Ik schreef, naar aanleiding van de Guttenberg-affaire, op 14 mei j.l. een stukje in het Handelsblad (hier). Ik wees erop dat het bizar was dat de frauderende doctor steeds in het nieuws terugkeerde, terwijl er meer mensen moesten zijn geweest die ervan geweten hadden. Ik wees er ook op dat dit dodelijk was voor het toch al sterk verminderende maatschappelijke vertrouwen in de universiteiten. Ik eindigde met:
Veel Nederlanders geloven de wetenschap niet langer. Wordt het, om het vertrouwen te herstellen, niet tijd voor een onafhankelijk onderzoek naar onze universiteiten? Of wachten we tot we ook in Nederland een affaire-Guttenberg meemaken?
Ik kreeg daarop verschillende reacties van mensen die zeiden dat ik het veel te somber inzag. Dit was slechts een incident, meenden ze. Ik meende van niet, en dat leidde tot een weddenschap. Inzet: één krat bier. Binnen drie jaar zou er, volgens mij, in Nederland een gepromoveerde wegens fraude in opspraak zijn. Mijn opponenten dachten dat zeker niet zou gebeuren.
Honderdzestien dagen na het publiceren van mijn stukje heb ik mijn krat bier al binnen. Gisteren, zo las ik, is de Tilburgse hoogleraar cognitieve sociale psychologie Diederik Stapel op non-actief gezet omdat hij in zijn publicaties gebruik zou hebben gemaakt van gefingeerde gegevens.
Het erge is dat het zo godvergeten voorspelbaar is. Dit gaat nóg eens gebeuren, en nog eens, en nog eens. Daar durf ik ook tien kratten bier onder te verwedden. De reden is dat de visitatiecommissies en de redacties van tijdschriften die de wetenschap moeten controleren, in handen zijn van de wetenschappers zelf. Die mensen bedoelen het goed, maar ze kunnen het niet langer. Dertig jaren tweefasenstructuur werpen hun bittere vruchten af. Een hoogleraar kan gefingeerde gegevens publiceren, en het duurt blijkbaar enige tijd tot iemand het in de gaten krijgt. Het controlesysteem faalt – of, iets vriendelijker gezegd, werkt te langzaam.
De diepste reden daarvan is dat men helemaal geen kwaliteit meet. Men vergelijkt slechts het niveau van het onderwijs aan de ene universiteit met het niveau aan een andere, men vergelijkt de kwaliteit van de ene publicatie met die van andere. Als alle universiteiten dus in hetzelfde tempo achteruit kachelen, zal men in het huidige systeem concluderen dat het onderwijs en onderzoek goed zijn.
Voor het moment geniet ik van mijn bier. Maar het universitaire systeem is zo rot als een mispel.
Reacties (29)
Toch ligt het iets anders. Het onderzoek van Stapel is helemaal nooit gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift en heeft dus helemaal geen controle gehad. Hij heeft het alleen aan de pers ‘gepresenteerd’ en daar is het (natuurlijk) niet gecontroleerd op wetenschappelijke basis. het onderzoek werd overigens in veel discussies (ook op Sargosso meen ik) al snel als op z’n minst gammel gekwalificeerd.
Het niveau van onderzoek wordt verder bepaald door de internationale standaard, niet de Nederlandse. Alle onderzoekers op de hele wereld zouden dus steeds slechter moeten gaan presteren om het ‘achteruit kachelen’ te veroorzaken.
Ik vrees dat het onderzoek internationaal eveneens aan het achteruitkachelen is. In de ietwat softe vakken zijn overal de afgelopen dertig jaar de studies bekort en is overal minder geld beschikbaar. We oogsten wat we hebben gezaaid.
Martha Nussbaum trekt de laatste tijd nogal wat aandacht met haar pamflet “Not for profit”.
Je verwart nu twee dingen met elkaar: Stapel leverde inderdaad de ‘gegevens’ voor dat onderzoek naar de psychologie van vlees, maar dat is niet hoe zijn fraude aan het licht is gekomen. Die ontstond doordat zijn naaste medewerkers argwaan kregen over ander onderzoek van de man.
Logisch wel, want hij publiceerde onderzoek op onderzoek en als niemand dan een idee heeft waar die gegevens eigenlijk vandaan komen (omdat er geen assistenten te vinden zijn die het onderzoek hebben afgenomen), dan loopt dat op een gegeven moment natuurlijk toch in de smiezen.
Die medewerkers hebben zich van hun vermoedens vergewist en zijn toen naar de rector gestapt met hun vermoedens en aanwijzingen daarvoor. Die heeft toen gesprekken gevoerd met Stapel, en die gaf al snel toe. Zijn fraude-praktijken gaan nog terug tot en met de periode dat hij in Groningen werkte.
Ik geloof dat dit niet juist is. Het gaat niet om één , maar om meerdere onderzoeken. Die onderzoeken zijn in verschillende tijdschriften gepubliceerd , waaronder met A-rating. Het gaat ook om afstudeeronderzoeken van in elk geval studenten en misschien ook promovendi , waarvoor hij voor de data zorgde. Vreemd en dom genoeg liet hij bijv. zijn studenten niet zelf zorgen dat hun vragenlijsten ingevuld werden maar zorgde hij daar zelf voor. Ze kregen dan een data set terug. Vroeg eens een student die achterdocht kreeg aan hem naar de ingevulde vragenlijsten , dan was hij ze kwijt.
Makkelijk kratjes bier op te verwedden inderdaad , als er zoveel druk is op kwantiteit van onderzoeken en als inderdaad de andere onderzoeken ook zeer nietszeggend zijn (in de psychologie althans).
“Vreemd en dom genoeg liet hij bijv. zijn studenten niet zelf zorgen dat hun vragenlijsten ingevuld werden maar zorgde hij daar zelf voor.”
Dat is toch inmiddels redelijk praktijk, met name bij de bachelorthesis. Daar is in de sociale wetenschappen zelden tijd ingeruimd voor veldonderzoek. De student krijgt een dataset en een opdracht mee, waarover zij de thesis schrijft.
Nee niet op die manier. De studenten hadden zelf een onderzoek opgezet , data zouden ze winnen d.m.v. vragenlijsten. Bij andere begeleiders gaat de student daar dan zelf mee leuren , deze begeleider zei : ‘geef die vragenlijsten maar aan mij , ik heb contact met een school en dan laat ik ze door de leerlingen daar invullen’. Vervolgens kreeg de student een bestand met data terug. Stapel had , ondanks zijn drukke carriere , dus niet alleen tijd om voor zijn studenten vragenlijsten af te laten nemen , maar ook om voor hen van de ingevulde vragenlijsten een dataset te maken.
Hij had dan ook baat bij goede onderzoeksresultaten van zijn studenten.
Ik snap niet zo goed hoe hij daar baat bij heeft, want de meeste scripties en zelfs proefschriften eindigen gewoon in een kast.
Jawel , maar nadat ze gepubliceerd waren. En als begeleider ben je automatisch mede-onderzoeker. En veel publicaties en in toptijdschriften en media-aandacht voor je publicaties is goed voor je carriere als onderzoeker / manager (hij was ook decaan).
“De reden is dat de visitatiecommissies en de redacties van tijdschriften die de wetenschap moeten controleren, in handen zijn van de wetenschappers zelf.”
Dit is echt de plank helemaal mis. Noch redacties, noch visitatiecommissies hebben substantiële invloed op het voorkomen (noch voorkomen) van fraude. Dat is ook helemaal hun doel niet, zoals je in de laatste alinea wel laat doorschijnen zelf ook te weten. Overigens is die laatste alinea ook onjuist. Vergelijken doet de onderwijsgids, publicaties en opleidingen worden daarentegen aan criteria gehouden tijdens visitaties en voor publicatie. Dat de controle door (andere!) wetenschappers zelf gebeurt, is redelijk vanzelfsprekend (ik zou wel haast zeggen onontkoombaar). Ik krijg bijna het idee dat jou voor ogen staat dat onafhankelijke controle alleen maar door leken zou kunnen worden uitgevoerd (waar het omgekeerde eerde waar is).
“Ik meende van niet, en dat leidde tot een weddenschap. Inzet: één krat bier. Binnen drie jaar zou er, volgens mij, in Nederland een gepromoveerde wegens fraude in opspraak zijn.”
Zulke kennissen wil ik wel een beleggingshypotheek met variabele rente aansmeren!
Blogje met deze insteek is ook geen verrassing. Een beetje zitten wedden en zuipen op de teloorgang van de samenleving en er nog publieke aandacht mee vragen ook? WordPress is zo rot als een mispel!
Ik heb een arbitraire weddenschap afgeloten, ik heb een kratje bier gewonnen, er is dus een trend van steeds vaker frauderende wetenschappers waar te nemen en dat komt door peer reviewing. Top redenatie hoor!
Neem het aantal hoogleraren in nederland, deel dat door het aantal tegen de lamp lopende frauderende hoogleraren. Zet dat uit in een grafiek per jaar en schrijf op basis daarvan nog eens een stukje over of fraude in wetenschap een trend of incident is.
Onze Kenniseconomie is Wereldnieuws !!
http://news.sciencemag.org/scienceinsider/2011/09/dutch-university-sacks-social.html
overigens hoorde ik dat bij de promotie van Stapel een opponent zei dat de data zo mooi waren dat het leek of ze met een toverstafje waren verzameld.
Wie was die opponent? Is na te zoeken wie daar opponeerden? Hoe hebben zij het gelezen? wie zoiets bij een promotie zegt geeft m.i. een heel duidelijk signaal.
Ja, dat vertelde Roos Vonk in een radio-interview. Moet je bedenken dat Stapel in 1997 cum laude is gepromoveerd. Die man heeft zijn wetenschappelijke (bliksem)carrière gebouwd op fraude en niemand had al die jaren iets door.
Maar het is nog erger dan dat: want dit is aan het licht gekomen doordat hij niet alleen zijn eigen resultaten fingeerde, maar ook nog zijn studenten en AIO’s voorzag met fictieve gegevens voor hun masterscripties en proefschriften. En dat is natuurlijk raar. Normaliter verzamelen studenten en AIO’s hun eigen gegevens.
Als ‘ie dat niet had gedaan, dan had het nog wel twintig jaar kunnen duren voordat het werd ontdekt.
Ik heb gewerkt op een lab en heb gemerkt dat men extreem kritisch is op wat concurrenten publiceren. Waar je voor me op moet passen is dat wat wel en niet gepubliceerd wordt uit vriendjespolitiek of concurrentiebeland. Er is daar weleens opgemerkt dat een artikel van ons afgewezen was en dat we paar weken later een gelijksoortig artikel gepubliceerd zagen worden door met grote waarschijnlijk de referent van ons artikel. Maar zover ik weet hebben de goede tijdschriften de mogelijkheid om elkaqars artikelen te bekritiseren. Maar dat er fraude plaatsvind dat klopt, maar op grote schaal nee dat geloof ik niet. Daarvoor is de wetenschap nog steeds te kritisch. Maar dit vertel ik uit mijn persoonlijke ervaringen en observaties. en natuurlijk kan ik het mis hebben.
Ah. Je bedoelt dus dat wetenschappers ook maar feilbare mensen zijn? En dat dat in de toekomst vaker gaat gebeuren? En dat het niet is uit te sluiten? Schokkend.
Hier wordt veel door elkaar gehaald. Deze fraude is gebeurd door het ontbreken van enig werkelijk empirisch onderzoek. Uiteraard is alles mogelijk. Vooral in deze sector. Wie kent niet de enquêtes die door de uitvoerders op de formulieren zelf zijn ingevuld? Omdat dat gemakkelijke ris dan mensen opbellen of aan de deur te ondervragen? Of formulieren toe te sturen (via mail)? Men zou daarom beter ook kritiek kunnen hebben op dit nogal gemakkelijk grootschalig empirisch onderzoek en de eraan verbonden conclusies verkregen door zogenaamde correlaties waarbij in geen velden een oorzakelijk verband te bekennen valt (b.v. vleeseters correleren met agressief gedrag). Zo te zien scoorde deze meneer Stapel graag door vooroordelen of angstgevoelens te voorzien van een empirisch “bewezen” bevestiging. Sinds 1945 heeft deze ziekte in de sociale wetenschappen zich vooral in Nederland vanuit de USA op een opmerkelijke manier kunnen verspreiden. Dat Stapel ook in de USA, dit volgens de persverhalen, een held was, hoedft ons daarom niet te verwoorden. Graag had ik dan liever de andere wetenschappelijke oplichter, psycholoog Diekstra, hier willen vermelden. Die volstond met het plagiëren van populariserende psychologieboekjes die hij, na verluid, in de US, op luchthavens kocht en dan hier in een bewerkte en vertaalde vorm seriematig in de winkel legde. Stapel en Diekstra kunnen derhalve een onklopbaar duo vormen om de consument van nep te bedienen. In elk geval hebben beiden de media die hun verhalen als gevulde koek altijd onder de aandacht brachten lelijk te kakken gezet.
broddelwerk ;D
Op de werkvloer, in de cockpit en aan het ziekenhuisbed is het allang standaard dat het handelen door een kwaliteitsmanagementsysteem met protocollen wordt geregeld. Het minste wat je kan vastleggen ter referentie zijn je brongegevens, waar je ze vandaan hebt en dat je er voor tekent.
In de sociale wetenschap is dat kennelijk te moeilijk. Per definitie dus geen wetenschap. Nu krijg ik de indruk dat anti-vleesdame Vonk in een schemerig kamertje met een publiceergeilaard heeft zitten rommelen.
En druk om te publiceren? Ga weg, we moeten allemaal hard werken en als je meer wilt moet je gewoon beter zijn. Druk is geen enkel argument.
@12: “Ga weg, we moeten allemaal hard werken en als je meer wilt moet je gewoon beter zijn.”
Het is niet zo dat noodzakelijk de hardst werkenden het meeste krijgen. In het bedrijfsleven strijken directeuren ook bonussen op na wanprestaties (waarbij ze trouwens ook door hun peers in de RvT worden beoordeeld, zonder dat daarbij protocollen aan te pas komen). Ik ben er overigens van overtuigd dat daar relatief meer malversaties optreden dan in het wetenschappelijk onderzoek en dat die daar ook veel minder worden gecorrigeerd.
Maar voor die mannen zover zijn hebben ze wel heel lang hun best moeten doen om zo ver te komen.
Serieus: excessen daargelaten zijn promoties op merites de standaard, en worden vuile trucs meestal afgestraft, zelfs jobhoppers vallen bij serieel wangedrag door de mand. De beste maatstaf is wat iemand bereikt voor zijn bedrijf, gemeten in waarde – omzet, winst, besparingen, marktaandeel, duurzaamheid; een kwantitatieve objectiviteit die niet bestaat in de sociale wetenschappen.
wat iemand bereikt voor zijn bedrijf, gemeten in waarde – omzet, winst, besparingen, marktaandeel, duurzaamheid…. Waar Scheringa, Madoff and Lehman Brothers hoge scores op haalden…
Op de universiteit wordt deze waarde gemeten in binnengehaalde subsidies, aantal publicaties, kwaliteit van het blad, studentbeoordelingen… en daar zijn natuurkunde en sociale wetenschappen niet anders in (behalve dan dat natuurkundigen meestal een paar nullen extra achter hun subsidieaanvraag plakken)
@14: Ik denk dat je wat weinig weet hebt van de sociale wetenschappen als je dat zo beweert. Ik heb dan weer weinig weet van het bedrijfsleven en zie het precies omgekeerd.
@ 14 : hier voorbeeld van fraude bij bedrijfsleven, Elsevier Reed, belangrijkste uitgever van wetenschappelijk tijdschriften:
http://www.hpdetijd.nl/2009-05-15/rozenbroek-wist-van-niets
http://en.wikipedia.org/wiki/Australasian_Journal_of_Bone_and_Joint_Medicine
En heb je iets meegekregen van de situatie in de financiële sector de laatste tien jaar. Enorme winsten en bonussen uiteindelijk op de ruggen van de belastingbetalers.
http://www.economist.com/node/21528593
Als wetenschappelijke ‘buitenstaander’ neem ik ‘deze tak van sport’ al jaren niet meer serieus! Hoe was het ook weer, duurde de terugreis nu langer dan de heenreis, of was het andersom! Sinds het ‘wetenschappelijk’ onderwijs’ ook zelf voor inkomsten moet zorgen moet zo nu en dan de pers gehaald worden. Hoe doet men dat? Met een opzienbarend onderzoek, althans de resultaten daarvan! Waren vroeger, tot zo’n 20 jaar geleden, mannen en vrouwen precies gelijk, tegenwoordig wordt men doodgegooid met ‘onderzoeken’ waaruit het tegendeel blijkt. Ja, mensen, uiteindelijk gaat het toch om de ‘poen’. Net als bij die ‘graaiende bankiers’ en ander kapitalistisch ‘uitschot’!
En appie b., hoe lang leef je al onder de Amish? Hoe doe je dat trouwens met reageren op Sargasso?
Nou, kijk Bismarck, ik mag dan niet zo veel geleerd hebben! Ervaringsdeskundige ben ik dus wel! Ik had, lang geleden in de vijftiger jaren van de vorige eeuw, een ongetrouwde tante met maar liefst twee academische titels, waaronder één voor pedagogiek! Maar wij, neven en nichten en andere naaste familie, wisten da je bij tante uit de buurt moest blijven vanwege de ‘opvoedkundige experimenten’. Bovendien had ze totaal geen idee hoe je met kinderen om moest gaan! Maar er dus wel lezingen over houden en in ‘commissies’ zitting nemen! Hoe zou het trouwens toch zijn met dr.Spock, hoor je ook nooit meer iets van!