James Lofthouse

Na gedane arbeid lust ik graag een koud biertje, en ’s avonds laat drink ik een paar glaasjes jonge jenever of Jägermeister. Dus om nou te zeggen dat ik drink… nee. Roken doe ik ook al niet. Ik drink wel veel koffie, maar als ik echt zo willen kan ik daar zó mee stoppen. Eigenlijk heb ik geen verslavingen, op één ding na. Sinds vele, vele jaren ben ik een zware gebruiker van Fisherman’s Friend.

De barre omstandigheden tijdens de visvangst nabij IJsland maakten het werken in de mist en snijdende koude voor de oceaanvissers van Fleetwood tot een ware marteling. Begaan met hun lot ontwikkelde de Engelse apotheker James Lofthouse in 1865 deze beschermende pastilles volgens een geheime formule.

Mijn verslaving begon begin of midden jaren tachtig. Hoe het precies is begonnen, weet ik eigenlijk niet eens meer precies. Misschien wilde ik als dertienjarige graag een frisse adem voor om een meisje te zoenen (je wist immers maar nooit) of het was omdat ik weer eens pijn in mijn keeltje had. Maar al snel was ik hooked.

Als ik zo terugkijk, heb ik de geijkte weg afgelegd, het aanvankelijk brede, maar steeds smaller wordende pad der verslaving. Het begon zo onschuldig, met de klassieke formule, de Fisherman’s Friend Original. Dat was in die tijd de enige die er te koop was. Dat was de Fisherman’s Friend zoals de oude James Lofthouse het bedoeld had.

Maar toen de fabrikant de suikervrije variant op de Nederlandse markt bracht, moest ik deze natuurlijk proberen. Het was even wennen. Deze pastilles in hun blauw-wit-gestreepte verpakking waren veel sterker dan de originele lozenges. Achteraf doorzie ik de doortrapte manier waarop de fabrikant mij aan de blauw-wit-gestreepte bracht. Hier was duidelijk sprake van de stepping stone-theorie. Net als met drugs, het begint met een blowtje en even later zit je twee keer per dag met een spuit in je arm.

Alle waarschuwingen sloeg ik achteloos in de wind. “Als ik zou willen, zou ik zo kunnen stoppen. Ik vind het gewoon lekker”, riep ik. Maar ondertussen kocht ik ze per vijf pakjes tegelijk. Honend lachte ik als iemand anders zich verslikte in zijn eerste Fisherman’s Friendje. Extra strong! Het stond er niet voor niets op. Dit waren pastilles voor echte mannen. Met bestudeerde nonchalance stak ik er nog een in m’n mond.

Ik moet er even bij zeggen dat dit nog vóór de bekende grootscheepse reclamecampagne was. Fisherman’s Friend was nog onbekend bij het grote publiek. Uiteraard was ik er trots op een van de eersten te zijn die de geneugten van deze lozenges kende. Ik voelde mij diep verbonden met die stoere vissers uit Fleetwood. ’s Avonds, bij het licht van mijn zaklamp, las ik het verhaal op de achterkant van het pakje en even later droomde ik dat we met veel moeite een walvis binnenhaalden voor de kust van IJsland.

Om mijn verslaving te voeden, bracht Lofthouse meer smaken op de markt. Er brak een nieuwe periode in mijn leven aan. Ik denk er nu aan terug als mijn geel-wit-gestreepte periode. Stilaan kreeg ik genoeg van de ruwe, onbehouwen blauw-wit-gestreepte variant. Ik stapte over op lemon. Deze geraffineerde smaak had een bijzondere invloed op mij.

Inmiddels bevind ik me al weer een hele poos in het zwart-witte tijdperk: salmiak sugarfree. Ik ben in de greep van een mengsel van zoethoutwortelextract, menthol en pepermuntolie. Voor mij op tafel ligt een nieuw, nog onaangebroken pakje. Tenminste houdbaar tot einde 2005, maar deze lozenges gaan het einde van de week niet halen. Het nu nog zo strakke pakje zal verfomfaaid raken, de aluminiumkleurige binnenverpakking zal door de buitenverpakking heenkomen, maar het zal mijn pakje zijn. Jaren geleden heb ik al besloten mijn pakjes niet meer uit handen te geven. Met grove dikke vingers scheuren ze hem helemaal open, zodat de kostbare pastilles weldra los in je zak kleven en de smaak verloren gaat. De echte gebruiker herken je aan de manier waarop hij na gebruik het zakje zorgvuldig dichtvouwt. Zo’n pakje wordt je vriend, je trouwe kameraad, je gaat je eraan hechten. Op de een of andere manier doe ik er ook moeilijk afstand van, mijn huis is bezaaid met lege Fisherman’s Friendpakjes.

Ondertussen besef ik ook wel dat ik niet meer zonder kan. Ik durf dat voor mezelf toe te geven, en dat is een eerste stap. Op mijn laatste reis door Zuid-Amerika zat ik op het laatst zonder. Het heeft mijn terugreis bespoedigd. Ik ben mezelf niet zonder die vertrouwde warme bobbel in mijn broek. In de linkerbroekzak, altijd dezelfde linkerbroekzak. Precies in de holte waar het bovenbeengewricht scharniert, daar voel ik ook nu het verfomfaaide pakje. Dat ik ook linksdragend ben, en het pakje heus wel eens een beetje klamvochtig wordt, kan mij niet deren. Integendeel. Zo halverwege smaken ze het lekkerst.

Als ik naar beneden kijk, zie ik daar twee bulten in mijn broek, één van mijn nogal groot uitgevallen lid, en de ander van mijn warme zakje Fisherman’s Friend uit Fleetwood, Lancashire. Als ik met het mes op de keel zou moeten kiezen tussen één van die twee, dan zou ik het eerlijk niet weten. Ik zal er waarschijnlijk nooit meer vanaf komen. Laat ons dit lot tot lering zijn.