In The Ghettoooo

Over tientallen jaren zullen ze erover praten, als ware het een vreemd sociologisch experiment: de anonimiteit op internet. Bij weblogs, in online kranten, in forums en chatboxen kun je woorden laten vloeien zonder dat iemand weet wie je bent. Een beetje techneut blijft zelfs de opsporingsinstanties mijlenver voor. Iedere psycholoog kan je uitleggen wat het gevolg is: alle reacties worden uitvergroot omdat je nu eenmaal het gezicht van de ander niet ziet en je de blikken van de anderen niet op je gericht voelt. Hoewel ik al jaren probeer te strijden voor de vrijheid van meningsuiting (onder andere via de Nederlandse Vereniging van Journalisten die trouwens haar eigen onderzoek instelt naar de dood van de Nijmeegse journalist/activist) is het me ook al enige tijd duidelijk: de mens kan volstrekte anonimiteit niet aan.

Weliswaar zal de overgrote meerderheid zich gedragen omdat ze nu eenmaal een ‘fatsoenlijke opvoeding’ hebben genoten, maar ook bedreigingen nemen toe, quasi-populair kwetsend geleuter over serieuze onderwerpen en stalking zijn meer ‘in’ dan ooit en ook terroristen gebruiken het net om afspraken te maken en aanslagen op te eisen.

Vanuit het oogpunt van een overheid die grip wil houden op een samenleving kan zoiets natuurlijk nooit blijven voortduren. Zo’n anarchistisch zwart gat in het centrum van je macht is simpelweg te bedreigend en het zal niet lang meer duren of zeuren daarover wordt niet langer meer een privilege van het politieke rechts. Voorspelling: over een aantal jaar zullen de eerste ontwerpen, waarschijnlijk vanuit Brussel, voor een internetpaspoort of nummerbord je tegemoet komen. Hoe gaat zoiets eruit zien? Een kleine overpeizing.

Wat doe je met toeristen? Hoe laat je mensen het Nederlandse net op, die niet van hier zijn? Het zijn al van die simpele vragen die laten zien hoe ingewikkeld de vraag van registratie is. Het internet afsluiten voor hen die niet bij de paspoortcommissie zijn ingeschreven is een lomp en ondoenlijk voorstel. En een strikte identiteitskoppeling evenmin; waarschijnlijk zal men snel beseffen dat het saai en onnodig is als in een chatbox iedereen alleen maar ingelogd kan zijn met “Erik van Heeswijk”. Het is niet nodig dat gebruikers van je site weten wie je bent, als de overheid dat maar weet. Dus komt er zoiets als een pincode waaraan via een van overheidswege gecontroleerde database een naam en adres is gekoppeld. Je logt in op internet en daarna ben je verantwoordelijk voor je eigen daden. Fatsoenlijke en drukke sites zullen worden gedwongen om alleen interactie van gebruikers toe te laten die door de paspoortcontrole zijn gegaan, en die zullen daar weinig moeite mee hebben. Het scheelt een pedocheck, een eikelcontrole en stalkonderzoekjes en ze zullen die geloofwaardigheid niet willen inleveren. Bovendien, blokkeren in noodgevallen gaat wel zo handig.

Het meest fascinerende is dat er altijd sites zijn die aan die procedure niet mee willen doen, en zich als vrijzone willen profileren. Met een beroep op de bestaande wetgeving zal dat waarschijnlijk wel lukken. Het invoeren van paspoorten zal dus onherroepelijk leiden tot de internetghetto’s. Want op het moment dat je de donkere kant van het net opzoekt weet je dat je leven wat minder veilig is. Daar zullen zich de eikels, de fraudeurs en de pedo’s en de internetrechercheurs zich verzamelen, daar staan de digitale straatlantaarns uit. Internetten op eigen risico. In deze getto’s vindt uiteraard ook een uitwisseling van pincodes en identiteiten plaats, want er is geen wet zo stringent of de natuur vindt er wel iets op (vrij naar Jurassic Parc).

Alleen interactie op mainstreamsites als je bent ingelogd, zo ongeveer zal een opgelegd internetpaspoort eruit komen te zien. Is het een verbetering ten opzichte van de situatie van vandaag? Ja en nee. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat de privacy van burgers wederom wat schade leidt onder de opsporingszin van de overheid, precies zoals bij een volledige DNA-databank. Aan de andere kant is het goed dat goedwillende mensen ten opzichte van de excessen van internet (lees cyberstalking, bedreigen enz…) niet meer zo machteloos staan als nu. Is het onoverkomelijk? Waarschijnlijk wel. Mensen van alle politieke gezindten kunnen er nu maar vast over nadenken want als de steen eenmaal rolt kan het hard gaan. Het is al een godswonder dat een belangrijk medium dat inherent anarchistisch is zo lang door regeringen en machtige instellingen getolereerd werd. En ik ben geen cynicus, maar dat is niet voor altijd.