7 moderne plagen – 6: economen

De meest populaire studies van Nederland zijn rechten en economie. Het leeuwendeel van de leidende klasse heeft een van deze studies gevolgd. Dat geeft te denken, een complot is nooit ver weg. De klassieke verklaring voor deze eenzijdige en monomane achtergrond van ’s lands elite is dat deze studies zich door hun eenvoud prima laten combineren met het corpsballenbestaan. Je kunt je behoorlijk klemzuipen en toch nog een universitaire graad halen. Wat rechten betreft kan deze verklaring ermee door. Maar met economie is wel degelijk iets aan de hand.

Voor ik hier verder op inga moet ik echter eerst een onderafdeling van de economie buitensluiten, namelijk de boekhouding. Boekhouden is een eerlijk en rechtlijnig handwerk dat inzicht kan geven in de besteding van de centjes. Het is de basis geweest van alle latere economische theorievorming en als zodanig niet meer verdacht dan de tafel van twee, die ten grondslag ligt aan de wonderlijke computerwiskunde die het lezen van dit postje mogelijk maakt.

Boekhouders zijn okee, al worden ze soms minachtend bonentellers genoemd, wanneer zij de leiding over een bedrijf krijgen. Economen daarentegen zijn een dubieus zootje. Zij aanbidden een duistere god, die zij de Onzichtbare Hand noemen. De kern van de economische religie bestaat uit het dogma dat de samenleving er beter van wordt als ieder individu egoïstisch zijn eigenbelang nastreeft. De Onzichtbare Hand zou verantwoordelijk zijn voor deze wonderbaarlijke uitkomst, die in de praktijk echter nooit is waargenomen.

Een tweede, al even ongeloofwaardige leerstelling is, dat wanneer de staat zich nergens mee bemoeit concurrentie vanzelf zal leiden tot het beste product tegen de laagste prijs. Ja, kom zeg, ondernemende mensen zijn echt zo dom niet. Die maken natuurlijk onderling afspraken zodat zij maximale winst uit hun onderneming kunnen halen, desnoods met hoge prijzen en slechte producten. Alles bij elkaar komt het christelijke uitgangspunt dat ik van de erfzonde gered ben doordat iemand aan een kruis is gestorven of het joods/islamitische uitgangspunt dat ik een voorhuid van de schepper heb gekregen om die er af te laten hakken me een stuk geloofwaardiger over.

Het grappige is dat onze leiders de eigen uitgangspunten toch niet helemaal vertrouwen, net zoals andere gelovigen in geval van ziekte niet alleen naar het gebed grijpen, maar ook naar de dokter gaan. Zo wordt er van de economische kansel dus wel om het hardst om deregulering geroepen, d.w.z. om een minder knellende greep van de overheid op het ondernemersleven, terwijl aan de andere kant in de wetgeving juist bij voorbaat al rekening wordt gehouden met een baaierd van misbruik.

Deze spagaat is van alle tijden en gezindten. Geen gelovige heeft ooit afgezien van het genieten terwijl hij met de voortplanting bezig was. Geen natuurkundige zal bij het fietsen gebruik maken van oneindige lange opgevouwen snaren die in pakweg elf of dertien dimensies trillen. Het probleem met de economische theorievorming is echter dat men denkt er op volstrekt rationele wijze politieke stokpaarden uit af te kunnen leiden terwijl de basis pertinente onzin is. Kortom: gelovigen zijn van alle tijden, maar economen zijn een plaag van deze tijd.

Crachàt tekent weer voor het tekenwerk. Ippekrites is nog met vakantie.