COLUMN, OPINIE - De ophef rond dit filmpje zal je ongetwijfeld niet ontgaan zijn. Rutger Bregman en Fox News:
https://twitter.com/nowthisnews/status/1098282209834950657/video/1
Holy moly. De Correspondent-journalist Rutger Bregman is op weg een internationale bekendheid te worden, met zijn missie om belastingontwijking/ontduiking – of eigenlijk de hele moraal van vele superrijken – aan te kaarten op het wereldtoneel. Zijn uitspraken op het forum in Davos gingen al viral. Nu werd hij geïnterviewd door Tucker Carlson van Fox News. Op zich natuurlijk al moedig dat Bregman die uitdaging aan ging. Ik zou die lui mijden als de pest. Maar deze meneer wil een idee uitdragen, koste wat kost.
Apeshit
Hij gaat er met gestrekt been in, en dat is strategisch gezien best slim. Want Bregman gaat – na een aanloopje – los op Fox’ en Carlsons hypocrisie, en die gaat vervolgens apeshit. Dit moet Bregman van tevoren bedacht hebben, of dan tenminste naderhand (het interview is al van een maand geleden), om ophef te veroorzaken. Waarin hij uitstekend is geslaagd. Fox besluit uiteraard om het niet uit te zenden, maar de studio in Amsterdam heeft het ook opgenomen. Weliswaar zonder beeld van Carlson, maar het hele gesprek staat er gekleurd op. @NowThisNews postte de clip op Twitter, woensdagochtend 20 feb. om 10.00u. Het is terwijl ik dit schrijf iets na 22.30u, en het filmpje is anderhalf miljoen keer bekeken. En voor zover ik kan zien is het twittervolk lyrisch over Bregman. Juist ook de Amerikanen.
Positieve kant van social media
Nu is Twitter natuurlijk een soort parallel universum, waar je als gewone sterveling af en toe in mee gezogen wordt (al was het maar omdat andere media er aandacht aan besteden), maar meestal enigszins verbaasd van een afstandje naar staat te kijken. Vanwege de grote hoeveelheid bagger die er door de digitale straten loopt. En door de snelheid waarmee die zich verplaatst. Bovendien bivakkeert er maar een beperkt aantal mensen.
Maar dit soort postings bewijst dan weer dat social media ook een positieve kant hebben. Het nieuws verspreidt zich razendsnel. En plotseling heeft iedereen het erover. En blijkbaar zijn er heel veel mensen die het huidige belastingklimaat behoorlijk beu zijn. Zelfs in de VS wordt weer gepleit voor een toptarief voor extreem-veelverdieners.
Belasting
Filantropie door rijken is mooi, maar het kan niet zo zijn dat zij bepalen waar al het geld naartoe gaat. Zelfs vermaard biljonair en filantropist Bill Gates en zijn vrouw zijn vóór hogere belastingen voor de superrijken. Melinda legt het goed uit. Filantropische projecten zijn prima voor bepaalde experimenten die je misschien liever niet direct uit je belastingcenten betaald ziet.
Of gewoon voor zaken waar de betreffende filantroop hart voor heeft. Dikke prima, het is ieders goed recht om geld te steken in wat hij belangrijk vindt. Maar dat draagt niet per se bij aan het collectieve belang. En daarom heb je een overheid nodig. Die een beetje overzicht houdt over wat er in de samenleving speelt. En die de beschikbare middelen, door middel van belasting, zo eerlijk mogelijk verdeelt. Er is echt niets mis met een grotere bijdrage vragen van mensen en bedrijven die van gekkigheid niet weten wat ze met hun geld moeten doen. Belastingen zijn essentieel.
Natuurlijk, zoiets kun je alleen doen als de hele wereld meedoet, en dat zal niet snel gebeuren. Maar dat is geen reden om je niet luidkeels uit te spreken, integendeel. De boodschap moet verspreid worden, iedereen moet wakker worden en dan is ophef alleen maar goed. So way to go Rutger!
Alles begint met een idee
Ik vind het hoopvol dat het idee van gezamenlijkheid steeds meer ingang lijkt te vinden. Dat mensen begrijpen dat andermans ellende uiteindelijk ook jóu raakt. Oorlog, milieurampen, armoede en ziekte zijn zaken die tot grote problemen leiden en daar krijgen we allemaal vroeg of laat mee te maken. Op kleine schaal is dat de dakloze die om een muntje bedelt (en geef dat gewoon, als je ’t hebt!), op grote schaal leidt het tot massamigratie. We zullen de ongelijkheid en alle andere problemen in de wereld niet op korte termijn gaan oplossen. Maar alles begint met een idee.
Reacties (23)
Belasting is een vergaarinstrument, geen verdeelinstrument.
En soms vraag ik me wel eens af wat die belastingparadijzen militair eigenlijk voorstellen. Het zijn vaak eilandjes van niks. Zelfs dat tankloze Nederlandse leger zou ze kunnen binnenvallen, onze wetgeving er invoeren en handhaven zoals die bedoeld is en zo de fiscale mondiale gerechtigheid wat vergroten. Wat daarvoor ontbreekt zijn bestuurders die voor een ander hun nek durven uitsteken en de politiek niet als een narthex voor het luizenbaantje erna beschouwen.
Maar ze krijgen niet eens een transactietax op de beurs voor elkaar, de lamzakken.
En toch vind ik… in plaats van overal maar belasting op te heffen moeten we gewoon de planeet verhuren. Zegmaar een landgebruiktax en een tax voor alles wat je uit de grond haalt (inclusief natuurlijk fossiele brandstoffen). En verder liefst niks. Volgens mijn Excel-sheet kunnen we daar prima een basisinkomen (dat noem ik dan dividend) mee financieren en alle duurzaamheidsproblematiek mee onder de duim houden. Anders gezegd: we verdelen de planeet eerlijk onder de mensen (en vooral de natuur) en keren eenieder dividend uit voor de winst die we maken met het verhuren ervan. We voeren zegmaar het feodalisme weer in, alleen is iedereen van geboorte tot overlijden automatisch leenheer. Lekker simpel.
Bovendien eigenlijk de enige ethisch verantwoorde constructie die ik kan bedenken. Tenminste, ik vind het verwerpelijk om – nu de planeet vol is – mensen in “schuld” geboren te laten worden; iedereen zou recht moeten hebben op een (conceptueel) stukje planeet dat voldoende is om zichzelf in leven te houden.
@2: Ik begrijp wat je bedoelt, maar moeten we dan ook niet een ‘schijt’-belasting hebben? Input (extractie) maar zeker ook de output (dumping) is gerelateerd aan de toegebrachte schade aan de aarde. Het zou de ‘schijt’-belasting moeten zijn die een efficiency afdwingt aan de gebruiker van de grondstoffen.
En daarbij: iedereen zou recht moeten hebben op een (conceptueel) stukje planeet dat voldoende is om zichzelf in leven te houden is een statement waar ik het principieel wel mee eens kan zijn maar dat in de praktijk op heel veel problemen stuit. Als je de grondschattingen leest ontbreken daar toch echt de schattingen nodig voor de verwerking (malen,slachterij, looierij etc…) en opslag. Als je die niet meeneemt is er altijd gemeenschappelijke verwerking nodig en vraag je eigenlijk een teruggang naar een soort middeleeuwse samenleving. Dit soort schattingen gaat altijd uit van voorzieningen die bestaan in de huidige moderne samenleving. Zelfvoorzienend, maar wel met elektriciteit en apparatuur die je in de winkel kunt kopen. Lulkoek dus.
De hoeveelheid landbouwgrond op dit moment ongeveer 1,7 miljard ha, 5,5 miljard als je alle graasgebieden ook meeneemt. Je zult dierlijke productie nodig blijven hebben, ook al eet je de beesten niet allemaal, als je industrie ook wil verminderen – je wilt immers je eigen voedsel gaan verbouwen – dus reken je niet rijk door uit te gaan van 5,5 miljard ha.
Dat betekent, uitgaande van 2 miljard ha en 7 miljard mensen, dat er minder dan 300m2 pp bestaat om van te leven. Dat is onder de grens van 350m2 die wordt geschat (zie hierboven). Daarbij is niet alle grond gelijkwaardig rijk, zonovergoten en bewaterd.
Ik zou bij dat soort wensen eerst maar eens kijken naar de reële getallen en dan kijken of het überhaupt wel kan. De hele samenlevingscyclus moet je doorrekenen op de effecten en die zullen mega zijn.
Je statement in #2 is lief maar wel iets te simpel op globale schaal. En dan heb ik het nog niet over het oorlogszuchtig karakter van die 7 miljard individuen.
@3
Vandaar ook “conceptueel”; ik bedoel geen vergezochte zelfvoorzienendheid, maar gewoon een alternatieve manier om het financiële plaatje te regelen.
@4: De wereld staat bol van de ‘conceptuele’ oplossingen. Daarom besteden we meer tijd aan discussies dan aan echte oplossingen.
Haalbaarheid is het begin. Brainstormen is een aanloop naar ideeën-generatie, de pre-selectie laat zien wat echt mogelijk is en wat niet. Reken op de achterkant van een sigarenkistje door wat de consequentie van je ‘oplossing’ is.
@5 Het is geen conceptuele oplossing, slechts het onderliggende morele idee is conceptueel.
De achterkant van mijn sigarenkistje zegt dat het prima kan (zelfs zonder CO2-tax, want die had ik nog niet meegerekend toen ik dit uitwerkte). Verrassend goed zelfs. Wat dan eigenlijk weer niet zo heel verrassend is aangezien het slechts een alternatieve indeling is van grotendeels al bestaande belastingen, uitkeringen en subsidies, net als de meeste basisinkomen-voorstellen. Alleen laat mijn voorstel het niet financieren met andermans belastinggeld, maar met dividend. Je moet er enkel de planeet even voor herverdelen, maar ook dat kan geleidelijk.
Overigens ook allemaal niet helemaal zelf bedacht, maar gewoon een verder uitgewerkte versie van het voorstel dat Marshall Brain doet in Manna (slecht geschreven goed verhaal): http://marshallbrain.com/manna1.htm
Helemaal eens met wat #zmoooc zegt.
Een basisinkomen is goed te rechtvaardigen (en waarschijnlijk ook redelijk goed te financieren) als een compensatie voor de onteigening van natuurlijke rijkdommen door de invoering van privé-eigendomsrechten erover. Want zoals Thomas Paine zegt (die met deze woorden ook al pleitte voor een basisinkomen): “the earth, in its natural, uncultivated state was, and ever would have continued to be, the common property of the human race” …
Dit voorstel betekent voor de duidelijkheid dus niet, zoals anoniem het misvat, het terugdraaien van die privatisering en iedereen een stukje land en een scheutje olie geven, en dan terug naar de middeleeuwen of zo … maar gewoon een compensatie, in de vorm van een basisinkomen, voor ieders afgepakte ‘aandeel’ in de aarde.
(overigens wordt die compensatie nu ook al uitbetaald, maar vooral aan oliesjeiks en vastgoedbaronnen … )
Ik schreef trouwens hier al eens ongeveer hetzelfde: https://sargasso.nl/politiek-kwartier-de-socialistische-strijd-van-gisteren/#comment-886143
Mwah, inkomens hebben nauwelijks verband met de beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen. Dan zouden Groningen en Limburg tot de rijkste regio’s van Netherland behoren (tegendeel is waar). Waar mensen arm zijn is kapitaal bijna altijd de beperkende factor. Huurders zijn armer dan kopers omdat elke maand een bedrag betalen duurder is dan 1 keer aftikken.
Land is ook een natuurlijke hulpbron, en de (on)beschikbaarheid daarvan heeft alles met inkomen te maken. Als je immers zelf je voedsel kunt verbouwen/vergaren/bejagen (en dat is het traditionele ‘basisinkomen’ waar iedereen in principe recht op heeft), dan moet een fabriekseigenaar wel met een heel goed loon en goede secundaire arbeidsvoorwaarden komen om je over te halen in zijn fabriek te komen werken.
Mensen die verhongeren als ze geen loonslaaf worden zijn doorgaans goedkoper en minder kieskeurig.
@7: Die interpretatie zou het een aanvulling op de huidige situatie maken en dus nog erger. Mijn punt is dat als je 7 miljard mensen een stukje voogdij over de aarde geeft – eigendom van een stuk grond – dat zowel in de contexten van het numerieke argument, het gelijkheidsargument, het verantwoordelijkheidsargument, het zelfstandigheidsargument en ga zo maar door volstrekt fout en disproportioneel is.
Als gedachtenexperiment, als conceptueel moreel idee is het al fout. Er is niet te denken over een eventuele realisering van het idee. Lokaal met N=1 werkt het misschien. Niet met N=7 miljard.
Ik denk dat we verschillende sigarenmerken hebben.
Mijn kistje is een betere ondergrond.
En los daarvan: wat voor zin heeft het dit soort ideeën te ontwikkelen als je er niets mee wilt. Waarom poneer je een conceptueel idee (mwah…wat een term) als je er niets mee wil en er ook niet over wilt discussiëren? Onzin blaten staat vrij, natuurlijk maar dan wat?
Overigens wel eens met Krekel’s #9, maar dan nog is basisinkomen niet equivalent met ‘iedereen een stukje grond’. Als je basisinkomen bedoelt, ga dan niet roepen dat iedereen een stuk grond moet hebben. Het is gewoon niet hetzelfde zoals #8 terecht opmerkt.
Interessant: mijn reactie staat niet bij de laatste reacties. Heeft dat te maken met ‘anoniem’?
@11: Oh, nu wel
@8: Het probleem in Groningen is niet gebrek aan kapitaal, maar gebrek aan autonomie.
Als Groningen zelf over het aardgas beschikken kon, had het makkelijk geld kunnen lenen (die investering zou snel terugverdiend zijn).
Verder ben ik het wel met u eens dat veel armoede in feite een vorm van “loan slavery” is.
@9: Land is ook een natuurlijke hulpbron,
Ik noem dan ook provincies waar veel land beschikbaar is per hoofd van de bevolking. Maar gek genoeg hebben niet de dunbevolkte maar de dichtbevolkte gebieden de hogere inkomens.
In z’n algemeenheid: in onze samenleving klaagt niemand over een gebrek aan land, lucht of water. Wel aan dure huizen en hoge zorgkosten. 99% van de economisch waarde wordt toegevoegd door de mens. Armoede in Nederland is onvoldoende kunnen beschikken over de productie van anderen.
@13: Als Groningen zelf over het aardgas beschikken kon, had het makkelijk geld kunnen lenen (die investering zou snel terugverdiend zijn).
Ha, gaan de Groningers met de blote handen het gas uitgraven?
@10
Ik mis waarom dat niet zou werken? We hebben eeuwen aan ervaring met aandeelhoudersconstructies en kunnen daarin prima om gaan met grote groepen aandeelhouders. Waarom zou dat hier niet lukken?
@14
Er is ook geen gebrek aan. Nouja, eigenlijk wel, maar niet vanuit het perspectief van de gemiddelde bewoner. Waar we wel over klagen is een overvloed aan CO2. En een belangrijk deel daarvan is terug te voeren tot het gebruik van land voor andere dingen dan natuur. Dat er niemand klaagt over een gebrek aan lucht is op de lange termijn niet houdbaar als we onze natuur blijven omzetten in landbouw en nergens meer CO2 vastleggen. En dat is precies wat we aan het doen zijn (cq hier in NL al vakkundig overal gedaan hebben).
Maar dat er niemand klaagt, doet er niet toe. Grootgrondbezitters klagen ook nooit over een gebrek aan huizen. Dat staat er zelfs los van; hoeveel mensen er klagen hoeft niks van doen te hebben met de ideale inrichting van een samenleving. Mensen klagen toch wel over bullshit terwijl ze de donkere wolken boven hun hoofd over het hoofd zien en zich zonder mokken voegen naar een samenleving waarvan de grote lijnen effectief al eeuwen geleden gevormd zijn zonder daarbij de vraag te stellen of dat eerlijk, duurzaam of verstandig is.
@14: Investeren of geld lenen met blote handen is heel gebruikelijk.
En anders hoefde Groningen alleen maar een concessie te verlenen (zoals de Nederlandse overheid aan de NAM verleend heeft) en te delen in de opbrengsten.
@15: Je conceptueel stukje planeet dat je iedereen toe wilt bedelen is blijkbaar bedoelt als basis om een [divident]uitkering te doen.
Ik nam dat letterlijk en gaf aan dat als je het letterlijk neemt het niet kan werken. Als ik dat verder trekt zie ik niet waarom het wel kan werken als je het als deel voor dividenduitkering neemt: ik reken hierboven voor, dat er minder landbouwgrond pp is dan de 350 m2 die als noodzakelijk wordt gezien. Je kunt dat ook zien als statement, dat de ecologische voetafdruk van de mens over de grens is.
Als je dus dividend gaat betalen op de afmeting van de te grote ecologische voetafdruk van de mens, dan trek je dus een wissel op de toekomst. Virtueel consumeren is dat. Je rekent jezelf rijk.
De aarde kan niet ieder individu 350 m2 geven.
Dan kun je dus ook het geldelijk equivalent daarvan niet betalen zonder de aarde tekort te doen.
@18
In tegendeel. Voor onze voetafdruk moeten we vooral kijken naar hoeveel land (en atmosfeer) we gebruiken. Willen we de voetafdruk omlaag, dan moeten we landgebruik ontmoedigen. En dat is precies wat ik voorstel: maak het gebruik van land financieel minder aantrekkelijk. Dat zou met name vlees (de helft van het land) en fossiele brandstoffen duurder moeten maken als je het goed doet.
En dat heeft niks met vierkante meters te maken; niemand hoeft ineens meer of minder vierkante meters. Iedereen krijgt het “gedeelde eigendom” van de planeet, maar om de planeet te mogen gebruiken moet je ook gewoon betalen, net als aandeelhouders van Shell ook gewoon moeten betalen bij de pomp.
Natuurlijk wel; de prijs die voor grondgebruik betaald moet worden en de hoogte van het dividend moet je gewoon verstandig kiezen. Dat staat – wederom – los van de vierkante meters die je nodig hebt, net als het dividend dat bijvoorbeeld Apple uitkeert maar bar weinig van doen heeft met de waarde van de grondstoffen waaruit ze iPhones maken.
@19: Natuurlijk wel; de prijs die voor grondgebruik betaald moet worden en de hoogte van het dividend moet je gewoon verstandig kiezen. Dat staat – wederom – los van de vierkante meters die je nodig hebt, net als het dividend dat bijvoorbeeld Apple uitkeert maar bar weinig van doen heeft met de waarde van de grondstoffen waaruit ze iPhones maken.
Dus aan de ene kant is er een prijs voor grondgebruik en een hoogte van dividend die ‘verstandig gekozen’ moeten worden.
Aan de andere kant is er een ‘dividend dat […] bar weinig van doen heeft met de waarde van de grondstoffen’.
Je claimt een [conceptueel] denken in termen van een gedeelde aarde als basis van een basisinkomen en vervolgens claim je een van waarde van grondstoffen losgezongen dividend.
Ik ben los.
Laat deze discussie maar varen, de aarde is niets waard, alleen dividend telt blijkbaar en niet de daaraan voorafgaande kosten. Wat doe jij voor de kost? Accountant of planner bij een communistische [en wellicht groene] politieke partij of juist bij Elsevier (dat verschil is kleiner dan je denkt in context van ideeën en oplossingen)?
Ik zou zeggen: maak een vijfjarenplan voor de verdeling van de aarde, doodt de boeren en definieer de goelag met dwangarbeid als basisinkomen (overigens is de situatie in Nederland in uitkeringscontext al bijna zo ver). De afmeting van de aarde is irrelevant geworden, economie is maakbaar net als de samenleving. Alles is onafhankelijk van elkaar en dividend heeft de toekomst.
En nee, je hoeft niet meer te reageren.
Ik ben in elk geval klaar.
Tenzij dit land voor iedereen vrij en gratis beschikbaar is om er zelf hun voedsel op te verbouwen of vergaren – zoals het land “its natural, uncultivated state” was (wat overigens niet in historische, maar normatieve of conceptuele zin bedoeld is) – is dit volkomen bezijden het punt.
Precies! En dáár gaat het om. Om dát geld. Want die waarde wordt niet geproduceerd door oliesjeiks en vastgoedparasieten, maar slechts door hen in de zakken gestoken. Het is zoals je zegt het product van de natuur & de economische activiteiten van de gemeenschap als geheel … en dus is het logisch en rechtvaardig als dat geld ook wordt uitgekeerd aan de gemeenschap als geheel, en onlogisch en onrechtvaardig als het in de zakken verdwijnt van een handjevol parasieten.
@21: Precies! En dáár gaat het om. Om dát geld. …
Kijk, en dat is dus gewoon een sociaal, belastingtechnisch, economisch argument.
Geld. Het gaat om geld.
En dat Gaia-ecologische argument van grondverdeling heeft er geen flikker mee te maken. Economisch kun je je footprint 1000x verkopen dmv dividend of iets anders en die kruik gaat net zo lang te water tot ze breekt (bijna letterlijk). Het is allemaal verkooppraat en dus religie. Ook – juist – bij het basisinkomen.
@21: Het is zoals je zegt het product van de natuur & de economische activiteiten van de gemeenschap als geheel … en dus is het logisch en rechtvaardig als dat geld ook wordt uitgekeerd aan de gemeenschap als geheel, en onlogisch en onrechtvaardig als het in de zakken verdwijnt van een handjevol parasieten.
Dat ben ik niet met je eens maar als je wil herverdelen heeft het idd meer zin om naar geld te kijken ivp “land” of “natuur”.