COLUMN, RECENSIE - Vlak voordat Zomergasten begon, maakte Joe Biden per Tweet bekend dat hij zich terugtrok als presidentskandidaat. Volgens zomergast Eric van der Burg zou het niet veel uitmaken. De Republikeinen stonden immers met een landslide voor, dat konden de Democraten nooit meer inhalen. Alsof de komende drie maanden niet meer dan genoeg tijd biedt voor Trump om zijn eigen glazen in te gooien. En alsof de partij van Eric van der Burg niet zelf aan den lijve heeft ondervonden dat binnen twee weken kansen 180 graden kunnen keren.
De uitzending was kortom nog maar twee minuten aan de gang of ik twijfelde al aan het politieke inzicht van Eric van der Burg. Terwijl hij in de politiek zit. Tot voor kort als staatsecretaris van Justitie en Veiligheid met als portefeuille Asiel en Migratie, om precies te zijn. Gelukkig zou het geen politieke uitzending worden, beloofde Peter van Ingen, de o.g. der Zomergastenpresentatoren, die voor één keer terug op zijn honk was omdat Adriaan van Dis aan zijn gezondheid moest denken.
Toen Peter van Ingen nog de vaste Zomergastenpresentator was, vond ik het nooit echt prettig om naar hem te kijken. Geregeld bekroop mij een gevoel van plaatsvervangende schaamte. Door zijn wat onhandige interviewstijl kreeg hij het soms zelfs voor elkaar om ruzie te krijgen. Met Ischa Meijer bijvoorbeeld, die de uitzending min of meer overnam. En met de Zuid-Afrikaanse cineast Ian Kerkhof, omdat Peter van Ingen een fragment porno noemde terwijl het volgens Ian Kerkhof grote kunst was.
Een avondje ongeduld
Ik meen na vanavond wel te begrijpen waarom ik het altijd zo moeilijk vond om naar hem te kijken en waarom hij sommige van zijn gasten wist te irriteren: Peter van Ingen lijkt vaak niet echt geïnteresseerd in de antwoorden van zijn gast. Alsof hij soms het geduld niet kan opbrengen om even te wachten voordat hij zijn volgende vraag kon stellen. Ik meende ongeduld in Peter van Ingen aan te treffen. Hij jakkerde langs de fragmenten zoals de Schippers van de Kameleon met hun zelfgebouwde bootje in het tweede fragment van de avond over de Friese meren scheurden, terwijl we op de soundtrack een van de slechtste Nederlandstalige liederen hoorden die mijn oren ooit mochten bereiken.
Een voorbeeld van het ongeduld, was toen Van der Burg antwoordde op de vraag waar Van Ingen eigenlijk de hele avond naartoe had gewerkt. Directe aanleiding was een fragment waarin Sifan Hassan tijdens de 1500 meter viel en toch nog wist te winnen. Zoals wellicht bekend noemde onze kersverse minister-president Dick Schoof tijdens zijn acceptatiespeech Sifan Hassan als zijn inspiratiebron. Peter van Ingen herinnerde zijn gast eraan dat hij zelf twee keer had overwogen zijn VVD-lidmaatschap op te zeggen. De eerste keer was toen Rita Verdonk leider van de VVD dreigde te worden. De tweede keer in 2010 toen het er even op leek dat de PVV bewindslieden zou leveren aan het toen te vormen kabinet. ‘Weet je nog;, vroeg Van Ingen, ‘op welk moment je besloot je eigen grens over te gaan?’
Uitstekende vraag. Prikkelend geformuleerd. De olifant in de kamer werd eindelijk benoemd. Van der Burg nam een aanloopje, maar precies toen hij wilde beschrijven waarom hij besloot het nieuwe kabinet te ondersteunen, duurde het Van Ingen te lang. ‘Als ik even mag inbreken’, zei hij. Waarna Van der Burg uit zijn verhaal was.
Zulke onderbrekingen gebeurden wat mij betreft iets te vaak. Alsof Van Ingen teleurgesteld was in de antwoorden die Van der Burg op zijn prachtige vragen gaf. Misschien hadden ze van tevoren afgesproken dat Van der Burg zich niet zou uitlaten over de meest notoire coalitiepartner van het huidige kabinet. Eén keer vertelde Van der Burg blij te zijn dat er in de VVD discussie mogelijk is en dat er gelukkig niet één iemand bepaalt wat er gebeurt. Dat laatste klonk als een sneer naar de PVV. Maar helemaal zeker was ik daar niet van. Misschien had Van der Burg het zelf niet eens door. En had hij geen zin om zich scherp uit te laten over man die hem nog niet zo lang geleden ‘een eng mannetje’ had genoemd. Kennelijk had Peter van Ingen ook niet zo zin om hem daarnaar te vragen.
Vochtige ogen en hoop op z’n VVD’s
Ongeveer ten tijde van dit moment begonnen de ogen van Van der Burg nat en rood doorlopen te worden. De vochtige ogen bleven. Alsof hij in huilen uit zou barsten. Van der Burg is dan ook een VVD’er met een zogenaamd sociaal hart. Hij beschouwt de Bijlmer, waar hij naartoe verhuisde toen hij tien was, als zijn thuis. Hij was nog maar net twee weken stadsdeelwethouder van Amsterdam-Zuidoost toen de Bijlmerramp plaatsvond en hij een vrouw zag die drie kinderen was verloren en niet meer in staat was om een simpele vraag te stellen. Op dat moment besloot hij zich in te gaan zetten voor mensen die niet voor zichzelf op kunnen komen.
‘Waarom zit je dan in godsnaam bij de VVD?’, schreeuwde ik naar de TV. En die vraag werd min of meer ook wel door Peter van Ingen gesteld toen hij stelde dat hij soms het gevoel had met Jan Marijnissen aan tafel te zitten. Totale onzin, vond Van der Burg. ‘Sociale rechtvaardigheid is een van de basisbeginselen van het liberalisme’, zei hij. Je moet mensen zoveel mogelijk vrijheid geven, maar wel vrijheid in verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid om op te komen voor mensen die het minder hebben dan jij.
Toch had ik nog wel willen weten wat Van der Burg er bijvoorbeeld van vindt dat zijn huidige partijleider het vorige kabinet heeft laten klappen op de leugen van nareis op nareis. Volgens Van der Burg had de kiezer de VVD gestraft omdat het vorige kabinet tot stilstand was gekomen, terwijl het volgens mij toch echt puur opportunisme was om het kabinet op te blazen op iets wat later een leugen bleek. Van Ingen stipte de toeslagenaffaire nog aan en de afbraak van de zorg, maar wilde deze uitzending niet laten ontaarden in een langgerekte Buitenhof. Daar was Van der Burg het gaarne mee eens. Waardoor hij niet het achterste van zijn tong hoefde te laten zien.
Met fragmenten uit een documentaire over Truus Wijsmuller, Angels in America, Octopus en Les Miserables werd het wel een onderhoudende avond, maar ook wat oppervlakkig. Er gebeurde niks opzienbarends of verrassends. Peter van Ingen zorgde nog steeds zo nu en dan voor zweet in mijn palmen. Ik heb Eric van der Burg leren kennen zoals ik Eric van der Burg ongeveer al zag.
Hij wilde ons met een positief gevoel de nacht in sturen. Oké, er worden fouten gemaakt in de samenleving, zelfs door zijn eigen partij. Maar je blik op de toekomst moet positief blijven. De feelgood film is niet voor niets zijn favoriete genre. Tomorrow is always a day away, zingt Annie in de gelijknamige musical. En tomorrow is per definitie beter dan today. Zo kennen we de VVD.
Reacties (22)
Waarom mensen die niet ‘principieel’ weglopen als ze hun zin niet krijgen altijd op deze manier geframed moeten worden is mij een raadsel. Waardeer dat er nog mensen zijn binnen de VVD die de VVD vlot willen trekken op liberale beginselen. Iemand die veel heeft moeten verdragen en die daar duidelijk moeite mee heeft en toch niet opgeeft verdient meer dan tussen neus en lippen door neergesabeld te worden. Als je denkt dat liberalisme niet deugt moet je misschien eerst jezelf in de oorsprong verdiepen voordat je een beetje achteraf je gelijk gaat zitten halen in column die eigenlijk ergens anders over gaat.
Hij hoeft van mij niet weg te lopen, maar ik vraag me wel of hoe hij de VVD als zijn partij kan blijven zien. Leuk dat je zo hoog opgeeft over liberale beginselen, maar ik zie ze bar weinig terug in zijn partijtje.
Verkleinwoorden, werkelijk? Is dat het niveau van respect waar mee je doorgaans opereert bij mensen wiens wereldbeeld je niet aanstaat.
Voor het VVD’tje verlaag ik me inderdaad maar wat graag tot het niveau der verkleinwoordjes.
Ik zou denken dat wat kennis van de oorsprong van het liberalisme nou net aanleiding is om je af te vragen waarom iemand als Van der Burg nog bij de VVD zit. Want het snoeiharde, tegen het radicale aanschurkende rechts-conservatisme van die partij heeft nog maar bar weinig te maken met het oorspronkelijke liberalisme.
De vraag waarom iemand als Kamerlid het beleid van die partij blijft steunen lijkt me heel legitiem. Zeker omdat Van der Burg zelf heeft gezegd dat hij al twee keer heeft overwogen om op te stappen bij de VVD. Het gaat hier niet over zomaar een lid van die partij, maar over een Kamerlid dat braaf meedoet met de fractiediscipline, ook als het om plannen gaat die regelrecht tegen liberale basisprincipes ingaan. Of zelfs tegen de door hemzelf ingediende wet.
De VVD is toch voor eigen verantwoordelijkheid? Van der Burg heeft er helemaal zelf voor gekozen om kandidaat-Kamerlid te worden voor die partij, wetende wat het verkiezingsprogramma en de campagne-strategie was. En hij is helemaal zelf verantwoordelijk voor zijn eigen stemgedrag in de Kamer. Ik wil er best begrip voor hebben dat hij in een lastige positie zit, maar hem framen als slachtoffer slaat helemaal nergens op. Op het moment is hij deel van de Kamermeerderheid die een radicaal rechts kabinet steunt. En er is alle reden om hem daar kritisch over te benaderen.
Of spreek ik hier met dé Eric, als in Van der Burg. In dat geval wens ik mijn nederige excuses te maken en hoop ik dat u mij mijn verkleinwoordjes vergeef.
Nee, een voornaamgenoot. Je zegt dat je jezelf verlaagd maar de minachting druipt er vanaf. Dat doet vermoeden dat dit je basisniveau is en jij gewoon weer zo’n zuur columnistje bent die altijd langs het zijlijntje staat om zijn plasje te doen vanaf zijn superioriteitscomplexje.
Verlaagt is met een t in de tegenwoordige tijd.
Je reageert nogal gepikeerd op een verkleinwoordje in een reactie onder een luchtige en ontspannen recensie van een tv-programma. Een recensie waarin ik, ook bij herlezing, toch vooral kritiek op de interviewer en niet op de geinterviewde vind. Ik zie nergens minachting druipen. Wel zie ik aggressie en verongelijktheid druipen uit jouw reacties.
Je opent de discussie direct met een beschuldiging van de columnist die de geinterviewde “op deze manier framet” en “tussen neus en lippen door neersabelt”. Daarnaast veronderstel je dat hij “denkt dat liberalisme niet deugt”. Waar baseer je dat op? Dit stukje wekt bij mij juist de indruk dat de schrijver best veel op heeft met de liberale beginselen, maar moeite heeft deze in de antwoorden en het gedrag van van der Burg te herkennen. De schrijver geeft alleen maar aan dat hij de heer van der Burg niet begrijpt en vindt dat de heer van Ingen beter vragen had kunnen stellen.
Vanwaar die woede en die haat?
Als jij niet uit die tekst kan halen wat hij met de gast doet kan ik je niet verder helpen. Ik gebruik de frame in algemene zin zoals vaak wordt gedaan met mensen die niet weglopen. Exact wat hij hier doet.
Zijn kijk op liberalisme haal ik uit zijn minachting voor van de Burg’s pogingen die weer op de agenda te krijgen, ondervangen met een ‘als’ die de ruimte overlaat die je bewust hier weg laat.
Als je de tekst volgt zie je dat minachting pas ter spraken wordt gebracht als hij in de comments met partijtje begint, dat was een duidelijk bevestiging daarvan die hij iets later er nog iets verder in ramt. Er is maar één reden waarom iemand dat zo schrijft als het onderwerp in kwestie niet relatief heel beperkt is in afmeting.
Dan kan je mijn reactie agressief noemen maar je mist dan de koekje van eigen deeg factor. Je mag het oneens zijn met andere standpunten maar minachting verraad veel over de houder daarvan. Een harde aanpak van dat soort mensen is niet meer dan verdiend.
De behoefte om kleine taalfouten van mensen op internet te corrigeren is overigens ook veelzeggend, daar zit zeker een overlap in gedragswetenschap.
Over framen gesproken, lees de eerste zin van je eigen #1 nog eens na. Je beweert daar dat het gaat over ‘weglopen als ze hun zin niet krijgen’. Alsof het daarover zou gaan, in plaats van over een principieel dilemma van een van de 150 leden van het hoogste orgaan van onze democratie.
Je slaat in die allereerste zin de plank al helemaal mis. Ken je die uitdrukking over een balk en een splinter?
Ach Hansje, maak je nou niet druk. Het is maar een commentje op columnpje in een blogje.
Ik weet het niet, maar ik heb niet de indruk dat ik degene ben die zich het meest druk zit te maken.
Jij-bak koning.
Leerzaam, ik heb net opgezocht wat o.g. betekent.
Meer hiphop luisteren Rigo.
Inderdaad viel in eerste plaats op dat Van Der Burg duidelijk probeerde te tonen hoe (sociaal) gevoelig hij is. Dat schijnheilige vertoon kennen we maar al te goed vanuit de mensen die zich aangesproken voelen om in Nederland een belangrijke functie te gaan bekleden. De Maatschappij van Weldadigheid lijkt hier te zijn uitgevonden. Tranen zeggen mij eerlijk gezegd helemaal niets het zijn daden die belangrijk zijn. Al die goed verdienende narcisten in de politiek die zo sociaal voelend zijn zouden inderdaad alleen op hun plek zijn bij de SP. Waarom komt die heel goede partij met eerlijke en verstandige mensen toch maar niet uit de verf? Door mensen zoals Van Der Burg die zeker niet geen elitaire schatgravers zijn hoe zouden zij anders kunnen genieten van de muziek van André Hazes en Abba? Allemaal mooie schijn en de burgers worden met open ogen in de maling genomen. Toch eigenlijk niet zo niet raar dat mensen niet gaan stemmen, een tegenstem uitbrengen in in complottheorieën gaan geloven.
Ik heb me dood zitten ergeren aan Peter van Ingen die vd Burg vaak halverwege onderbrak en continu bezig was politiek te bedrijven. Blij dat die man niet terug komt.
Ik heb me kapot lopen ergeren aan de interviewer van Ingen…………….onze politieke kameleon.
Dan heb je een gast die door de ruis in zijn stem toch al niet superbest verstaanbaar is, en daar ga je met je eigen kraakstem nog eens doorheen ratelen. Arme geluidstechnici die daar chocola van moesten maken. Blij dat ik een dag heb gewacht totdat de ondertiteling af was, al kreeg die van Ingens krommende rug ook niet van het scherm gepoetst.
De muziek bij de Kameleon* was inderdaad stuitend, maar als je me ergens mee weg kunt jagen, dan zijn het musicals.
Los daarvan mag van mij van der Burg zijn partijloyaliteit nog een keer overwegen. Wat hij ‘mijn club’ noemt, vind ik onder art 140 vallen. D66, Volt voor mijn part, lijkt me voor hem vast een redelijk alternatief.
O, en nog iets: Tuin toch niet in dat valse narratief dat Reagan hoogstpersoonlijk die Muur omver heeft geduwd. Sexy soundbite of niet, de bevolking van de DDR heeft dat helemaal zelf gedaan en het westen, Ronald inclusief, stond erbij en keek er naar.
Om vervolgens de boel leeg te roven, dat dan weer wel.
.
*Uit de boeken van Hotze de Roos kan ik me nog herinneren dat moeder nog met ‘de twee gebroeders’ als naam voor de boot op de proppen kwam.
De Muur, en de val ervan, onderschat de rol van David Hasselhoff hierin ook niet.
Empathie betekent je verplaatsen in de ander en dat deed Eric van den Burg. Mooi als je zo in het leven staat, ook in de politiek.
Leuk om Peter van Ingen weer in actie te zien op het scherm I.p.v. achter de coulissen. Ik ben een kijker van het eerste uur en altijd fan gebleven, en dus ook van Peter. Niemand is volmaakt. We doen als mens pogingen om op deze aardkloot te leven. Daarom kijk naar dit programma en onderzoek je eigen daden. Wie we werkelijk zijn is door de blik van de ander (Levinas ).
Op zich met je eens. Ik hou van Zomergasten omdat je in de drie uur die het duurt, ook als het saai is of ongemakkelijk, toch altijd iets werkelijks te zien krijgt van die ander. Elke zomergastenpresentator laat steken vallen of kansen liggen, de een wat meer dan de ander. Dit keer stoorde ik me toch echt wel iets te vaak aan Van Ingen. En heb geprobeerd te achterhalen hoe dat kwam.
Tijdens het laatste fragment moest ik trouwens nog aan Levinas denken. Nadat de hoofdpersoon stierf, hoorden we hem zingen: to love another person is to see the face of god. Wat ik wel Levinasiaans vond klinken.