GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Bart Voorzanger, met een stuk dat eerder op zijn eigen weblog verscheen.
Binnenlands Bestuur van 2 september 2011 besteedt aandacht aan mogelijke fraude bij islamitische scholen. Het betrokken artikel wijst zeer terecht op de dubieuze rol van alles behalve islamitische administratiekantoren, maar een persbericht terzake laat die rol buiten beschouwing. Dat is op z’n minst jammer.
Binnenlands Bestuur meldt dat malversaties in het islamitisch basisonderwijs niet vervolgd worden. Het persbericht daarover spreekt van ‘grootschalige fraudes die de afgelopen jaren bij islamitische basisscholen zijn geconstateerd’, waarna de aangiftes verzandden en OC&W zich beperkte tot het ‘terugvorderen’ van miljoenen bij de betrokken scholen. ’t Is weer eens smullen voor onze anti-islamisten.
Een paar kanttekeningen.
De vraag is natuurlijk allereerst hoe je kunt spreken van fraude zonder dat een rechter heeft vastgesteld dat er gefraudeerd is. Zonder zo’n rechter is er hoogstens sprake van een vermoeden van fraude, en van verdachten die niet veroordeeld en dus tot nader orde onschuldig zijn. De inspectie heeft in een aantal gevallen geconstateerd dat er geld van scholen ging naar posten waarvoor dat geld niet beoogd was. Maar voor fraude is meer nodig dan niet beoogd beleid.
Persberichten worden geschreven om de pers te informeren; over een belangwekkend artikel bijvoorbeeld. Je hoopt dan dat journalisten, nieuwsgierig als ze horen te zijn, dat artikel zullen lezen. Maar dat gebeurt vaak niet. In plaats van het artikel te lezen schrijven ze het persbericht over. En daar staat vaak een hoop niet in van wat dat artikel nou net zo interessant maakt. Dat speelt ook hier.
Het artikel in Binnenlands Bestuur laat voorbeeldig zien hoe pervers het is dat OC&W scholen laat boeten voor bestuursbesluiten waar die scholen zelf de dupe van werden: voor elke euro die ze níet kregen doordat hun bestuur die aan iets anders besteedde, moeten ze vervolgens een tweede euro ‘terug’-betalen aan het ministerie.
Het artikel besteed ook aandacht aan de firma Dyade die optrad als administratiekantoor en huisadvocaat van veel islamitische schoolbesturen. Ik heb als medewerker en lid van de medezeggenschapsraad van een islamitische scholenorganisatie van dichtbij mogen meemaken hoe deze firma ons bestuur afschermde van de ouders en personeelsleden die wel eens wilde weten hoe de financiële vork in de bestuurlijke steel stak. We kregen een meneer van Dyade op ons dak die ons kwam uitleggen dat wij de school schaadden met die nieuwsgierigheid. Meer daarover leest u desgewenst elders.
Daarnaast mogen we best ook eens kijken naar de rol van allerlei andere adviseurs die samen met Dyade het beleid van menig islamitisch schoolbestuur hielpen uitzetten. Zij waren het die de constructies bedachten die die besturen later als fraude werden aangewreven. En het malle is dat de kapitalen die zíj opstreken voor hun ‘hulp’ door niemand als fraude worden beschouwd.
Het is natuurlijk prima dat er weer eens aandacht wordt gevraagd voor de bestuurlijke problemen in het islamitisch onderwijs. Die problemen spelen al dertig jaar. De vraag is alleen wel wat er fout ging en waarom. Islamitische schoolbestuurders wisten, zeker aanvankelijk, echt van niets. Goedbedoelende amateurs waren het. Ze hadden dringend hulp nodig en omdat ze die bij de overheid niet kregen, waren ze aangewezen op deels goedbedoelende en welwillende maar deels ook zonder meer louche adviseurs en adviesbureaus die flink verdienden aan hun advieswerk en die hun klanten, de bestuurders, tevreden hielden door ze aan riante inkomsten uit de schoolkas te helpen zonder ze te wijzen op de mogelijke onwettigheid daarvan. Die adviseurs hadden drs. en mr. voor hun naam staan, die zouden het dus wel weten allemaal. De bestuurders gingen blij verrast in hun plannen mee. En intussen keken OC&W en inspectie fluitend een andere kant op – ‘een probleem bestaat alleen als ik het zie’ leek en lijkt het motto.
De vraag is dus wie hier nu echt iets te verwijten valt. Maar ik vrees dat ook dit golfje aandacht voor de bestuurlijke problemen in het islamitisch onderwijs niet lang genoeg zal aanhouden om die vraag echt serieus op de agenda te krijgen.
Reacties (8)
Slecht stukje journalistiek als men die adviesbureaus buiten schot houdt. Dat zonder meer. Maar dat ontslaat de betrokkenen natuurlijk niet van hun schuld. Als ik op iemands advies een moord pleeg, ben ik immers ook niet onschuldig. Men kan zich hooguit beroepen op chronisch extreme naïviteit.
Overigens lees ook in BB35 “Bij een vergelijkende quickscan onder tachtig niet-islamitische scholen, waaronder ook ‘zwarte’ scholen met veel achterstandsleerlingen, werden geen malversaties aangetroffen.”
Toch leuk om te lezen dat die zwarte scholen er goed uit komen.
Het is ook zaak uit te zoeken wat de adviesvraag en randvoorwaarden van de onderwijsinstellingen aan de adviseurs was.
Een paar kanttekeningen bij een paar kanttekeningen:
Moet je om schuldig te zijn aan fraude ook veroordeeld zijn door een rechter? Nog maar de vraag. Werkgever constateert fraude, medewerker bekent en wordt ontslagen, werkgever houdt het stil wegens imagoschade. Geen fraude? Natuurlijk wel.
Overigens is het natuurlijk wel degelijk fraude als ik geld uitgeef aan iets anders dan waarvoor ik het geld heb aangevraagd. Ik kan als school mijn appelen beleid aanpassen en peren gaan kopen, met mijn eigen geld. Maar als ik met het ministerie afspreek dat het geld voor appelen bestemd is, dan kan dat niet zo maar. Dan kan er wel degelijk sprake zijn van het ontvreemden van gelden, of het plegen van fraude.
Wat precies bedoeld wordt met de alinea over de inhoud van persberichten ontgaat me. Ik heb het artikel in BB gelezen, en het is helder en duidelijk. Er wordt in die kringen kennelijk op grote schaal fors gefraudeerd, en Justitie knijpt een oogje toe.
Daarna geef je aan dat de daders (de scholen die dus geld uitgaven aan zaken waar het niet voor bestemd was), nu ook nog eens slachtoffer worden. Ze moeten het onterecht uitgekeerde subsidiegeld terugbetalen. En oh jee, ze zijn zelfs twee keer slachtoffer: het oorspronkelijke geldbedrag is nu ook niet meer beschikbaar voor het doel waar het voor was aangevraagd. Doe me een lol zeg, deze scholen hebben gefraudeerd. Punt uit. De scholen boeten niet door de acties van OC&W: ze boeten door hun eigen wangedrag en stommiteiten.
En vervolgens ga je de slachtofferrol nog eens verder aandikken: de besturen zijn ook nog eens slachtoffer van adviseurs. En bureaus, die nu ineens (wonder, oh wonder) dubieus blijken te zijn. Sorry, vrind: het bestuur van een school is verantwoordelijk (en aansprakelijk) voor het besturen van een school. En hoe je dat doet, en met wie: jij blijft verantwoordelijk. Overigens komt hier de aap uit de mouw: je bent nota bene zelf betrokken geweest bij een dergelijke school: geen wonder dat er een zwaar apologetisch stuk geschreven moet worden…. Het zet je artikel in een , mag ik dat zeggen, wat dubieus daglicht.
Je noemt de bestuurders goedwillende amateurs. Tja, misschien moeten schoolbesturen zich realiseren dat het besturen van een school geen sinecure is dat je door blunderende amateurs moet laten doen.
En als ik bij mijn baas fraudeer voor mijn zielige arme zieke ouwe omaatje, dan maakt het dat niet minder fraude. Hoe goedbedoelend het ook was.
Een paar kanttekeningen bij de kanttekeningen van de heer Weiss:
Om gefraudeerd te hebben, hoef je niet door een rechter veroordeeld te zijn, maar dat was de vraag niet. De vraag is of wij het recht hebben iemand een fraudeur te noemen, louter en alleen omdat hij van fraude verdácht wordt.
Het geld van het ministerie is niet geoormerkt (sinds de invoering van die malle lumpsum), dus er is altijd discussie mogelijk over de vraag of deze of gene euro juist besteed is. Er kán sprake zijn van onjuist gebruik, en in sommige gevallen ligt dat ook zeer voor de hand, maar ik ben geen voorstander van rechtspraak door de media.
Het persbericht van Binnenlands Bestuur was eenzijdig, het artikel was dat niet; dat liet keurig zien wat er mis mee is als je scholen laat boeten voor wat besturen verkeerd doen. Kennelijk ontgaat het onderscheid u. Die bestuurders zijn de school niet. Ze zijn de baas over die school. Vergelijk het met een ridder die de dorpen rondom z’n kasteel uitbuit, daarvoor door zijn leenheer bestraft wordt met een boete … die de dorpelingen moeten betalen. Mij lijkt dat onrecht. U niet? (En terzijde: de verhoudingen bij veel islamitische scholen zijn ongeveer zo feodaal als deze vergelijking suggereert. Ik zeg dat uit eigen ervaring.)
Ik ben inderdaad betrokken geweest bij ‘een dergelijke school’, en wel als lid en, na mijn ontslag, onbezoldigd adviseur van een medezeggenschapsraad die de incompetentie van het bestuur volledig zat was en geknokt heeft tot dat bestuur tot opstappen werd gedwongen. Een gedetailleerd verhaal daarover vindt u in ‘De Siba-saga’ op mijn website (www.voorzanger.nl/basisonderwijs). Hoe dubieus dat mijn artikel maakt, laat ik graag te uwer beoordeling.
Schoolbesturen moeten zich inderdaad realiseren dat het besturen van een school geen sinecure is, maar ’t zou helpen als het ministerie eisen stelde aan de deskundigheid van schoolbesturen alvorens die geld te geven en vervolgens jaren lang niet meer te kijken wat ze met dat geld doen.
@2: Fraude maar geen straf. Het lijken wel bankiers. Die bestuurders van de islamitische scholen moeten we dus met een gouden handdruk weg sturen. Zo gaat dat bij de banken ook.
Is er al een strafzaak tegen Inholland geweest, trouwens, of knijpen we daar ook een oogje toe?
@2 Wijs gesproken Weiss.
Het goedpraten van amateurisme binnen het onderwijs geeft maar weer eens aan hoe het toch komt dat het de scholen maar niet lukt beter te worden. Blunder maar raak en iemand houdt je de hand boven het hoofd. In BB stond dat ze een reisje naar Mekka maakten waarbij 130 van de 197 mensen van buiten de organisatie kwamen. Slechts 21 leerlingen gingen mee. En iemand beweert met droge ogen dat die adviseurs daar schuldig aan zijn? Zelfs als ze op die school in eerste aanzet niets wisten, hadden ze later aan de bel moeten trekken.
De beste oplossing lijkt me nog steeds heel eenvoudig: de overheid financiert uitsluitend het openbaar onderwijs, dat lokaal georganiseerd wordt door de gemeente.
Bijzonder onderwijs, van welke religieuze gekkies dan ook, financieren de reli’s zelf maar. D’r gaat geen cent belasting naar toe. Moeten wel aan alle vereisten van OC&W voldoen. Voldoen ze daar niet aan, dan volgt sluiting van de school.
Vind er fraude plaats, dan mogen ze dat mooi zelf uitzoeken. Krijgen we dit soort berichten ook niet meer.
@5: daar ben ik het nagenoeg helemaal mee eens. Bijzonder onderwijs mag bestaan (andere onderwijsmethodes of voor moeilijk lerende kinderen bijvoorbeeld), maar dat moet wel allemaal onder openbaar onderwijs vallen. Onderwijs gebaseerd op religieuze of andere levensbeschouwelijke achtergronden hoort daar niet onder te vallen en zal door de gelovigen zelf gefinancierd moeten worden. Als de invloed van het CDA wat kleiner wordt, hebben we misschien de kans om daar van af te komen.
@6: Ik ben bang dat we nog eerder van het koningshuis af zijn dan dat de religekkies hun vrijheid van onderwijs in de dump doen.