.
En dat zou toch wel interessant zijn.
Is dat hierbij te publiceren?
Oh, en het duingebied lijkt me ook oversampled terwijl we het groene hart als ik het goed begrijp wel kunnen asfalteren.
Hans, Amsterdam heeft en veel ruige terreinen (langs het Ijmeer, het Westelijk havengebied) en gekke biotopen (mediterrane microklimaten rond zanderige spoorlichamen in Amsterdam west met een eigen duinfauna en warmteminnende exoten). Daarnaast is er een heel actief netwerk aan vrijwilligers die ondermeer actief zijn (geweest) in het inventariseren van allerhande dieren en plantengroepen. Er is ook een reeks uitgaven van verschillende diergroepen geweest (ik meen me te herinneren met titels als “Haringen in het Ij”en “van nonnetje tot tonnetje”. Al met al verbaast het me eigenlijk dat er zo weinig rode lijst soorten in Amsterdam zijn.
Oh ja, en niet te vergeten de enorme inbreng al lang van een zeer gedreven stadsecoloog, helpt ook :)
Amsterdam heeft en veel ruige terreinen […] en gekke biotopen
Geloof me, elk zichzelf respecterend dorp kan dat soort plekken vinden ;)
Vegetatiekunde? In Maastricht? Volgens mij heb je geen idee van de in Maastricht aangeboden curricula.
klopt :)
Vergeet de bijzondere varens onder de oude bruggen niet!
Dhr. Daalder wilde een tijd geleden de zuidoever van de Gaasperplas (behorend tot de EHS en HGS) bebouwen. De stad en het stadsdeel (onder het beheer van Groengebied Amstelland) vernietigen onze parken die ingericht worden als evenemententerreinen. Daarvoor worden zelfs orchideeën gemaaid. M.a.w. de natuur, fauna en flora worden sterk aangetast. Maar we worden zoetgehouden met postzegelparkjes die steeds kleiner worden. Amsterdam Open Air heeft in het Gaasperpark een ravage achtergelaten. De grond is ingeklonken en het is inderdaad een moeras geworden. Daar is dhr. Daalder waarschijnlijk zeer trots op. Hoe slechter het gaat met de natuur hoe meer publicaties er komen die wijzen op de pracht aan natuur tussen de straatstenen en de voegen van oude muren. Triest en een gotspe.
Tsja Hetty, een stadsecoloog maakt van natuur liever eerst stad want dan heeft ie er iets over te zeggen en kan ie zijn eigen functie weer groter maken. Echte natuur, dat is zoooo eng, daar valt niets aan te verdienen….
En ja, sarcasme mag als dit soort bestuurders zoveel kapot maken en dan mooi weer spelen met dit soort verhalen, dat is zich al pijnlijk, het zien van de gevolgen van hun zelfverheerlijking is dramatisch. Jouw moerasje is daar een bescheiden voorbeeld van.
Geweldig ding, maar erg jammer dat niet te zien is waar die “rode lijsters” nou _precies_ zitten als je niet de kaart van Nederland tot op de vierkante meter helemaal uit je hoofd kent. Is het mogelijk om die ondoorzichtige vlekken transparant te maken?
[Sarcasme AAN]Nu snap ik ook waarom in het prachtige Gaasperplaspark een enorm DanceFestival is gehouden. Dat was om prachtige stadsecologie te bevorderen. Als je nu, 3 weken na dat festival gaat kijken in het park, zie je hoe rondom een paar bankjes nieuwe natuur ontstaat. Waar eerst maar een kaal grasveld lag, ontstaat nu een prachtige modderpoel met een diversiteit aan vliegjes en vogels.
Hierbij een kleine, natte landing ter illustratie : http://hanskeesom.xs4all.nl/panoramas/Gaasperplas20120616Preview/
[Sarcasme UIT]