Fascisten weer op straat in Griekenland

Een jaar geleden eindigde in Griekenland een megaproces tegen de fascistische Gouden Dageraad. Vijf oud-parlementariërs kregen net als hun leider Nikolaos Michaloliakos een gevangenisstraf van dertien jaar opgelegd wegens het runnen van een criminele organisatie. In totaal zijn 57 leden van de groep veroordeeld. De zaak begon met de moord op de antifascistische Griekse rapper Pavlos Fyssas. Andere leden van de partij krijgen hoge straffen voor poging tot moord op Egyptische vissers en zware mishandelingen van communistische vakbondsleden. Een jaar later vertonen nieuwe fascistische groepen zich weer op straat. 

Gouden Dageraad

In Thessaloniki zijn eind september twee mensen in het ziekenhuis beland na aanvallen van in het zwart geklede jongeren op scholieren die folders verspreidden met oproepen voor de strijd tegen het fascisme en voor hervorming van het onderwijs. De aanvallers kwamen de dag er na terug en hielden scholieren en leraren enige tijd gevangen. Op video’s was te zien hoe verschillende aanvallers de nazi-groet brachten. In Athene werden leden van een antifascistische groep eerder deze maand aangevallen met ijzeren knuppels en messen, waarbij ten minste drie mensen gewond raakten. De fascisten mengen zich ook hier tussen de demonstranten tegen de coronamaatregelen. Volgens Kostas Papadakis, een advocaat die ook betrokken was bij het proces vorig jaar tegen de leden van Gouden Dagenraad vertonen de fascisten eenzelfde patroon van optreden. Hij houdt het voor mogelijk dat de leiders vanuit de gevangenis nog steeds hun invloed doen gelden.

Twee jaar geleden verdween de Gouden Dageraad uit het Griekse parlement. Maar vervangers lopen zich warm. Griekenland heeft een conservatieve regering onder leiding van Kyriakos Mitsotakis. Zijn partij Nieuwe Democratie kijkt voor de nodige steun ook naar rechts. In Griekenland groeit extreemrechts in het voetspoor van nationalistische en illiberale stromingen elders in de regio. Het compromis dat Griekenland en het voormalige Joegoslavische Macedonië enkele jaren geleden sloten aan het Prespameer steekt nog steeds een grote groep nationalisten, die gesteund wordt door de Grieks-orthodoxe kerk. Onlangs verscheen een open brief in de media met ondertekenaars uit de juridische en wetenschappelijke wereld en het leger waarin wordt geklaagd over de ‘erosie van de Griekse nationale identiteit’. In de brief wordt een verband gelegd met de focus op gelijkberechtiging van de LGBTQ+ gemeenschap.

Homofobie

Deze week is in Athene het proces begonnen tegen de moordenaars van de LGBTQ+-activist Zak Kostopoulos die drie jaar geleden bij een juwelierszaak werd doodgeslagen. De opzienbarende moord is geheel op video vastgelegd. Kostopoulos had kennelijk ingebroken en probeerde uit de winkel naar buiten te kruipen door een stukgeslagen etalageruit. Hij werd in elkaar geslagen door de eigenaar en andere omstanders, vervolgens ook nog een keer door de politie en overleed aan zijn verwondingen. Van meet af aan is de zaak in verband gebracht met in Griekenland nog steeds aanwezige homofobie. Ruim een jaar na de dood van Kostopulos kwam in het Griekse parlement een grondwetswijziging aan de orde. Een amendement van Syriza om daarin discriminatie op basis van genderidentiteit of sexuele oriëntatie op te nemen haalde tot verontwaardiging van Amnesty International geen meerderheid. Dinsdag hekelde Amnesty  de “stigmatisering, de vooroordelen en de hatelijke retoriek” waarmee Kostopoulos en zijn familie “vaak werden geconfronteerd, zelfs na de dood van Zak”. In haar getuigenis voor de rechtbank verklaarde de moeder van Zak, Eleni Kostopoulou, dat er geen excuus is voor de moord op een medemens, zelfs niet als hij een winkel zou beroven. 

Bij de jaarlijkse herdenking van de moord op Zak Kostopoulos zingen de demonstranten die op verschillende plaatsen in het land bijeenkomen een lied met de leuze “Zackie lives, smash the Nazis”(en dan in het Grieks, dan rijmt het).