Europese Unie? Kurva!

Polen zit midden in een politieke crisis als gevolg van de zogenaamde Rywin affaire. Lew Rywin was tot voor kort de grootste film-producent in Polen. In April 2004 werd hij veroordeeld tot 2,5 jaar gevangenisstraf wegens afpersing van Adam Michnik, hoofdredacteur van de “Gazeta Wyborcza”, de grootste krant in Polen. Nou en?

Op 22 Juli 2002 had Rywin een ontmoeting met Michnik en stelde zich voor als vertegenwoordiger van een “groep, die de macht in handen heeft”, hij noemde daartoe onder andere het hoofd van de toenmalige regering. In diens naam deed hij een voorstel tot wijziging van een heftig bediscussieerd wetsvoorstel ten gunste van de “Gazeta Wyborcza”. Het wetsvoorstel beoogde om de expansie van uitgevers in de electronische media te beperken, terwijl de “Gazeta Wyborcza” van plan was radiostations te verwerven. Private Poolse media waren sterk tegen de berperkingen omdat zij vreesde anders niet te kunnen concurreren met investeerders uit de EU.

Michnik nam een volgend bemiddelingsgesprek op en stapte naar de autoriteiten. Wat tijdens de rechtszaak echter nooit opgelost werd is of Rywin zelfstandig handelde en blufte, of dat hij daadwerkelijk slechts een stroman was van een “groep die de macht in handen heeft”.

In de tussentijd trad Polen op 1 Mei toe tot de EU. Het gevolg van de toetreding tot de EU is een enorme toename van de vraag naar goedkope Poolse producten, met cynisch genoeg als gevolg dat de prijzen in Polen zelf dus juist stijgen. Die prijsstijging gaat hand in hand met de door de EU vereiste markthervormingen van een in hoofdzaak agrarische economie, die vooral uit eenmansbedrijfjes bestaat (Polen was in tegenstelling tot de meeste andere CCCP landen onder Stalin nooit gecollectiveerd). Het gevolg: massawerkloosheid en armoede, stijgende prijzen, id est onvrede. Veel Polen spreken dan ook niet simpelweg over de EU, maar over de “kurva EU”.

Die onvrede had tot gevolg dat de ex-premier van Polen Leszek Miller onder hevige politieke druk uiteindelijk aftrad. Maar daarmee lijkt de onvrede niet uit de weg geruimd te zijn, en terwijl de oppositie bloed ruikt, kregen de kleinere coalitie partijen “Schiss”. Twee weken geleden vroeg de nieuwe premier van Polen Marek Belka om een motie van vertrouwen. Echter, tot zijn eigen verbazing en schrik werd de motie afgestemd, en regeert het Democratische Linkse Verbond (SLD) van Marek nu met een minderheidsmandaat. Daar komt nog bij dat dezer dagen het Poolse parlement, de Sejm, naar aanleiding van de Rywin affaire aandringt middels een voorstel van afgevaardigde Ziobro, dat de Poolse president Kwasniewski, voormalige minister van Justitie Kurczuk, en hoofd van de Binnenlandse Veiligheid Barcikowski, zich dienen te verantwoorden voor het Hooggerechtshof voor hun betrokkenheid in de Rywin affaire. Daardoor lijkt de affaire rondom Rywin met diens veroordeling nog niet voorbij.

De Polen hopen dan misschien al jaren dat toetreding tot de EU hun voorspoed (internet, mobiele telefonie, televisie, Big Brother en meer hoogtepunten van West-Europese beschaving) stabiliteit, en veiligheid zal brengen, vooralsnog gaat het de meeste Polen niet voor de wind. Dat de wind van voren komt in Polen wordt nog aangewakkerd door landen als Nederland, die onder Balkenende de arbeidsmogelijkheden voor Polen zwaar willen beperken. EU? Kurva!