COLUMN - Helden denken meestal niet erg goed na voor ze hun heldendaad verrichten – denk aan de man die de Joodse supermarktklanten in een koelcel verstopte, of de militairen die vorig jaar in de Thalys een terrorist overmeesterden. Dat zegt de held vaak ook zelf, in het interview achteraf: “Voor ik het wist dook ik al het water in” (zie dit artikel over wat medaillewinnaars zeggen over snel beslissen). Een beetje heldendaad is gevaarlijk. Een onnadenkende held loopt dus het risico zijn of haar leven te wagen voor iets wat niet de moeite waard is. Waarom denkt een held niet even na van tevoren? En vooral: hoe komt het dat mensen die onnadenkend risico’s nemen niet allang uitgestorven zijn?
Het antwoord op die vraag is gevonden in een vrij ongevaarlijke omgeving: achter de computer. De onderzoekers vermoedden dat reputatie een grote rol speelt bij intuïtieve beslissingen van helden. Wordt een held als betrouwbaar gezien, juist omdat hij of zij niet nadenkt over wat de gevolgen voor zichzelf kunnen zijn? Om dat te testen nodigden de onderzoekers meer dan 1500 online deelnemers uit om een spel spelen waarin een speler de ander kon helpen. In dit geval was ‘helpen’ de beslissing om geld aan de ander te geven tegen bepaalde kosten- meestal 1 cent, soms wel 20. De helper wist van tevoren niet hoeveel helpen zou gaan kosten, maar kon dat ontdekken door een digitaal envelopje te openen waarin de kosten vermeld stonden.
Als de tegenspeler kon zien of de potentiële helper die envelop checkte, keek men veel minder vaak én veel minder lang naar de kosten. Het was dus niet zo dat helpers een vuistregel hanteerden (zoals “ik help altijd als het om kleine bedragen gaat”), want daarvoor maakt het niet uit of iemand kan zien of je de kosten in aanmerking neemt. Als er iemand meekeek, wilde de helper uitstralen dat hij van het intuïtieve soort was. Dat klinkt ook logisch: Als jij me nu belooft te helpen met verhuizen, zonder eerst te vragen naar welke verdieping ik verhuis, weet ik dat ik in alle situaties op je kan vertrouwen.
En dat bleek ook echt waar te zijn: snelle beslissers helpen echt vaker anderen, dus de betrouwbare indruk die ze maken, klopt. Die betrouwbare indruk betaalt zich ook uit. In totaal verdienden intuïtieve beslissers in het experiment meer dan de langzame, calculerende beslissers, doordat hun tegenspelers hen in het daaropvolgende spel vaker vertrouwden. Kortom: als je een held wil zijn, denk dan vooral niet te lang na over de kosten en de baten van je actie. Dan levert het je ook nog een goede reputatie op.
Reacties (11)
Een held is iemand die zijn of andermans stommiteit met succes overleeft.
Militaire helden, verzetshelden, zijn niet zelden gestoord. Ze zien geen gevaar en of hebben geen geweten.
P.S. sinds mensen Johan Cruijff of André Hazes “mijn held” noemen is er een ander woord voor de echte helden nodig.
http://nos.nl/artikel/2085973-vier-helden-redden-moeder-en-kind-uit-zinkende-auto.html
of
https://www.youtube.com/watch?v=taVZwAs64AI
Dit begreep/onthield ik van een ‘evolutieverklaring’ voor waarom jongens zo graag grote risico’s nemen: als jonge primaten risico’s nemen komen zij in aanmerking als partner. Als zij te grote risico’s nemen sterven zij, als zij te kleine risico’s nemen sterven zij uit, als zij het juiste risico nemen mogen zij…
Mijn held is ‘de anonieme held’. Meestal een nadenkende held.
In tijden van crisis komt hij bovendrijven. Zoals in WO2. Je hoort hem niet, je ziet hem niet, hij eist geen eer op. En na de crisis/WO2 verdwijnt hij weer en laat het over aan de ‘naoorlogse verzetshelden’…….
@4: Willy Sangers was zo iemand. Een gewone ambtenaar, die braaf zijn werk deed, terwijl er aan het bureau tegenover hem een NSB’er zat…
Veel hij en weinig zij in de reacties ;)
Verder @2:
Gestoord lijkt me wel een hele harde term. Gebrekkige impulscontrole klinkt vriendelijker, logischer en is meer in lijn met het artikel.
@6: Nee, gestoord, halve of zelfs hele criminelen.
Niet altijd, maar ook niet zelden.
Verzetsbewegingen trekken ook mensen aan die reeds crimineel zijn.
@7: Gestoorde opmerking ja.
@5: Willy Sangers? Die ken ik niet, en er is ook geen wikipedia-artikel over die gast. Heb je meer informatie?
@5
Ik ken Willy Sangers niet. Maar veel nadenkende helden moesten heulen met de vijand om onverdacht te blijven, om informatie te verkrijgen en om in stilte te kunnen werken. Indirect heb ik mijn bestaan te danken aan zo’ n “onbekende held”. Zijn naam wordt nergens genoemd en er is geen straat naar hem vernoemd. En het is niet onmogelijk dat hij voor “vuile NSB’er” is uitgemaakt. Hij heeft de oorlog iig niet overleeft…..
Helden leiden zo hun eigen leven.
@9: pdf Sangers heeft bijvoorbeeld naar Den Haag gebeld, waar die aangevraagde blanco persoonsbewijzen toch bleven, al staat die anekdote niet in dit artikel. Ik weet eigenlijk niet eens of hij ooit door deze of gene onderscheiden is. Het verhaal kwam naar buiten toen een joods kerkhof gerestaureerd werd.
@10: Zo’n geklungel als in Pastorale ’43 kun je inderdaad maar beter niet hebben.