ELDERS - De herdenking van de opstand tegen het communistisch bewind van Hoxha, 25 jaar geleden, is dinsdag uitgelopen op een demonstratie tegen de huidige socialistische regering in Tirana.
Na de val van het stalinistische bewind van Hoxha is vrijwel alles wat aan de veertigjarige dictatuur deed denken in Albanië vernietigd. Inclusief fabrieken, scholen, gezondheidszorginstellingen. Alleen de kleine bunkers zijn nog overal te vinden. Op de gekste plaatsen kom je de betonnen paddenstoelen tegen. Hoxha liet er 700.000 bouwen, voor elke vier Albanezen één. Zo kon het volk zich verdedigen tegen de vele vijanden die het kleine en volledig geïsoleerde Albanië aan alle kanten omringden nadat het regime in 1968 gebroken had met het Warschaupact.
Deze week is het vijfentwintig jaar geleden dat een opstand van studenten het einde van het regime van Hoxha inluidde. De Democratische partij, de rechtse oppositie, organiseerde een betoging tegen de socialistische regering van premier Edi Rama. In het regeringskwartier kwam een gewelddadig einde aan de demonstratie. Een als museum bedoelde bunker werd in brand gestoken na een oproep van Besim Ndregjoni, leider van een groep die de slachtoffers van de dictatuur vertegenwoordigt. De bunker moet laten zien welke vluchtwegen paranoïde communistische leiders voor zichzelf hadden gebouwd.
Oppositieleider Lulzim Basha riep de regering op om te vertrekken en plaats te maken voor een zakenkabinet. Albanië verarmt volgens hem onder het bewind van Rama en zijn partij is corrupt. Een opvallende beschuldiging nadat zijn eigen partij twee jaar geleden bij verkiezingen is weggestemd om dezelfde reden. De Democratische Partij krijgt nu van de stad Tirana de rekening gepresenteerd voor de schade die is aangericht bij de betogingen: 118.000 euro. Als de partij niet binnen 30 dagen betaald worden haar rekeningen geblokkeerd.
Dat Albanezen de straat op gaan om tegen de regering te demonstreren hoeft niet te verbazen. Het land is nog steeds arm. Tot het begin van de Europese financiëel-economische crisis daalde het aantal armen in Albanië. Sindsdien is er weer een lichte stijging. Maar veel Albanezen zien weinig perspectieven in de toekomst van hun land. Albanië is het enige Europese land van waaruit mensen elders in Europa asiel aanvragen. Tussen januari en augustus waren dat er in Duitsland nog 38.245. Sinds de komst van de vluchtelingenstroom uit Syrië worden ze allemaal teruggestuurd. In eigen land is de werkloosheid 17,5 % volgens het EU-rapport van dit jaar over de vorderingen van het land op de weg naar toetreding tot de EU. Corruptie is nog steeds een groot probleem. Het rapport komt niet veel verder dan de constatering dat Albania has reached some level of preparation in the fight against corruption. Eerder dit jaar onthulde de OVSE allerlei corrupte praktijken van politici die verbonden zijn met de zittende regering.
De instabiliteit van het land is een risico voor de goede verhoudingen tussen verschillende etnische en religieuze groepen in het land. Albanië kent een bijzondere mix van moslims met Grieks- en Rooms-Katholieken. Tijdens de communistische dictatuur waren alle godsdiensten verboden. Hoxha riep Albanië uit tot de eerste atheïstische staat ter wereld. Maar het geloof kon ook in die tijd nooit helemaal uitgeroeid worden. Sinds de val van Hoxha’s regime zijn de kerken en moskeeën weer hersteld. Christenen en moslims leven er broederlijk samen. Soms in één familie. Gemengde huwelijken zijn niet onmogelijk. Begin dit jaar demonstreerden de geestelijk leiders van alle godsdienstige groepen in Albanië arm in arm in Parijs na de aanslagen op Charlie Hebdo.
Maar de religieuze tolerantie komt onder druk te staan. Ook Albanië kent kleine groepen geradicaliseerde moslims en zoals elders zien we daartegenover ook hier in de media tekenen van islamofobie. Tot nu toe is het Albanese nationalisme sterker dan de religieuze bindingen, zegt Nathalie Clayer, een Franse expert op dit gebied. In het naburige Kosovo, waar de meerderheid van de bevolking Albanees én moslim is, lopen de spanningen langs religieuze lijnen hoog op. De Servisch Orthodoxe kerk speelde een belangrijke rol bij het verhinderen van de toelating van Kosovo tot de UNESCO uit vrees de zeggenschap over hun kerken en kloosters in dat land te verliezen.
Als in Albanië het vertrouwen in de staat nog verder wegzakt zou het geloof in de natie ook ingeruild kunnen worden voor een exclusieve loyaliteit aan de religieuze gemeenschap. Dat zal het land er niet stabieler op maken.
Reacties (1)
Ik neem aan dat die herdenking elk jaar gehouden wordt, is er een bijzondere reden voor deze gewelddadige protesten? Of vindt de oppositie het daar altijd na een jaar of twee welletjes en tijd voor een regeringswissel? In het kader van een wat gelijkmatiger verdeling van de taxpoet onder beide corrupte partijen?