WW: Denken aan je naasten is denken aan jezelf

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Als je denkt aan wat iemand anders denkt en die iemand anders lijkt op je, dan denk je eigenlijk aan wat je zelf zou denken. Lijkt die persoon niet op je, dan denk je op een andere manier.

Dat is wat Adrianna Jenkins en haar collega’s van de faculteit psychologie van Harvard en de Universiteit van Aberdeen schrijven in een artikel in de PNAS van 18 maart.

Het onderzoek is gebaseerd op het gegeven dat als je aan iets denkt een bepaald deel van de hersenen oplicht, maar als je daarna aan hetzelfde denkt, de neuronale activiteit in dat gebied juist lager is. Dit effect heet ‘repetitie supressie’. In het enige figuur dat het artikel telt is dit duidelijk te zien: de meeste linkse, grijze kolom laat bij proefpersonen die eenmalig een vraag over zichzelf kregen de activiteit zien in de ventromediale pre-frontale cortex (vMPFC), een hersengebied waarvan bekend is dat het een rol speelt bij introspectie. De blauwe kolom rechts daarvan laat zien dat de activiteit in het gebied bij het voor de tweede maal beantwoorden van dezelfde vraag (‘identical’) over zichzelf (‘self-after-self’) inderdaad lager is.

De proefpersonen, typische linksige Harvard-studenten, kregen profielen van twee fictieve personen te lezen: een andere linksige Harvard-student en een Republikeinse fundamentalistische student uit het Middenwesten. De proefpersonen werd eerst gevraagd wat ze dachten dat elk van deze personen over iets dacht, waarbij zorg werd gedragen dat de vragen juist helemaal niet politiek waren: “Houdt deze persoon van champignons op zijn pizza?” of “Vindt deze persoon kruiswoordpuzzels leuk?”

Vervolgens werd dezelfde of een andere vraag aan de proefpersoon over zichzelf gevraagd. Werd eerst de mening over de verwante persoon en daarna hetzelfde over de proefpersoon zelf gevraagd, dan was de repetitie supressie vrijwel identiek (vergelijk ‘self-after-self’ en ‘self-after-similar’ onder ‘identical’.) Bij de Republikein daarentegen werd geen repetitie supressie gemeten (groene balk ‘self-after-dissimilar’).

Bij verschillende stellingen (de kolommen bij ‘different’) – dus eerst over de fictieve persoon vragen of hij van champignonpizza houdt en daarna bij de proefpersoon zelf zijn mening pijlen over kruiswoordpuzzels – zijn de effecten ongeveer gelijk. Het lijkt misschien of de rode en blauwe balk hier verschillen, maar dat verschil is niet significant. (Voor wie dit soort grafieken vaker ziet en net als ik gewend is dat de foutenbalk de standaarddeviatie of de SEM is: hier geven ze het hele 95%-interval aan, daarom zijn ze ook zo groot. Voordeel daarvan is dat je in één oogopslag ziet wat significant verschilt en wat niet.)

Het is verleidelijk om uit dit onderzoek conclusies te trekken over de dehumanisatie van ‘vreemde’ bevolkingsgroepen. Dat deed dan ook iemand op de nieuwsredactie van Nature. Dat kwam hem op een uitbrander van mevrouw Davies te staan (zie eerste commentaar): zoals het een echte wetenschapper betaamt is zij er niet van gediend dat er verstrekkende speculatieve conclusies aan haar werk worden verboden.

Maar goed, wat zou het internet zijn zonder verstrekkende speculatieve conclusies?