Aan vluchtelingenbeleid moeten humane overwegingen ten grondslag liggen, niet economische, vindt onderzoekster Evelien van Roemburg.
Nederland nodigt jaarlijks 500 vluchtelingen uit die vastzitten in vluchtelingenkampen over de hele wereld om zich definitief in ons land te hervestigen. Minister Gerd Leers is van plan om daarbij voortaan aanvullende eisen te stellen: hij wil een selectie maken op basis van de achtergrond en ‘integratie-potentie’ van deze vluchtelingen. Dit plan heeft de terechte kritiek gekregen van diverse partijen in de Tweede Kamer en van vluchtelingenorganisaties. Leers verdedigt zich door te stellen dat het Nederlandse hervestigingsbeleid solidariteit betuigt aan de ontwikkelingslanden die grote aantallen vluchtelingen opvangen. Die stelling is echter een gotspe, niet alleen door het voornemen om enkel de succesvolle vluchtelingen uit de kampen te halen, maar ook door het geringe aantal vluchtelingen dat door Nederland wordt uitgenodigd.
Hervestiging, of ‘resettlement’, stuit al decennia op bezwaren bij de ontvangende landen. Ook net na de Tweede Wereldoorlog ging de hervestiging van ontheemden zeer moeizaam. Voor zo’n 1 miljoen vluchtelingen uit met name Oost-Europese landen en de Sovjet Unie was een terugkeer naar het land van herkomst geen optie. Zij verbleven in grote vluchtelingenkampen in Duitsland, Italië en Oostenrijk, waar zij niet konden (of wilden) blijven. Voor hen probeerden de Verenigde Naties een plek te vinden in West-Europa, Zuid-Amerika, de Verenigde Staten en Australië. Deze landen selecteerden vooral de vluchtelingen die in de mijnen en in de fabrieken konden werken – doorgaans de jongeren en de gezonden. De ouderen, de zieken en de kinderen kwijnden weg in kampen waar niet genoeg voedsel, medische hulp of onderdak was.
Veel is er niet veranderd aan die situatie, behalve dat er tegenwoordig niet 1 maar 15 miljoen vluchtelingen zijn. Het overgrote deel van de vluchtelingen wordt in buurlanden opgevangen waar zij jarenlang in kampen verblijven, wachtend tot zij terug kunnen keren naar hun land van herkomst. Sommige conflicten duren echter decennia: denk aan de burgeroorlog in Somalië of de jarenlange strijd in Afghanistan. Buurlanden zijn doorgaans zelf niet welvarend of politiek stabiel genoeg om voor deze vluchtelingen te zorgen; bovendien leiden vluchtelingenkampen aan de grens vaak tot destabilisatie van de regio. Het gaat ook niet om kleine aantallen: Jordanië huisvest bijna 2,5 miljoen vluchtelingen, Pakistan ruim 2 miljoen, Syrië 1,5 miljoen, Kenia ruim 400.000 en Tsjaad bijna 350.000. Duitsland is het enige niet-buurland in de top tien met bijna 600.000 vluchtelingen binnen haar landsgrenzen.
UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, probeert met alle macht een oplossing te zoeken voor de uitzichtloze situatie waarin deze vluchtelingen zich bevinden. Als zij niet terug naar het land van herkomst kunnen en ook lokaal niet kunnen integreren, dan is enkel hervestiging in een derde land mogelijk. Die resettlement komt echter nauwelijks van de grond: in 2010 konden bijna 100.000 vluchtelingen zich definitief hervestigen in een ‘Westers’ land. Daarvan ging 90 procent naar de Verenigde Staten, Canada en Australië. In vergelijking met deze landen is het aantal van 500 vluchtelingen dat Nederland wil opnemen beschamend laag, maar grote landen als Frankrijk (400) en Duitsland (450) zitten in 2010 zelfs nog onder de Nederlandse ‘gastvrijheid’.
Nederland doet het dus zo slecht nog niet in vergelijking met andere Europese landen, maar onze inzet verbleekt bij de jarenlange opvang die door Afrikaanse en Aziatische landen aan vluchtelingen wordt geboden. In dat licht is het ook niet te aanvaarden dat Nederland haar selectiebeleid voor dat kleine groepje vluchtelingen aanscherpt en alleen nog ‘kansrijk te integreren’ vluchtelingen wil uitnodigen. Westerse landen zouden een representatieve doorsnede van de vluchtelingenpopulatie moeten opnemen, en niet alleen diegene die goed kunnen werken en gezond zijn. Juist de meest kwetsbare vluchtelingen, zoals alleenstaande moeders met kleine kinderen, minderjarigen, gehandicapten en zieken, hebben ernstig behoefte aan ondersteuning, stabiliteit en speciale zorg; iets dat zij doorgaans niet zullen vinden in de troosteloze vluchtelingenkampen in het bloedhete Oost-Kenia of het onherbergzame noorden van Pakistan.
Het is niet reëel om te veronderstellen dat vluchtelingen eerlijk verdeeld zullen worden over de landen in de wereld: buurlanden van conflicthaarden zullen ongetwijfeld de zwaarste lasten blijven dragen. Westerse landen kunnen die last echter gedeeltelijk overnemen door een ruimhartig vluchtelingenbeleid te hanteren dat gebaseerd is op humane gronden, niet op economische. Er ligt hier een kans voor Leers om samen met de Europese Unie afspraken te maken over de verlichting van de wereldwijde vluchtelingenproblematiek. Het uitgangspunt moet dan zijn dat we het lot proberen te verbeteren van de meest kwetsbare vluchtelingen. Zo’n hervestigingsbeleid betuigt pas echt solidariteit aan de ontwikkelingslanden die het gros van de vluchtelingen opvangen.
Evelien van Roemburg promoveert op internationaal vluchtelingenrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Tegelijkertijd zit ze in de gemeenteraad van Amsterdam namens GroenLinks. Deze bijdrage verscheen ook op haar eigen blog.
Foto: Jongen in vluchtelingenkamp in Darfur (credit: oncedaily)
Reacties (8)
Misschien een domme vraag maar hoe kan Duitsland met 450 vluchtelingen per jaar er nu 600.000 hebben?
Duitsland neemt maar 450 mensen op via resettlement, Nederland 500, deze mensen krijgen volgens mij meteen een status en zijn dan sowieso ook geen asielzoeker meer maar Nederlands staatsburger.
Dit staat los van het aantal asielaanvragen
voor aanvullingen: http://www.vluchtelingenwerk.nl/pdf-bibliotheek/Vluchtelingen_in_getallen_2011_pdf.pdf
Naïef pleidooi. De bulk van de vluchtelingen is op zoek naar een beter bestaan cq gratis geld. Als ze denken dat ze dat hier kunnen krijgen komen ze massaal hier naar toe en dat kunnen -en willen- we niet opbrengen.
Laatst in de Volkskrant een leuk artikeltje over Angola:
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2824/Politiek/article/detail/3231151/2012/03/26/Ongebruikt-opvanghuis-in-Angola-kost-Nederland-een-miljoen.dhtml
Kennelijk hebben sommige Angolese ouders er geen enkel probleem mee hebben hun kind als brughoofd te laten dienen om vervolgens via gezinshereniging hun weg naar onze uitkeringen te vinden.
Ik heb er geen enkel bezwaar mee als je voor eigen rekening en risico ‘vluchtelingen’ in huis wil nemen. Moet je zelf weten. Als Nederlandse samenleving moeten wel paal en perk stellen als we nog iets van onze sociale verworvenheden in stand willen houden.
Promovenda op Vluchtelingenrecht Evelien annex raadslid GL pleit ervoor dat aan vluchtelingenbeleid humane overwegingen ten grondslag liggen, niet economische.
Werkelijk een hemels standpunt dat ons aller respect en applaus verdient. Weg met die laag bij de grondse economie, leve de humaniteit!
Totdat je bij het doorlezen van artikel (van of over haar) ‘Vreemdeling, wees welkom’ leest dat ze voor de kosten ( = economie) die haar engelachtig aanbeveling uitgevoerd ongetwijfeld met zich meebrengt, ons = burgers = belastingbetalers = de anderen wil laten opdraaien.
Gelet op Eveliens antecendenten lijkt haar imperatieve ‘wees’ etc. dan ineens op een persoonlijk handeltje van het type ‘Wij van de WC eend adviseren WC eend’. Grappig, maar toch ook wel een zwendeltje. Een persoonlijk zwendeltje.
Vluchteling zijn heeft altijd betekent: je in een hachelijke situatie bevinden. Dat was bij de Australiërs zo, en bij de Hellenen. Niet voor niets gold daar ooit Zeus als beschermheer der vreemdelingen. Vluchtelingenwerk heeft iets goddelijks, vandaar dat libidineuze animo van vluchtelingenwerkers. Supergoed zijn, voor god spelen, …..op andermans kosten. En dat laatste verpest alles. En dan worden ze duivels.
Maar in deze tijd zijn er en komen er zo veel vreemdelingen-vluchtelingen, dat het thans de gastlanden zijn die in gevaar komen. En wie beschermt nu hun burgers tegen die massa’s vreemdelingen?
Moet we niet eens gaan zoeken naar een een promota op het gebied van autochtonenrecht? Misshien ook iets voor Evelien? Bekijk het eens van 2 kanten!
We betalen jouw uitkering ook. Dat hebben we ook democratisch besloten, net zoals we ons vluchtelingenrecht democratisch besluiten en iedereen daar zijn of haar mening over mag geven. Jij mag dat ook. Jij mag hier ook gewoon verkondigen, dat je echte vluchtelingen in de steek wil laten, als je denkt, dat het jou wat geld kost.
En in je laatste zinnetje lijk je allochtonen en vluchtelingen weer maar eens een keertje door elkaar te halen, als je plotseling autochtonenrecht noemt. O wacht niet geheel plotseling… In de alinea daarvoor heb je vreemdeling en vluchteling al aan elkaar geknoopt, om op die manier over massa’s vreemdelingen en autochtonenrecht te kunnen beginnen, wat verder weliswaar niets met het vluchtelingenrecht te maken heeft, maar je hebt een stokpaardje of je hebt het niet.
Met dit soort types als mevrouw van Roemburg gaan automatisch de nekharen overeind staan. Ik denk ik dat er uiteindelijk nog maar een echte oplossing resteert: iedereen die graag Ontwikkelings”hulp” wil geven of “vluchtelingen” wil opnemen doet dat maar op persoonlijk titel, met eigen geld en/of in hun eigen woning. Wel zo eerlijk.
Passen we dat principe dan ook toe op snelwegen en de limburgse fanfare?
En waarom moet een arm Afrikaans buurland dat zelf al veel grote problemen heeft die mensen wel opnemen en verzorgen en Nederland, met zo’n beetje de hoogste gemiddelde welvaart in de wereld, niet. Eigen schuld? Hadden ze maar geen buurland moeten worden? Of hadden die ze ook maar gewoon niet moeten opvangen? Jammer voor die vluchtelingen. Hadden ze maar niet zo stom moeten zijn om geen autochtone Nederlander te worden.