Afschrijvingen | Weg met de 65-plus korting?

COLUMN - Economen Barbara Baarsma en Henriëtte Prast willen af van de 65-plus kortingen, zo schreven ze afgelopen zaterdag in Trouw. Het zijn subsidies die hun doel voorbijschieten, want het zijn vooral de rijke ouderen die toch al naar het museum gaan die er van profiteren.  Het is ‘omgekeerd Robin Hood-beleid’. Als je de arme Nederlander het museum, de bioscoop of de tram in wilt helpen, kun je kortingen dus beter inkomensafhankelijk en leeftijdsonafhankelijk maken. Ik had me voorgenomen om hier eens flink tegenin te gaan, maar bij nader inzien valt er eigenlijk geen speld tussen de krijgen. Denk ik.

Het regent kortingen als je de magische 65-grens passeert: NS-abonnementen voor iets meer dan de helft, minstens eenderde eraf op het tramkaartje, 30 procent korting op de bibliotheekpas, paar euro af van het bioscoopkaartje, korting op het theater en museum, enzovoorts. En dit louter en alleen omdat je als 65-plusser 65-plusser bent. Baarsma en Prast betogen dat het doel van dit soort subsidies – of het om het ondersteunen van de armeren onder ons gaat of het stimuleren van museumbezoek of OV-gebruik – niet wordt bereikt, maar dat er juist een overheveling van arm naar rijk plaatsvindt.

Ik heb de cijfers er nog maar eens bijgepakt. Nederlandse senioren zijn relatief rijk. Van de Nederlandse 65-plussers zit volgens het SCP slechts 2,6 procent onder het bestaansminimum, tegen 6,5 procent van de Nederlandse bevolking. En uit cijfers van de OESO blijkt zelfs dat Nederland wereldwijd de minste arme ouderen heeft. Slechts 1,3 procent van onze 65-plussers heeft een inkomen (na belastingen en toeslagen) van 50 procent van het mediane inkomen. Het OESO-gemiddelde ligt rond de 11 procent, de Amerikanen zitten op 14,6 procent, de Belgen op 11 procent en zelfs de Denen en Zweden zitten rond de 9 procent.

En dan maken rijkere 65-plussers ook nog eens meer gebruik van dat wat gesubsidieerd wordt. Uit onderzoek uit Amsterdam blijkt bijvoorbeeld dat rijkere ouderen vaker een stadspas hebben en gebruiken dan ouderen rond het sociale minimum. En als klap op de vuurpijl leven rijkere ouderen ook nog eens twee keer zo lang vanaf hun 65ste.

Deze kortingen worden betaald door ons allemaal. Het is per saldo ook een verliespost voor de culturele sector, dus het museumkaartje van de 65-minner wordt hierdoor duurder. Wat betreft het OV zou ik niet weten of er verlies wordt gemaakt op de ouderenkorting, en of het gemiddelde kaartje van ‘ons’ duurder wordt. Maar het lijkt erop dat Baarsma en Prast gewoon gelijk: het is Robin Hood ‘in reverse’.

Veel harde cijfers heb ik niet gevonden tussen de kritische tegengeluiden. Ouderen zouden meer zorgkosten maken en het afschaffen van kortingen zou de senioren de eenzaamheid in drijven, zeggen sommigen. Maar hoe dat precies zit, wordt niet duidelijk. Verder was er nog Henk Krol die tegenover Baarsma bij Buitenhof niet verder kwam dan dat ouderen een ‘dankjewel’ zouden verdienen.

Uit een rondje onder politici en organisaties door Trouw bleek dat er geen draagvlak is om de kortingen af te bouwen. Dus dan rest ons slechts de oproep aan arme ouderen om als de donder hun kortingen te gaan claimen, en aan rijkere ouderen om te doen als het welgestelde en hoogbejaarde echtpaar dat in het AD van eergisteren aangaf alleen van de korting op de trein gebruik te maken. ‘De rest rekenen we gewoon af, omdat we het kunnen betalen.’