GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Ditmaal voor H.W. von der Dunk, emeritus hoogleraar geschiedenis. Deze opinie verscheen eerder in de Volkskrant.
De commissie-Dijsselbloem heeft in het hele land de noodklok over het onderwijs geluid. Of de zeer vernietigende conclusies van deze commissie tot daadwerkelijke verbeteringen zullen leiden, moet nog worden afgewacht. Vooralsnog is enige scepsis gerechtvaardigd. De prompte reactie ‘broddelwerk’ van één van de voormalige topapparatsjiks Roel in ’t Veld was een te verwachten verweer uit de hoek van het management-denken dat zich inmiddels met professorale titels kan tooien, dankzij de inflatie van bijzondere leerstoelen waar de nieuwe kleren van de keizer worden verkocht.
In elk geval is er enige golfslag verwekt en is het parlement even wakker geschud. Maar de recuperatie van het onderwijs zal vermoedelijk kinderspel blijken vergeleken bij die van de universiteiten. Daar zullen wetenschappelijke status en gewicht van alle betrokkenen en vooral de veel complexere functie en onvergelijkbaarheid van het hele wetenschappelijke spectrum, bestrijding van de misstanden veel ingewikkelder maken. Typerend genoeg is het weer eens de fiscus die met zijn vraag naar inkomstenbronnen van hoogleraren aandacht voor die institutie heeft gevraagd; niet een areopagus (vergadering van wijzen -red) van erkende wetenschappers.
Bedrijf
Het stuk van Anton van Loonen is helaas niet overdreven. De voor de buitenwacht nog altijd met een eerbiedwaardig traditioneel gezag beklede ‘universiteit’ dekt al lang niet meer dat bolwerk van zuiver onderzoek, geleerde vorsing en opleiding van de wetenschappelijke Nachwuchs door de besten in hun vak.
Marktgerichtheid met banale reclamemiddelen, buigingen voor modieuze stromingen, klanten(studenten)werving, toegang tot geldbronnen, verschoolsing, hebben dat bolwerk in een groot bedrijf veranderd, waar steeds meer de wetten gelden van Shell of Akzo. Het nieuwe type hoogleraar is al aangepast.
Er is na het rapport van Dijsselbloem een storm van kritiek losgebarsten over ‘het nieuwe leren’ en ‘het studiehuis’ en het beginsel van zelfwerkzaamheid. Terecht… althans ten dele! Zoals altijd tuimelt de opinie als een dronkeman radicaal van de ene naar de andere kant. Waarbij historische legendevorming en onkunde niet ontbreken.
Kees Boeke
In dat verband is ook de naam van Kees Boeke gevallen, in de vorige eeuw één van de grote pioniers die zelfwerkzaamheid en medeverantwoordelijkheid van kinderen invoerde. Dat was echter in een tijd van algemeen onbeweeglijk klassikaal onderwijs, paternalistische verhoudingen in een totaal ander (vooroorlogs) christelijk-conservatief Nederland. Het was een toekomstgerichte doorbraak.
Maar wat in een kleine gemeenschap en in een dagelijkse elastische omgang met de praktijk en op kleine schaal destijds uniek was, moest in de totaal andere huidige samenleving, grootschalig en van boven opgelegd, averechts uitpakken, ongezien de aard van leraren en leerlingen. Temeer omdat de verhouding volwassene-kind volstrekt is veranderd in het computer- en informatietijdperk.
Bij Clan Visser ’t Hooft ? een ‘neo-Boekeaan’ en nu tot grote zondebok bestempeld ? mag dat tot een wat rechtlijnig dogmatisme hebben geleid, waarbij de immense mentaliteitsverandering niet is verdisconteerd, in elk geval stond ze in de praktijk en ze heeft gelijk dat het hoe dan ook veel te snel is gegaan. In Den Haag ? Wallage, Netelenbos c.s. ? daar zaten de verantwoordelijke hardhorende doordouwers, die zich vooral moesten profileren.
Puntenpedanterie
En in dezelfde tijd dat tieners als studenten moesten worden behandeld, gingen de universiteiten student- en als tieners behandelen, met schoolse werk- boeken, puntenpedanterie, hapklare kennisbrokjes en vooral verleuking van de stof om klanten te trekken. Waar inderdaad ‘een studiehuis’ hoort te staan, komt een kruising van amusementspark en huiswerkcursus. De natuurlijke volgorde in het onderwijs lijkt verwisseld.
Reacties (7)
Het heeft me altijd verbaasd hoe makkelijk de universiteiten alle opgedrongen veranderingen hebben toegestaan. Protest kwam alleen van studenten. Ik had verwacht dat docenten – meestal van de zogenaamde generatie ’68 – toch ook wel de middelen kenden en de motivatie hadden om ze te bestrijden. Neen. Men heeft het gelaten over zich heen laten komen.
Hè, bah, het tocht hier…
Oh, het is een ingetrapte open deur.
@1 : Protest van studenten ? In Nederland ? Laat me niet lachen. Studenten in Nederland zijn niet eens georganiseerd, laat staan dat ze vertegenwoordigd worden.
NB : een vertegenwoordiging zonder achterban (LSvB, ISO, U-raad, etc.) is geen vertegenwoordiging !
Wie is de baas van een universiteit in Nederland ? Ik weet niet hoe het elders in NL geregeld is, maar van de Universiteit Utrecht is het één of andere drs…
Opdat de Europese universiteiten weer nobelprijswinnaars zouden leveren is de volgende maatregel noodzakelijk: bij vertrek of pensionering van een hoogleraar worden al zijn medewerkers ontslagen; medewerkers worden nooit vast benoemd. De hoogleraar benoemt zijn medewerkers zelfstandig. Onderwijs- en onderzoekscommissies worden afgeschaft, want alleen de hoogleraar bepaalt wat onderwezen en onderzocht zal worden. De verhouding 1 docent/3 ambtenaren wordt omgezet in 30 docenten/ 1 ambtenaar.
Dit was het dan. Het is echt noodzakelijk!
@3: Dat lijkt me een effectieve manier om de universiteiten helemaal als een plumpudding in elkaar te laten zakken.
Technische Universiteiten houden dit land draaiend. Ik heb er nog nooit een “amusementspark en huiswerkcursus” gezien… en ik vind het getuigen van een enorm gebrek aan inzicht.
Als je denkt dat de opleiding tot ingenieur ook maar enigszins amusant is, dan heb je het mis. De eerste jaren zijn alleen maar wiskunde en andere basisvaardigheden… pas later komt de lol… en die lol is heel simpel: “Hehe, ik begrijp eindelijk waar ik het allemaal voor deed”. Dat is ingenieurs-lol.
Probeer je Nederland terug te schoppen het stenen tijdperk in: pak dan de technische universiteiten aan!
Probeer Nederland terug te schoppen naar het stenen tijdperk: laat de technische universiteiten met rust en kleed alleen de rest uit!
Als universitair student valt me op hoe weinig tijd professoren voor een collegezaal staan: op onze faculteit zijn er een stuk of vijf professoren, die samen net aan 1 dag per week komen.
Wat protesteren aangaat, de huidige generatie docenten en managers is voor een groot deel de groep die in de jaren zestig zo protesteerde. Ze weten heel goed hoe ze studentenprotesten onmogelijk kunnen maken. Er zijn allerlei commissies en overlegorganen, waar elke vorm van protest geleidelijk door de overdreven burocratie in doodbloedt. Daarnaast pas je als student wel op met commentaar geven, omdat je dat punten kost als het de docent duidelijk wordt dat jij degene bent die kritiek of een slechte waardering voor zijn vak heeft gegeven. Niks anonimiteit als je samen met je tentamen een beoordeling van een vak in moet leveren!