COLUMN - Omdat hij geen zin had om het hele boek te herlezen, maar zo tegen het einde van het jaar wel weer even de sfeer uit De Avonden wilde proeven, besloot Max Molovich naar de verfilming van het verhaal te kijken. En dat riep de nodige vragen bij hem op.
Er zijn mensen die elk jaar, wanneer dat ten einde loopt, De Avonden van Gerard Reve herlezen. Ik stel me voor dat je op de 23e begint, elke dag een dag leest, zodat je op de 31e je Oudejaarsavond samen met Frits van Egters beleeft, een glaasje friszure appel-bessensap nuttigt en, niet lang nadat de klok heeft aangegeven dat het jaar is afgelopen, tegen jezelf mompelt dat het gezien is en niet onopgemerkt is gebleven, waarna je het boek dicht doet en te bedde gaat en wegglijdt in een al dan niet droomloze slaap.
Ik heb zelf De Avonden slechts één keer gelezen. Volgens mij zelfs voor mijn lijst. Prachtboek, daar niet van, maar ik lees te langzaam en er zijn te veel boeken die ik nog wil lezen, om één boek, hoe goed het ook is, voor de tweede keer te lezen. Ooit heb ik voor Sinterklaas De Avonden op cd gekregen, voorgelezen door de grote volksschrijver zelve. Maar ik ben er nog steeds niet toegekomen het in z’n geheel te beluisteren. Ga ik nog wel een keer doen, want wat is er fijner dan te luisteren naar het heerlijk rustgevende sonore stemgeluid van de oude meester die zijn legendarische boek voorleest? Weinig, denk ik, maar je moet er de tijd voor nemen, en het lukt me maar niet die in te ruimen.
Van de precieze inhoud kan ik niet zo heel veel herinneren. Behalve de beginzin, de eindzin en wat flarden tussendoor. Moeder die wijn denkt te kopen omdat haar zoon daar zo van houdt, maar met appel-bessensap thuiskomt. Vader die de poepklep van zijn broek heeft vergeten dicht te doen zodat je zijn reet ziet. Frits’ gehamer op de naderende kaalheid van zijn broer. En de algehele lamlendige eindejaarssfeer die over het hele boek hangt. Weet je wat, dacht ik daarom afgelopen zondag 23 december, laat ik de verfilming van De Avonden eens in de dvd-speler gooien. Met Thom Hoffman in de rol van Frits van Egters. En Rijk de Gooyer als diens pa.
Het begon gelijk al met een bijzonder interessant iets: de titelsequentie bleek geprojecteerd op een reliëf van Isis die Horus de borst geeft (waarbij Horus mij aan Mahatma Ghandi deed denken). Nu heb ik zelf vooral veel brieven gelezen van Gerard Reve. En in een aantal van die brieven legt hij het een en ander uit over zijn godsbesef, en dan vooral over zijn Maria-verering. Gerard Reve ziet Maria eigenlijk als een oeroude moedergodin. Een mythisch personage dat de oorsprong is van alles. Hij ziet in de verering van Maria een continuering van de verering voor Isis.
Ik vroeg me af of deze titelsequentie de interpretatie was van de regisseur die bekend was met de metafysische ideeën van de oudere, inmiddels tot het katholicisme bekeerde Gerard Reve, of dat deze interesse in de Egyptische oermoeder inderdaad reeds in De Avonden voorkwam. Ik kon me niet herinneren dat dit reliëf erin werd beschreven. Maar ja, ik was zoveel vergeten. Zo kon ik me ook niet herinneren dat De Avonden vol zat met homo-erotische fantasieën. Of zouden die er door regisseur Rudolf van den Bergh aan toegevoegd zijn? Kan iemand mij daar antwoord op geven? Ik kan natuurlijk zelf De Avonden even gaan herlezen, maar ik heb wel wat beters te doen.
Reacties (3)
Die weerzin dat boek te herlezen komt waarschijnlijk omdat de putlucht van spruitjes tegenwoordig weer uit de riolen opstijgt en daarmee de herinnering aan de goede oude tijden weer doet herleven. Daar hebben we geen boek voor nodig.
En verder kan ik je niet helpen bij je VRAGEN over dit boek. Ik heb het nl helemaal niet gelezen en ook de film niet gezien. Iedereen vond het boek zo goed dat ik dacht : daar moet ik ver vanaf blijven.
#1 omdat de putlucht van spruitjes tegenwoordig weer uit de riolen opstijgt
Ik weet niet wie in jouw gemeente over de riolen gaat, maar je moet ze beslist even bellen. Waarschijnlijk zit ergens een barst. Er horen geen luchtjes uit te komen.
En je zou in je buurt een kookcursus kunnen geven. Leer ze spruitjes wokken met spekjes, kastanjechampignons en wat sake. Rijst er bij.
@Max Molovich
Je zou de verstripte versie van De Avonden even door kunnen bladeren in de winkel. Dan is het opzoeken van een bepaalde passage een stuk makkelijker.
Het is relatief kort geleden dat ik De avonden las, ik denk een jaar of vier, misschien vijf geleden, en ik kan me geen Egyptische oermoeders of homo-erotische fantasieën herinneren.
Thom Hoffman heb ik overigens wel altijd een ontzettende oermoeder gevonden, maar dat mag onopgemerkt blijven.