Alle stemmen tellen? – revisited

Begin dit jaar hebben een aantal mensen, waaronder mezelf, een petitie opgezet om het tellen van stemmen in de Tweede Kamer inzichtelijker te maken. Nu willen we de petitie gaan afronden en indienen. Voordat we dat doen, hebben we de Tweede Kamerleden om een reactie gevraagd.
De eerste reactie die binnenkwam, is illustratief voor de blinde vlek die men heeft als men zelf in Den Haag zit. Daarom gebruik ik de reactie van PvdA-er Paul Kalma graag om het punt nogmaals duidelijk te maken.
Hier eerst zijn reactie:
“De PvdA is van mening dat de stemmingsuitslagen ook nu volstrekt helder zijn. De stemmingen zijn on line te volgen; de uitslagen staan vrijwel direct op teletekst en internet. En de handelingen (de notulen van de Tweede Kamer) verschijnen, inclusief vermelding van aanwezigheid en stemgedrag, binnen 24 uur. In de regel wordt er per fractie gestemd. Afwijkend stemgedrag van één of meer fractieleden wordt daarbij altijd door de Voorzitter vermeld – en in de handelingen opgenomen.
De PvdA heeft geen behoefte aan automatisering van het stemproces.
De ‘ouderwetse’ manier van stemmen is snel, goedkoop, duidelijk en niet storingsgevoelig.”

Op twee punten heeft hij gelijk. De stemmingen zijn online te volgen (alle stemmingen worden uitgezonden) en de stemmingen staan op Teletekst (pagina 142). Alleen zijn beide media vluchtig. Dus als je iets wilt weten wat in het verleden ligt, staat het daar niet meer.
Dan zegt hij dat de handelingen binnen 24 uur verschijnen. Dit is misschien zo voor de kamerleden zelf, maar wij stervelingen zien dat niet. Wat we wel zien is een verslag op de site van de Tweede Kamer, meestal inderdaad binnen 24 uur. De handelingen verschijnen soms pas weken later via Parlando (u weet wel, dat systeem waar je nauwelijks kunt zoeken en niet direct kunt linken) en worden vaak in stukken opgeknipt (je moet dus zoeken naar de aanwezigheidslijst).
Over die handelingen straks nog wat meer.
Dhr Kalma geeft ook aan dat zowel de aanwezigheid als het stemgedrag wordt vastgelegd in de handelingen. Dat klopt slechts ten dele. De aanwezigheid geldt voor een lange vergadering voor een hele dag. Dat neemt niet weg dat tijdens een stemming een kamerlid even de kamer kan verlaten en dus feitelijk niet mee stemmen. Dat is nergens terug te vinden, maar kan goed zijn voor het geweten van dat kamerlid.

Dan even dit punt vanaf een ander perspectief bekeken vanuit twee voorbeelden.
Stel u wilt van een bepaalde wet weten hoe er over gestemd is. Neem de wijziging op de wet op de lijkbezorging. Eerste uitdaging is te zoeken wat het dossiernummer van deze wet is (30696). Als je daarachter bent, moet je de juiste handelingen zien te vinden. Daarna zoek je de stemmingsuitslag (“Ik constateer dat dit wetsvoorstel met algemene stemmen is aangenomen.“). Dan moet je in dit geval dus weer naar de lijst met aanwezigen gaan om te zien welke partijen in dit geval dan ook daadwerkelijk voor hebben gestemd.
Een beetje ervaren persoon lukt dit meestal wel binnen een half uur. Voor een buitenstaander is het niet te doen.

Dan een andere manier om naar stemmingen te kijken. Misschien wilt u weten of dhr. Kalma zijn rol in de commissie m.b.t. Antilliaanse zaken goed heeft vervuld en wilt u graag weten wat hij gestemd heeft op gerelateerde wetten. Dat kan niet, tenzij u alle handelingen met alle stemmingen handmatig doorloopt, vaststelt of daar een relevante wet aan de orde kwam, wat de PvdA daar heeft gestemd en of dhr Kalma aanwezig was. Met tussen de 3000 en 5000 stemmingen in een jaar een onmogelijke klus.

Daarom is zijn slotopmerking (“De PvdA heeft geen behoefte aan automatisering van het stemproces. De ‘ouderwetse’ manier van stemmen is snel, goedkoop, duidelijk en niet storingsgevoelig.“) ver van de realiteit. Natuurlijk is dat zo als je onder de kaasstolp zelf vertoeft. Maar daarbuiten is het verre van “snel”, helemaal niet “goedkoop” (kost veel tijd) en absoluut niet “duidelijk”.

Maar misschien willen ze daar gewoon niet dat we eenvoudig kunnen zien hoe ze werkelijk stemmen.

Doe zelf eens een proef. Probeer uit te vinden of de PvdA voor of tegen (of überhaupt niet) heeft gestemd bij een motie van de PVV om de Antillen voorlopig geen geld te geven voor schuldsanering (in juli ingediend)