Californië gaat het mes zetten in de uitgaven om een begrotingstekort van negentien miljard dollar weg te werken. De staat kampt al langer met grote tekorten en een politieke patstelling om die op te lossen. Reden genoeg om de staat te vergelijken met Griekenland. Die vergelijking loopt mank. De Californische economie is veel groter dan die van Griekenland en het tekort veel kleiner. Er zijn echter wel interessante parallellen tussen de crises, die iets zeggen over de toekomst van de eurozone.
Ten eerste: Griekenland is op Europese schaal beter te vergelijken met Rhode Island in de VS, ook een staat met een fors begrotingstekort. Columnisten ter plekke trekken de parallel al. Zelfs al zou Rhode Island het financieel niet meer kunnen bolwerken, dan is er niet zoveel aan de hand, want het meeste geld in de staat komt uit Washington, dat de federale belastingen int. Dat is een bij de oprichting van de Verenigde Staten duur bevochten solidariteit: de federale staat is verantwoordelijk voor de schulden van haar leden. Effectief besloot de EU deze week hetzelfde te doen om de euro te kunnen redden. De crisis noopte de EU tot federalisme.
Ten tweede: Californië is op de Amerikaanse schaal beter te vergelijken met Duitsland in de EU – de grootste economieën van het blok. Californië heeft een bruto nationaal product van 1,8 biljoen dollar, ofwel 13 procent van het totale BNP van de VS. Duitsland heeft een twee keer zo groot BNP, goed voor bijna 20 procent van het BNP van de EU (en percentueel nog meer van de eurozone). Het gevolg is dat Duitsland naar rato het meest bijdraagt aan reddingsplannen, maar zelf te groot is om door de anderen gered te worden.
Mocht Duitsland fiscaal in de problemen raken, dan zouden de rapen gaar zijn in Europa. Californië heeft vooralsnog geen enkele moeite om zijn schuldpapieren te verkopen, dankzij het kussen van de Amerikaanse economie als geheel. Die nuchtere logica van de markt werpt zijn schaduw over Europa. De Fransen, met hun hardnekkige neiging tot Europees federalisme, hebben de slag om de Griekse redding gewonnen, omdat het economisch het meest verstandig was. De gedachte dat de euro als gezamenlijke munt te handhaven viel zonder onderlinge solidariteit, is altijd een illusie geweest. You cannot have your cake and eat it.
Die weeffout wordt nu hersteld met een noodfonds, maar dat is niet genoeg. De ingeslagen weg leidt noodzakelijk tot een sterkere EU. Alle eurolanden lichten de hand met de afspraak over een maximaal toelaatbaar begrotingstekort (met formeel boetes als een land een te groot tekort heeft – alsof je drenkeling helpt door hem een steen toe te werpen). Als dat de politieke realiteit is, dan moeten er in elk geval afspraken komen hoe daarmee om te gaan. Het Griekse voorbeeld toont bijvoorbeeld de noodzaak aan van strenger gezamenlijk toezicht op de nationale begrotingen. Voortaan graag preventief.
Het zal tien jaar na de invoering één van beide moeten zijn: stoppen met de euro en economische onzekerheid op de koop toe nemen, of erkennen dat een gezamenlijke munt tot gezamenlijke fiscale verantwoordelijkheid leidt.
Reacties (3)
Off topic:
Jullie hebben ooit eens geschreven over een Nederlandse demonstrante die als psychisch gestoord werd verklaard, in verband met de Russische dissidente Privedennaya. Hoe heet die Nederlandse?
Zie ook hier.
Trouwens: LOL@NYT-artikel:
”James Madison complained that his home state of Virginia and some other Southern states that had paid their wartime debts would be unfairly treated if ?having done their duty? they were obliged to ?contribute to those states who have not equally done their duty.?
You can just hear those words being uttered today by a German burgher or Finnish techie faced by the financial woes of Portugal, Ireland, Greece and Spain ? a group that has acquired the acronym ?PIGS.?”
Het echte trekkebeen van Europa lijkt me eerder Italië. Die zitten met veel grotere schulden en zijn economisch ook significant (itt Griekenland).
Verder gaf Verhofstad vanmorgen wel een aardig inzicht. Wat voor zo’n echte federaal vangnet nodig is, is een rechtstreekse Europese belasting (zoals ook in de VS de meeste belastingen niet door de Staten, maar door de Unie worden geheven), zodat de EU ook echt een entiteit is met de financiële armslag voor financiële reddingsacties. Daarbij hoorde volgens hem ook een democratisering van de EU (inclusief internationale kieslijsten). En passant loste hij BHV ook nog even op met één nationale kieskring, zoals in de rest van de wereld normaal is bij evenredige vertegenwoordiging (al vergat hij erbij aan te geven dat dan in België ook iets gedaan moeten worden aan de kiesdrempel).
Vooralsnog vindt hij in die bewoordingen een medestander in mij.