Het stof van de Twin Towers was nog niet neergedaald, toen de Amerikaanse aanval op de Taliban begon. Niemand had veel bezwaar: ‘we zijn allemaal Amerikanen’, kopte Le Monde. Acht jaar later viel de Nederlandse regering over de vraag of onze betrokkenheid in Uruzgan langer moest worden voortgezet, dan we hadden beloofd.
Veel discussie: ging het over die oorlog? Of over betrouwbaar bondgenoot zijn? Over de “War against terror”? Over steun aan Obama? Over strijd tegen achterlijkheid? De verkiezingsstrijd nadien, voor gemeente en Tweede Kamer geeft het antwoord. De oorlog kwam er niet in voor.
Een gevolg van de crisis was een opleving van de PvdA in de kiezersgunst, mede door de wisseling van Bos naar Cohen. Dat gaf sommige beschouwers de gelegenheid een samenzweringstheorie te ontwikkelen: de Afghanen waren geofferd voor een paar raadszetels voor de PvdA en aan de vrouw van Wouter Bos. Maar wie de peilingen nu bekijkt, weet dat die theorie onzin is. De crisis was een bedrijfsongeval, een fout van animositeit, vergissingen en ouder zeer, over een verkeerd onderwerp en om de verkeerde redenen.
Nederland was eerder de Irak-oorlog in gerommeld. Daar mocht, volgens niet genotuleerde afspraken in Beetsterzwaag, geen onderzoek naar plaatsvinden. Uiteindelijk werd, onder druk van o.a de PvdA, de commissie Davids ingesteld. Balkenende had vervolgens, bij de presentatie van het rapport, losjes en hardnekkig commentaar op een rapport dat hij niet had gelezen. Daar maak je geen vrienden mee. In dat klimaat verdwaalden Bos en Verhagen.
Inmiddels was Bush afgelost door Obama. Die erfde twee oorlogen. Zijn compromis: we stoppen met Irak, maar het echte gevaar ligt in Afghanistan. Inmiddels is Irak op een 50.000 man na verlaten, de oorlog heeft behalve het einde van Saddam Hussein vooral onstabiliteit opgeleverd. In Afghanistan blijkt de Taliban niet te verslaan. Het onderwijs ter plekke maakt geen moderne mensen. De economie draait op papaver. De politiek van stammen en clans is voor de westerse interventie veel te ingewikkeld, de taal te lastig. Obama heeft zijn adviseurs een ‘surge’ toegestaan, meer troepen alvorens terug te trekken. Die oorlog zijn wij nu eens ‘uit’ gerommeld. Maar moeten we daar blij om zijn?
Djenghis Kahn had het al moeilijk met het land, de Russen hebben er alleen maar verliezen geleden, de Amerikanen hebben na negen jaar strijd een paar procent van het grondgebied beveiligd tegen de Taliban. Na de invasie van juni 44, stonden ze een jaar later in Berlijn en was Europa bevrijd. Blij dus, dat we niet meer mee doen?
Nou neen, meer een gemengd gevoel. Journalist Joeri Boom beschrijft in zijn boek Als een nacht met duizend sterren de problemen. Wij zonden geen soldaten, maar opbouwwerkers, met een geweer op de rug. De Dutch Approach was een terughoudende. Zo ontstond een ‘onleesbare’ oorlog, een frontlijn die overal was. Pas na jaren van reizen ziet Boom zijn eerste Talibanstrijder. Zijn interesse voor opbouw levert weinig op. Het aanleggen van een asfaltweg schept een mogelijkheid voor de krijgsheren om te verdienen. Zij bieden bescherming aan van de weggebruikers en heffen tol. En omdat bevoorrading moet ontstaat zo een ‘perpetuum mobile’, dat ook door Linda Polman treffend is beschreven: de hulp, die de ellende bestendigt die je juist kwam bestrijden. De situatie verandert niet, maar verhardt.
Ooit sprak ik reserve- overste Richard. Wat deed hij daar? Cursussen geven voor het midden en kleinbedrijf. Het was een verrassend antwoord. Kan de macht van de Taliban en de madrassa’s zo worden gebroken? Vader Marx zei het al: het maatschappelijk zijn bepaalt het bewustzijn.
De bedoeling van Bush, Blair en Balkenende was ongetwijfeld een betere en veiliger wereld. Dat is nog niet gelukt, maar wel urgent. En de vraag is dus: hoe schep je de voorwaarden voor de groei naar de moderniteit? Als je niet kunt lezen of schrijven en de sharia alleen kent uit de mondelinge overlevering van de geestelijken, is de bemoeienis van die gewapende westerlingen overbodig. Maar simpele handgrepen leren, waarmee je welvarend wordt…
Uruzgan was een laboratorium, waarin methoden tegen achterstand werden ontwikkeld. Misschien hadden we er nog wel iets zinvols kunnen uitvinden.
Reacties (18)
Vandaag in the Guardian; Basra herleeft.
http://www.guardian.co.uk/world/2010/oct/11/basra-iraq-oil-city-transformed
“De bedoeling van Bush, Blair en Balkenende was ongetwijfeld een betere en veiliger wereld. ”
De vraag is voor wie precies? Daarnaast is de oorlog in Irak/Afghanistan natuurlijk erg lucratief voor bepaalde belanghebbenden.
De gedachte dat ‘we’ het wel even zouden klaren in Afghanistan was behalve opportunistisch en ondoordacht, ook hoogmoedig. De vraag waarom de Russen daar ook al mislukten, had wellicht eerst gesteld kunnen worden. Op die vraag zijn trouwens héél veel antwoorden mogelijk; zie: http://tiny.cc/xm7gt
“Uruzgan was een laboratorium, waarin methoden tegen achterstand werden ontwikkeld”
Ohh, dus *dat* deden we daar. Ongelooflijk hoeveel halfbakken rationalisaties voor het bezetten voor zowel Irak als Afghanistan reeds de revue zijn gepasseerd.
Laat dat experimenteren met methoden tegen achterstand voortaan maar over aan de universiteiten i.p.v. aan het leger. De eerste dode in een universiteitsbibliotheek moet nog vallen.
Is dat boek van Joeri Boom net zo de moeite waard als ‘het zijn net mensen’? Zelfde lay-out viel me op.
“En de vraag is dus: hoe schep je de voorwaarden voor de groei naar de moderniteit? Als je niet kunt lezen of schrijven en de sharia alleen kent uit de mondelinge overlevering van de geestelijken, is de bemoeienis van die gewapende westerlingen overbodig. Maar simpele handgrepen leren, waarmee je welvarend wordt…”
Nee, de vraag is: Waarom laten ‘we’ ze daar niet met rust?
We hebben in het Westen de grootste moeite onze eigen economie aan de praat te houden, de kwaliteit van onze eigen publieke voorzieningen op peil te houden, het democratisch gehalte van het politiek proces te vergroten(achterkamertjespolitiek in Nederland, nauwelijks democratische inspraak in Europa), een rechtsstaat inhoud te geven, etc, etc..
Wellicht kunnen we onze tijd beter besteden dan andere culturen ‘at gunpoint’ de les te lezen?
@7
Voor het grootste deel mee eens, we hadden er zeker geen conventionele macht heen moeten sturen om een volk te ‘bevrijden’ dat volgens mij niet wist dat het bezet werd. De Taliban hebbenn nooit de VS aangevallen, het had vanaf het begin veel beter met een maximale inzet van special forces kunnen gebeuren, om Osama Bin Laden en andere topmensen van Al-qaida en gerelateerde organisaties op te jagen en uit te schakelen, waar dan ook.
Nu heeft de coalitie zich eigenlijk vastgebeten in een gebied met grenzen terwijl diegenen waarom ze in eerste instantie aan deze oorlog begonnen rustig doorreizen naar pakistan, jemen, saudi arabie, etc.
Veel minder publiciteit en troepen die gewoon in het geheim in die landen naar binnen waren gegaan op het moment dat een gevaar zijn kop boven het zand uitstak had vele levens, geldverspilling en kopzorgen kunnen voorkomen, met waarschijnlijk nog een beter resultaat ook.
@7:
Bijvoorbeeld.
Helaas, in plaats van heldere objectieve analyses waarom we keer op keer met lulkoek een oorlog ingerommeld worden, krijgen we in de nederlandse media (inclusief blogs) zowel vooraf als achteraf een scala aan ideologisch getinte rationalisaties waarom het eigenlijk best keurig en verantwoord is dat we daar oorlog voeren.
@8 inderdaad.
Ik vind dit ook nogal een gewaagd statement:
De bedoeling van Bush, Blair en Balkenende was ongetwijfeld een betere en veiliger wereld.
Als die bedoeling voor de irak oorlog zo ongetwijfeld “goed” was, waarom waren er dan leugenachtige powerpointpresentaties nodig om die oorlogen te justifyen? Iemand met goede bedoelingen hoeft toch nergens over te liegen??
De oorlogen waren niet te rechtvaardigen, maar dat zijn oorlogen nooit. Ik herinner me dat ik opgelucht was, toen de Amerikanen een maand na 9-11 alleen nog maar wat oorlog in Afghanistan hadden geschopt.
Ik realiseer me de neteligheid van het vooronderstellen van goede bedoelingen; maar de aanval op de Twin Towers en 3000 doden was er ook. Irak zijn we in gerommeld, want daar ontbrak het verband met terreur.
Afghanistan had wel een verband met terreur en daar zijn we uit gerommeld. Het heeft ons wel talloze miljoenen gekost en meer dan twintig doden. De vraag is: waarvoor? Ik denk dan toch dat men het goed bedoelde, op zoek was naar een betere en veiliger wereld. Joeri Boom schrijft als een trein: de beste stukken doen denken aan M.Herr, “Dispatches” uit Vietnam.
@10
“De oorlogen waren niet te rechtvaardigen, maar dat zijn oorlogen nooit.”
Dat kan je zelf ook niet je slimste, meest doordachte uitspraak vinden.
@10
Die twintig doden. Wat hadden die mensen voor nut gehad met een ambtenarenbaantje bij de overheid, vergeleken met de poging tenminste om daadwerkelijk iets te betekenen in de wereld. Zelf vinden die militairen het juist wel zinnig wat ze doen. Wel grappig dat jij daar als bange kantoorknuffel daar zo’n sterke mening over hebt dan.
@12. Natuurlijk vinden militairen het nuttig wat ze daar doen, dat is er tijdens hun opleiding vaak genoeg ingestampt. Maar dat betekent nog niet perse dat het ook daadwerkelijk nuttig IS wat ze daar doen. Laat vooral ook bange kantoorknuffels als wij meedenken over welke taak van het leger juist het. Het leger wordt namelijk betaald door de belastingbetaler, ofwel de bange kantoorknuffels, dus ik mag hopen dat iedereen dan ook mee mag denken over wat het leger wel en niet moet doen.
Kortzichtig. Afghanen hebben genoeg van de Taliban, mobieltjes zijn niet aan te slepen en voordelen van een meer westers leven beginnen langzaamaan door te dringen bij de bevolking. De Taliban is misschien niet te verslaan op het grote militaire veld, maar een vuurgevecht winnen doen ze niet. De afghaan die thuis z’n geweer oppakt en daarna voor Taliban zou kunnen spelen heeft steeds vaker door dat dat weinig zin heeft tegen Westerse legers (die een stukje beter uitgerust zijn dan de Soviets indertijd). De geweerbrigades van Al Qaida in Afghanistan bestaan voor 90% uit arabieren, Afghanen zien ze als buitenlanders en moeten ze niet.
Het is hobby tegenwoordig om Afghanistan als “niet te winnen” af te schilderen. Das leuk voor het sentiment, en makkelijk te doen, maar geen realistisch plaatje.
@Die Nachtuil; Het probleem zit ‘m in de kosten. Het is verdomde kostbaar om dit systeem op te houden. In theorie, gegeven eindeloze hoeveelheden geld in westerse handen, kan deze oorlog door pure uitputting gewonnen worden.
Als er iets is wat Afghanen meer haten dan Taliban, zijn het Yankees, Nachtuil. Uiteindelijk waren zij het die de Taliban groot hebben gemaakt, tegen de stoute Russen. Geen Afghaan vergeet dat, in tegenstelling tot sommige westerlingen.
Je kan dan wel de positieve drum roeren, èlke informatie bevestigt het: niemand kon ooit winnen in Afghanistan, niemand zal ooit winnen in Afghanisten.
Wij hebben het collectief terug naar de warlords gedegradeerd, en dat is met Dutch noch Amerikaans approach terug te draaien.
Het is vererend een “bange kantoorknuffel” genoemd te worden. Mijn stelling en gevoel gaat uit naar hen die vielen en hun nabestaanden: als je het leven niet hoog hebt is het moeilijk elkaar te begrijpen.
Natuurlijk: de mobieltjes rukken op, maar omdat er een westerse levensstijl aantrekkelijk wordt gevonden? Of omdat het zulke handige ontstekers voor bermbommen zijn?
Ik probeerde een voorzichtige stelling: “we” kunnen alleen winnen van de Taliban als we de overtuiging vestigen dat je met scholing en goed ondernemen tot welvaart kunt komen.
En dat de sharia of de Koran daar niet erg aan bijdragen, maar goed boekhouden en talenkennis en meewerkende vrouwen wel.
we zijn allemaal in de maling genomen.
kijk hier maar eens naar:
http://www2.ae911truth.org/team/graphicsteam/_videoteam/Blueprint_For_Truth_Web_Videos/911_Blueprint_for_Truth_30_min.wmv